Cancel mania: hoe Goed Fout de woke-discussie leuk maakt

Met veel plezier heb ik de af­gelopen zes zondagavonden gekeken naar Goed Fout, het programma van Powned over de vraag: wat kan nog wel, wat kan misschien, wat kan niet meer en wat is echt schandalig qua onderwerpen als huidkleurige panty’s, kerststollen, accenten nadoen, blackfaces, geachte dames en heren, standbeelden van zeehelden, praten over vrouwelijke voetbalscheidsrechters of het zoenen van kinderen op de mond? De glijdende schaal in slow motion.

Het fijne van Goed Fout was dat het geen rechtspraak betrof: er was geen eindoordeel en niemand zat politiek correct te doen. Het programma kan de geschiedenis in als een peilstok. Er werd veel gelachen over het nieuwe nu, niet in de laatste plaats dankzij presentator Katja Schuurman. Zij heeft alles in huis om levendige discussies te leiden en hield slim, kordaat, betrokken en met veel humor de vier panelleden op koers. Zeker de laatste aflevering zondag was boeiend. Teamleiders Martijn Koning en Edson da Graça kregen versterking van de aimabele sopraan Francis van Broekhuizen en van humorist Steven Brunswijk, voorheen de Braboneger. Een titel die Brunswijk zelf cancelde toen hij ontdekte dat te veel mensen er de lol niet – meer – van inzagen.

De vier uitgesproken types kregen ­moderne morele kwesties voorgeschoteld waarover ze flink met elkaar in de clinch gingen. Om uiteindelijk in te schatten wat ‘de’ Nederlander ervan vindt: per thema was aan een testgroep van duizend Nederlanders gevraagd of iets wel of niet kan, heden ten dage. Ik vond het vaak echt koffiedik kijken. Zegt u zelf maar. Welk percentage Nederlanders vindt dat productnamen als negerzoen en jodenkoek kunnen blijven? Vinden ‘we’ dat je aan een androgyn ogend persoon kan vragen of het een man of vrouw is? Als een witte acteur het podium niet meer op kan met een black face, mag een zwarte komiek zich van ons dan ook niet schminken als een witte Rotterdams volksvrouw, zoals Jandino deed?

Genderneutraal hokje

Je kunt dit allemaal heel vermoeiende onderwerpen vinden, maar ze liggen op ­tafel. En het is interessant om jezelf te ­horen redeneren. Te merken hoe inmiddels je hand naar je mond gaat bij een oud fragment met Paul de Leeuw en een vals zingend kindje, dat je vroeger hilarisch vond. Waarom kijk je nu anders? En waarom wint op een ander moment de humor het wél van je brave inborst?

Gekwetste mensen zijn soms zo heerlijk tragikomisch. Zo kwam een transgender journalist in beeld, die helemaal niet blij is dat de NS ons nu aanspreken als beste rei­zigers in plaats van beste dames en heren. “Heb ik keihard gewerkt om gezien te worden als vrouw, moet ik opeens in een genderneutraal hokje!”

Dat humor goed de angel uit een probleem kan halen, bleek uit een gouden fragment uit 2006 waarin de zwarte nieuws­lezer Aldith Hunkar een journaaluitzending afsloot met: “En de laatste negerzoen, die krijgt u van mij”, gevolgd door een droogkusje.

Bij het inschatten van wat ‘men’ vindt, zat ik er zelf vaak fiks naast. Alle kanten op. Soms schatte ik ons veel conservatiever in, soms was ik verrast over het ‘woke-niveau’. En dat is per saldo misschien wel precies zoals het zit in ons woelige landje. Goed Fout mag er van mij de peilstok in blijven steken.

Vijf keer per week schrijven Renate van der Bas en Maaike Bos columns over televisie.