Hoogoplopende gemoederen bij zitting Haga Lyceum
Op 24 december beslist het gerechtshof in Den Haag of een vernietigend rapport van de onderwijsinspectie over het Cornelius Haga Lyceum moet worden ingetrokken. Dat stelde het hof aan het eind van de mondelinge behandeling van een hoger beroep ingesteld door de islamitische school.
Voor aanvang van de zitting was de stemming al gezet. “We mogen met niet meer dan vijftig mensen naar binnen, anders worden we genaaid,” zei directeur-bestuurder Soner Atasoy. Net als bij een kort geding vlak voor de zomer, had de school tientallen leerlingen en ouders per bus aangevoerd vanuit Amsterdam. Voor zo veel mensen was geen ruimte, kreeg Atasoy van het hof te horen. Als er meer dan vijftig mensen naar binnen zouden gaan, zouden de rechters de zaak pas over een maand in behandeling nemen, zo zou Atasoy te horen te hebben gekregen. Vandaar zijn opmerking dat de school dreigde te worden ‘genaaid’.
Wouter Pors, advocaat van het Haga Lyceum, probeerde hem te sussen. Maar de samengedromde leerlingen voor de rechtszaal waren ook verontwaardigd. “Gelijke rechten!” riep een van hen. Pors probeerde ook haar te kalmeren: “Vooraf is telefonisch gemeld dat er ruimte was voor 37 mensen.”
Toen de zitting dan toch van start ging, deed Pors uit de doeken waarom het negatieve rapport van de onderwijsinspectie over het Haga Lyceum van tafel moet. Het document dat kort voor de zomer verscheen, vormt de basis voor het besluit van onderwijsminister Arie Slob om het vertrek van Atasoy te eisen. Die kreeg tot 17 oktober om een tijdelijke vervanger aan te stellen. Omdat dat niet gebeurde, stopt Slob per 1 december de financiering van de school.
Belachelijke eisen
Voor het Haga Lyceum staat de toekomst op het spel. Voor de inspectie staat prestige op het spel, ook dat van minister Slob. Vandaar dat alle juridische registers zijn opengetrokken. En vandaar ook dat de gemoederen aan de kant van het Haga Lyceum af en toe hoog opliepen. “Na vele jaren van druk dreigt meneer Atasoy zijn vertrouwen in de rechtsstaat te verliezen,” zei Pors over zijn cliënt.
Aan het slot van de zittingsdag vertelde Atasoy over de in zijn ogen belachelijke eisen van de inspectie, bijvoorbeeld om vermeende radicale figuren buiten de deur te houden. Hoe moest hij tientallen salafistische ouders buiten de deur houden, gesteld dat die er zouden zijn?
Een zogenoemde bodemprocedure tegen het besluit van minister dient volgende maand bij de rechtbank. Die zal vele maanden in beslag nemen, tijd die het Haga Lyceum niet heeft. Om leegloop te voorkomen wil de school zo snel mogelijk het inspectierapport laten intrekken door het hof.
Het hof vroeg zich af hoe Pors intrekking van een reeds verschenen rapport voor zich ziet. Het deed een van de rechters denken aan een arts die een medische fout maakt, waarna de patiënt intrekking van de fout eist. Pors schermde met een eerdere intrekking door de inspectie.
Vooroordelen
De advocaat probeerde aan te tonen dat de inspectie op tal van terreinen zijn bevoegdheden te buiten is gegaan en allerlei oordelen velt zonder wettelijke basis. “De hele zaak is gebaseerd op een vooroordeel,” aldus Pors. Dat ligt volgens hem besloten in de constatering van de inspectie dat de leerlingen van het Haga Lyceum opgroeien in een ‘grootstedelijke context’ waarin het risico op discriminatie en het niet-erkennen van bijvoorbeeld de gelijkheid van man en vrouw op de loer ligt.
De advocaat van de inspectie, Jannetje Bootsma, zei dat alles juist volgens de regels is gegaan en dat de toezichthouder was gealarmeerd door een uitzonderlijk ambtsbericht van de AIVD, dat ‘ernstige signalen’ bevatte omtrent radicale figuren rond de school. Volgens Bootsma was het schoolbestuur zelf over de risico’s begonnen rond de ‘grootstedelijke context’, zonder dat het daar iets tegen wilde ondernemen. Bootsma ontkende dat de inspectie extra eisen oplegt aan het Haga Lyceum voor lessen in burgerschap.
Zo leek de bodemprocedure, waarbij de inhoud van het inspectierapport zal worden ontleed, al een beetje begonnen.
Pors weersprak dat de school financiële problemen heeft. Volgens Bootsma is het negatieve saldo op de rekening van de school verdwenen omdat Atasoy na publicatie van het inspectierapport 66.000 euro heeft bijgestort. Ze concludeerde dat het bestuur het eigen belang boven dat van de school stelt door niet bijtijds op te stappen.
Naast het geding dat maandag diende bij het Haagse gerechtshof lopen er nog zeker drie juridische procedures tegen het ministerie van Onderwijs, aangespannen door het Cornelius Haga Lyceum. Aanstaande vrijdag buigt de Raad van State zich over het verzoek van de school om de bekostiging door het ministerie van Onderwijs voorlopig in stand te houden.
Die zaak is te herleiden tot het besluit van minister Arie Slob vorige maand om financiering van de islamitische school per 1 december te staken. Dat was het gevolg van het verlopen van een door Slob gesteld ultimatum aangaande vervangend schoolbestuur op 17 oktober. Volgens de school was het ultimatum onhaalbaar, omdat een statutenwijziging noodzakelijk is voor de benoeming van een interim-bestuurder.
De verwachting van juristen is dat de Raad van State akkoord zal gaan met voorlopige voortzetting van de bekostiging, in afwachting van een bodemprocedure over de vraag of minister Slob het recht had om vervanging van het schoolbestuur te eisen. Die zaak dient op 9 december bij de rechtbank in Amsterdam en neemt vermoedelijk vele maanden in beslag.
Komende vrijdag dient nog een zaak bij de Raad van State, die draait om extra gelden waar het Haga Lyceum vanaf augustus recht op heeft in verband met de nieuwe leerlingen die er dit schooljaar bij zijn gekomen. Het gaat onder meer om hogere salariskosten voor de extra docenten die zijn aangetrokken. Het ministerie stelt nog geen besluit te hebben genomen over de extra gelden, omdat een aantal zaken nader moet worden onderzocht. De school wil met spoed een besluit om aan al haar financiële verplichtingen te voldoen.