Trump weet hoe hij de stem van de latino’s kan winnen
Als Donald Trump op of na 3 november de presidentsverkiezingen gewonnen blijkt te hebben, mag hij daar mogelijk één bevolkingsgroep dankbaar voor zijn. Nee, niet de beroemde laagopgeleide blanke mannen die zich in 2016 massaal tegen Hillary Clinton keerden. Maar een groep die op het eerste gezicht veel meer te verwachten heeft van de Democraat Joe Biden. Een minderheidsgroep waar Donald Trump zich vaak minachtend over heeft uitgelaten: latino’s. Om precies te zijn: jonge mannen met migratie-achtergrond uit Mexico, Midden- of Zuid-Amerika.
Van de blanke laagopgeleide mannen is het overgrote deel Trump nog steeds trouw. Hij heeft daar ook alles voor gedaan. Zijn hele presidentschap lang hebben zijn medewerkers hem gesuggereerd, voorgesteld, gesmeekt om niet alleen te vertrouwen op de kiezers die hem met de hakken over de sloot president maakten, maar zijn aanhang te verbreden. Trump hield zich er doof voor. In zijn toespraken en zijn tweets bleef hij doen wat hij tijdens de campagne van 2016 zo effectief deed: zich afzetten tegen de elite in Washington, en naar eigen zeggen opkomen voor de gewone Amerikanen die ‘hun land weer terug willen’. Waarbij ongezegd bleef dat ze hun land waren kwijtgeraakt aan mensen met een andere huidskleur of andere culturele achtergrond dan Amerikanen van Europese afkomst.
Aan die groep heeft hij nu echter niet meer genoeg. Mogelijk zijn sommigen van hen gedesillusioneerd geraakt door zijn chaotische aanpak van het regeren of van de coronapandemie. Dan hoeven ze nog niet direct op Joe Biden te stemmen, maar ze zouden kunnen thuisblijven. Gezien de marge van Trumps overwinning in 2016 (zo’n 80.000 kiezers in drie staten, Michigan Wisconsin en Pennsylvania, gaven de doorslag) kan dat funest zijn voor zijn kansen. En daar komt bij dat zelfs als zijn kiezers hem allemaal trouw blijven, hij het in die staten toch moeilijker krijgt. Want in de VS kan het in vier jaar hard gaan met veranderingen in de samenstelling van de bevolking. Kiezers overlijden, jongeren worden kiesgerechtigd. Onder ouderen zijn meer laagopgeleiden, onder de jongeren zijn meer minderheden. De laagopgeleide blanken zijn daardoor gezakt van 45 procent naar 41 procent van het electoraat. De latino’s daarentegen stegen van 11,9 procent naar 13,3 procent. De stemmen die Trump bij hen weet weg te halen, kunnen mogelijk zijn tweede termijn redden.
Latino’s hebben op het eerste gezicht niets bij Trump te zoeken. Hij noemde Mexicaanse illegale immigranten verkrachters. Hij begon aan een muur bij de grens die hun landgenoten of familieleden moest tegenhouden. Hij probeerde het asielzoekers zo moeilijk mogelijk te maken, en ging zelfs zo ver kinderen van asielzoekers apart op te sluiten, als drukmiddel om het hele gezin weer terug te laten gaan. En hij was niet gul met hulp toen Puerto Rico in 2017 door orkaan Maria werd getroffen. De inwoners van die Spaanstalige Caribische kolonie van de VS mogen niet stemmen bij de presidentsverkiezingen, maar er wonen veel Puertoricanen in de VS zelf die dat wel mogen.
En toch doet Trump het niet heel slecht bij de latino’s. Nauwkeuriger: hij doet het tamelijk slecht, maar zeker niet zo slecht als in 2016. Toen kreeg Hillary Clinton 66 procent van de latino kiezers achter zich. Momenteel lijkt Joe Biden zo’n 9 procent lager te scoren.
