Uitstel of afstel? Gemeente schuift brug over het IJ op lange baan

Volgens de meest recente voortgangsrapportage van de gemeente is het uitstel van een mogelijke brug geen reden tot paniek: de pontveren van het GVB kunnen de verwachte drukte nog tot 2027 verhapstukken. Als het aantal reizigers echter blijft groeien, ontstaan er waarschijnlijk problemen in de periode 2027-2034.

De aanleg van de Javabrug, waar de gemeente eerder toe heeft besloten, heeft met name ­vertraging opgelopen door de impasse tussen Amsterdam en het rijk. De stad wil graag een brug, maar volgens onder meer de maritieme partijen die gebruik maken van het IJ, komt daarbij de veiligheid op het water in het geding.

43.000 nieuwe woningen

Gemeenten en rijk kwamen er met elkaar niet uit en besloten in 2018 een onafhankelijke commissie aan het werk te zetten die advies moet geven over vaste oeververbindingen ‘over of onder het IJ’. Centraal in het werk van de commissie, onder leiding van de Belgische troubleshooter Alexander D’Hooghe staat de vraag wat eigenlijk de toekomst is van het IJ en welke rol onder meer de bouw van huizen, mobiliteit en zowel stedelijke als haveneconomie daarin moeten spelen.

Uit de nieuwste onderzoeken blijkt dat de druk op de IJponten hoog is: tussen september 2017 en september 2018 bleek het aantal gebruikers van het Buiksloterwegveer te zijn toegenomen met 8 procent. Dat is iets minder hard dan voorheen, maar nog altijd aanmerkelijk meer dan de hoogste groeiverwachting van 4,8 procent.

De voortgangsrapportage benadrukt met ­name de inspanningen van de gemeente om te zorgen dat er voldoende pontveren inzetbaar zijn. De vraag of er een brug moet komen, of wellicht een andere oeververbinding, komt niet ter sprake. Volgens critici als Bas Kok, een van de vurige pleitbezorgers van een brug, lijkt het erop dat de beleidsmakers zich alvast voorbereiden op een andere oeververbinding dan een brug.

Uit de rapportage blijkt dat er wel iets moet ­gebeuren, want overal rond het IJ zit het aantal woningen in de lift: de komende vijf jaar al worden rond het water 25.000 huizen gebouwd. Voor de lange termijn geldt dat tot 2058 er alleen al in Noord waarschijnlijk 43.000 woningen bij zullen komen. En ook op het water is het de ­afgelopen jaren alleen maar drukker geworden: vorig jaar werd een groei geregistreerd van 4,6 procent.

De discussie over een brug over het IJ speelt al bijna twee eeuwen. Vanaf 1839 zijn inmiddels meer dan vijftig plannen gemaakt voor bruggen en een enkele tunnel. De laatste jaren wordt het IJ hoe langer hoe meer een probleem doordat Noord in ontwikkeling is en de stad als geheel groeit en bloeit: steeds meer fietsers en voetgangers moeten steeds vaker het IJ oversteken.

Metro Sixhaven

In juli 2017 besloot de gemeente tot ‘Sprong over het IJ’, een pakket dat bestaat uit vijf maatregelen. Om het water ‘snel, makkelijk en veilig’ over te gaan, zouden er twee bruggen moeten komen (bij het Java-eiland en het Stenen Hoofd) en een voetgangerspassage achter CS. Ook moest het aantal veerverbindingen worden uitgebreid en zou metrostation Sixhaven moeten worden aangelegd. Door de problemen met het rijk en de nautische sector maakt de gemeente, in ­afwachting van de bevindingen van de onafhankelijke commissie, vooralsnog alleen werk van die laatste twee onderdelen.