VS en Frankrijk pleiten voor winstbelasting voor multinationals

Belastingontwijking zou epidemische vormen hebben aangenomen, stelde een groep multimiljonairs, onder wie voormalig Unilever-topman Paul Polman, in een open brief. De Patriottistische Miljonairs, een club van 121 miljonairs en miljardairs, riepen op tot een hogere belasting voor de rijken. De ondertekenaars willen hun deel aan belastingen betalen en roepen de rest van de rijken op hen te steunen.

Meer onder de radar voltrok zich in Davos een kleine revolutie. In een informeel onderonsje brachten de Franse president Emmanuel Macron en de Amerikaanse minister van Financiën Steven Mnuchin de wereldwijde winstbelasting voor multinationals een stap dichterbij. Minder sexy dan de miljonairsbelasting, maar wel belangrijk want bedrijven weten (ook) goed raad met het ontwijken van belastingen. Dat leidt tot toenemende frustratie bij landen die inkomsten mislopen. Techbedrijven zoals Facebook en Google kunnen in de meeste landen waar ze actief zijn niet eens belast worden.

De OESO, een samenwerkingsverband van de rijkste landen ter wereld, werkt al een paar jaar aan een eerlijker wereldwijd belastingstelsel. Verschillende landen, waaronder Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, kondigden vorig jaar aan een eigen belasting op de techreuzen in te voeren, tot woede van de Amerikaanse president Donald Trump. De meeste techbedrijven hebben hun hoofdkantoor in de VS en betalen daar belasting. Een extra belasting door individuele landen is oneerlijk, vindt Trump, en hij dreigde met tegenmaatregelen als landen deze belasting zouden invoeren.

Mnuchin drong er in eerste instantie bij de OESO sterk op aan om de techbelasting vrijwillig te laten zijn. Dat leidde weer tot woede bij de Fransen. "Welk bedrijf gaat er nu vrijwillig belasting betalen?", stelde Bruno Le Maire, de Franse minister van Financiën.

Tijdens een informele bijeenkomst in Davos trok Mnuchin de eis voor vrijwilligheid in. Macron beloofde op zijn beurt de invoering van de Franse techbelasting uit te stellen tot in elk geval het einde van dit jaar. Wel willen de Fransen dat er dan een door de OESO goedgekeurde winstbelasting ligt, die elk land de mogelijkheid geeft om de winst die bedrijven in dat land maken te belasten.

Louis Vuitton-handtas

Dat wordt nog een flinke kluif, verwacht Marlies de Ruiter, belastingexpert bij advies- en accountantsorganisatie EY. "Het gaat verder dan een techbelasting, het moet een belasting op alle luxeproducten worden."

Wat als luxeproduct telt, wordt bepaald door de winst die een fabrikant maakt. Producten met een hoge winstmarge zijn luxeproducten, bijvoorbeeld een Louis Vuitton-handtas of een geïmporteerd flesje Heineken. "Dat betekent dat er internationaal moet worden afgesproken hoe je de winstmarge berekent. Nu heeft elk land zijn eigen winstbegrip", zegt De Ruiter.

Het komende halfjaar zal nodig zijn om alle details van de nieuwe belasting uit te werken. De bereidheid om tot een nieuwe belasting te komen is er wel, merkt De Ruiter. "Als er geen gemeenschappelijke belasting komt, gaan landen op eigen houtje belastingen invoeren, zoals de techbelasting in Frankrijk. Dat zal leiden tot dubbele belastingheffing en heel veel administratieve rompslomp voor multinationals." En daar hebben die bedrijven geen behoefte aan.