Daarvoor is een reeks oorzaken aan te wijzen. Trump mag dan van alles hebben gedaan wat latino’s niet zint, Biden is niet automatisch de betere keus. Hij was vice-president onder Barack Obama, die serieus werk maakte van het uitzetten van immigranten zonder verblijfsvergunning. Meer dan drie miljoen waren het er. De immigratiedienst had het vooral gemunt op ongedocumenteerden met een strafblad, maar daar waren een hoop kleine overtredingen bij. Het aantal was ook zo groot omdat Obama daardoor serieus genomen hoopte te worden door de Republikeinen, zodat hij een akkoord met hen kon sluiten voor een algemene regeling van het immigratiestelsel, waarbij ook veel illegalen konden worden gelegaliseerd. Maar dat akkoord kwam er niet. Bij veel latino’s heeft de regeerperiode van Obama en Biden dan ook een nare smaak achtergelaten.
Een deel van de latino’s is ook gevoelig voor de bewering van de Republikeinen dat een president Biden de deur zal openzetten voor het socialisme. Nog altijd werkt dat bij Amerikanen van Cubaanse afkomst, en tegenwoordig ook bij Venezolanen, als een rode lap op een stier: dat nooit!
Latino’s uit andere landen hebben die associatie niet. Maar ze hebben wel meegemaakt hoe een overheid die formeel keurig is gekozen en gehoorzaamt aan een grondwet, in de praktijk corrupt is en zich van kiezers weinig aantrekt. Dat kan hen onverschillig maken, waardoor ze niet gaan stemmen, of stemmen zonder zich erg in het beleid te verdiepen. En als je niet verder kijkt dan de persoonlijke uitstraling, dan heeft Trump een latino wel iets te bieden. “Er is helaas nogal wat machismo in onze gemeenschap”, zei het Democratische congreslid Darren Soto uit Florida tegen het Amerikaanse webmagazine Politico. “Je hebt goed machismo, en je hebt caudillo machismo.” Met andere woorden: de volksmenners die in sommige Latijns-Amerikaanse landen aan de macht komen, raken bij sommige mannen in die landen, en in de VS, een snaar die een vriendelijke oude heer als Joe Biden onberoerd laat.
Een laatste factor die de latino stem voor de Democraten kan drukken, is het floreren van complottheorieën onder de latino’s. Net als in hun thuislanden wisselen die hun nieuwtjes en zorgen niet zozeer uit via Facebook, maar via WhatsApp. In allerlei WhatsApp groepjes, waar Democratische campagnevoerders niet in kunnen meelezen, doen verhalen de ronde over Black Lives Matter dat Washington wil belegeren; over de Q-Anon beweging die zou hebben bewezen dat Biden, net als de hele Democratische top, lid is van een pedofielen-netwerk; en over George Soros, die aan het hoofd zou staan van een Joodse samenzwering om Amerika zijn wil op te leggen. Omdat die berichten via besloten groepen de ronde doen en maar zo nu en dan opduiken in de reguliere media, komt er vanuit die media geen tegengas van factcheckers, zoals in de Engelstalige media.
De Democraten maken zich vooral zorgen over Florida, een staat die de doorslag kan geven, en waar Trump in 2016 won met een marge van 1 procent. Dat was zonder massale steun van de latino’s in die staat. Volgens één recente peiling heeft hij bij die groep nu evenveel aanhang als Joe Biden.
De Democraten weten wat hen te doen staat en strijden verbeten om de stem van de latino’s. Heel belangrijk is daarbij de persoonlijke inzet van de kandidaat. Biden bezocht afgelopen dinsdag Kissimmee, een voorstad van Orlando, in een streek waar de laatste jaren veel latino bewoners zijn bijgekomen, vooral uit Puerto Rico. Maar Trump weet ook wat hem te doen staat. Vrijdag maakte hij bekend dat zijn regering 13 miljard dollar uittrekt om Puerto Rico te helpen met de wederopbouw.
Trouw-correspondent Bas den Hond (standplaats Boston) schrijft wekelijks een column over de Amerikaanse politiek. Lees ze hier terug.