Kiezen voor een prik met Janssen, hoe verstandig is dat?
Jongvolwassenen staan voor de keuze: Janssen, of Pfizer of Moderna. Vooral jonge vrouwen lopen bij Janssen een hoger risico, zo waarschuwen de Amerikanen.
Het lijkt een uitkomst voor wie jong is en op vakantie wil: één prik met Janssen, en gáán. Vanaf woensdag kan iedereen die nog geen vaccinatie gehad heeft via een speciaal daarvoor bedoeld telefoonnummer van de GGD een afspraak inplannen met dat vaccin.
Toch is dit een vaccin met een smetje. Net als AstraZeneca geeft Janssen in zeldzame gevallen een ernstige bijwerking: een combinatie van trombose en een laag gehalte aan bloedplaatjes. Het is een bijwerking die gemiddeld bij ongeveer 1 op de 300.000 prikken van Janssen optreedt, maar bij sommige groepen vaker dan andere.
In Nederland, waar 400.000 Janssen-prikken zijn gezet, is nog geen patiënt met deze bijwerking gemeld. Wat is er inmiddels bekend over de voor- en nadelen van Janssen?
Voordeel van Janssen: reizen zonder coronatest
Eerst dat grote voordeel: één prik is voldoende. Dat betekent dat je twee weken na de prik binnen Europa kunt reizen met het digitale certificaat van de Europese Unie, zonder dat je nog een coronatest hoeft te ondergaan.
Wie rond deze tijd een eerste prik met Pfizer of Moderna krijgt, moet zich tot twee weken na de tweede prik nog wel laten testen. En: het kan vanwege vakantie lastig zijn de twee vaccinatieafspraken in te plannen.
Volgens het ministerie van volksgezondheid is Janssen een ‘voldoende veilig en effectief vaccin’. De bijwerking van trombose met een laag bloedplaatjesgehalte komt volgens het ministerie ‘heel weinig’ voor, minder vaak dan bij AstraZeneca.
‘Bijwerking voor sommige groepen vergelijkbaar met AstraZeneca’
De belangrijkste vaccinatie-adviseur van het kabinet, de Gezondheidsraad, schrijft in een advies ook dat de bijwerking zeldzaam is. Maar in bepaalde leeftijdsgroepen zijn de cijfers wel degelijk vergelijkbaar met die van AstraZeneca, schrijft de raad. Voor AstraZeneca geldt een leeftijdsgrens: wie onder de 60 is, krijgt het middel niet.
Waarom niet zo’n leeftijdsgrens voor Janssen? De Gezondheidsraad vindt dat er te weinig informatie voor is om zo’n grens af te spreken. Wel adviseert de raad jongere groepen vooral in te enten met Moderna en Pfizer.
Vooral bij vrouwen tussen de 30 en 39
In Amerika, waar al 11 miljoen Janssen-vaccins zijn gezet, weten ze meer. Vanwege de lage aantallen is het wel lastig om er al te ferme conclusies aan te verbinden: begin mei ging het in de VS om 28 gevallen in totaal, waarvan 22 bij vrouwen.
Vrouwen tussen de 30 en 39 kregen de bijwerking het vaakst: ongeveer 1 op de 80.000 prikken. Ter vergelijking: de bijwerking van AstraZeneca komt volgens Europese cijfers in die leeftijdsgroep bij 1 op de 56.000 prikken voor (bij mannen en vrouwen samen).
Bij vrouwen tussen de 40 en 49 werd de bijwerking in Amerika 1 keer op de ruim 100.000 vaccinaties gemeld. Ook vrouwen tussen de 18 en 29 jaar lijken een iets hoger risico op de bijwerking van Janssen te hebben dan gemiddeld: 1 op de 200.000. Bij mannen en bij vrouwen uit andere leeftijdsgroepen is de Janssen-bijwerking veel zeldzamer.
Amerikanen waarschuwen: wees je bewust van het risico
Voor het Amerikaanse bijwerkingenbureau CDC is dat reden voor een waarschuwing: “Vrouwen onder de 50 moeten zich bewust zijn van een zeldzaam maar verhoogd risico (...)”, schrijft het CDC. Ook moeten ze weten dat er andere vaccins zijn zónder dat risico: Pfizer en Moderna.
Ook minder ernstige bijwerkingen komen na een prik met Janssen vaker voor. Dan gaat het onder andere om hoofdpijn, vermoeidheid, misselijkheid en koorts. Daar staat tegenover dat je bij Pfizer en Moderna het risico loopt dat je je twee keer beroerd voelt.
Hoe effectief is het vaccin? Pfizer en Moderna voorkomen 90 procent van de besmettingen, Janssen 67 procent. Maar: alle vaccins zijn even goed in het voorkomen van ernstige ziekte en overlijden.
Wie zich aanmeldt voor Janssen, krijgt van de GGD vooraf informatie over de minder goede werking van dit vaccin en wordt gewaarschuwd voor de zeldzame bijwerking, zo heeft minister Hugo de Jonge van volksgezondheid aangekondigd.
Lees ook:
Wat doen we met alle vaccins Janssen en AstraZeneca die we overhouden?
Het kabinet heeft besloten Janssen nog maar beperkt in te zetten voor jonge leeftijdsgroepen. Wie er zelf voor kiest, krijgt het vaccin van Janssen nog wel. AstraZeneca ging al eerder in de ban voor 60-minners. Wat doen we met de miljoenen vaccins van Janssen en AstraZeneca die we overhouden?