Hype: schoonmaakfilmpjes op YouTube

Cleanfluencers (een samentrekking van cleaning en influencers): ze zijn een ding, en ze zijn met velen. Deze nieuwe categorie socialemediagoeroes is meestal vrouw, komt uit Amerika, Canada of Engeland en heeft een gigantische liefde voor schoonmaken. 

Op YouTube wemelt het van hun filmpjes. Tik eens ‘clean with me’ in het zoekveld, en je stuit op talloze video’s waarin ze in time-lapse laten zien hoe ze hun huis schoonmaken. Cleanfluencers geven ook uitleg hoe je bijvoorbeeld je vuilnisbak moet soppen (allesreiniger erop sprayen en afspuiten met de tuinslang), tippen hun favoriete schoonmaakmiddelen en doen voor hoe je shirts in een la hoort te leggen (meestal zoals opruimster Marie Kondo dat doet: horizontaal gevouwen op een rijtje). 

Klinkt misschien als een hoop onzin, maar het is een serieuze business. Cleanfluencers publiceren boeken, brengen schoonmaakproducten op de markt en hebben miljoenen volgers op sociale media.

Fans zeggen vaak dat hun filmpjes ze op de een of andere manier laten ontspannen, en roemen het bevredigende gevoel dat zo’n schoonmaakfilmpje geeft – om in rap tempo iets heel viezigs ineens brandschoon te zien worden. In dezelfde categorie vallen de filmpjes van het uitknijpen van puistjes. Voor sommigen niet áán te zien, voor anderen het summum van lekker vies. 

Het genre is zo populair dat het ook de klassieke media heeft bereikt. Veruit de bekendste naam in deze categorie is de Amerikaanse dermatoloog Sandra Lee, beter bekend als Dr. Pimple Popper. Vanwege haar gigantische achterban op sociale media gaf zender TLC haar vorig jaar een eigen programma vol puistenknijperij. Maar het kan een tandje smeriger.

Lijklucht

‘Ergens schaam ik me, dat ik denk Ha! weer een upload van Frisse Kater, yes!’, schreef een kijker onder een recent YouTube-filmpje van schoonmaakbedrijf Frisse Kater, waarin een matras wordt opgeruimd waarop iemand wekenlang dood heeft gelegen. 

Zonder te veel in detail te treden: we zien een appartement waar het krioelt van de vliegen en maden, en een vlekkerig matras waarop duidelijk te zien in welke houding de overledene zijn laatste adem heeft uitgeblazen. 

Intussen vertelt Amsterdammer Tuğrul Çirakoğlu (29), de eigenaar van Frisse Kater, hoe intens de lijklucht is, in een wit pak en met zuurstofmasker zien we hem het matras saneren. Ruim 200 duizend keer is de video bekeken. Ook de filmpjes waarin hij uitermate gore huizen van hoarders opruimt zijn tienduizenden keren aangeklikt.

Vijf jaar geleden begon Çirakoğlu zijn bedrijf Frisse Kater, waarmee hij aanvankelijk aanbood om de troep na een huisfeestje op te ruimen – allesbehalve kots, zei hij toen nog optimistisch. Maar nadat hij had gemerkt dat hij veel meer kon verdienen met de écht gore klussen ontwikkelde hij zich in hoogspecialistische reiniging. 

Sterk vervuilde huizen van junks, plaats delicten vol bloed, kamers waar mensen onopgemerkt zijn overleden, balkons met een centimeters dikke laag duivenpoep. Het werk waar zelfs de meeste professionele schoonmakers hun neus voor ophalen.

Fascinerend

Om nieuwe klanten binnen te halen begon Çirakoğlu een half jaar terug korte vlogs over zijn werkzaamheden op een YouTubekanaal te zetten. “De video’s zijn heel rauw; we filmen gewoon met onze telefoon en vertellen wat we doen. Ik zet de beelden zelf in elkaar. Mensen in mijn omgeving zeiden tegen me: wat een slechte vlogs, niemand wil dit zien, je bent saai – maar ik doe het expres zo. Er is al genoeg van dat gemaakte videomateriaal, met filters, lampen en scripts. Ik ben dat neppe gedoe zat.”

Sinds een paar maanden lopen zijn views in rap tempo op, tot soms tegen het miljoen; volgens hem een teken dat hij niet de enige is die toe is aan wat meer realiteit op het scherm. “Ik denk echt dat mensen het verfrissend vinden om een keer iemand te zien die z’n werk doet zonder poespas. Ik heb m’n haar niet gedaan, ik zie er niet verzorgd uit – hoe ik me voel, zo kom ik in beeld.”

Çirakoğlu krijgt sindsdien voortdurend te horen dat kijkers zijn werk weliswaar heel vies, maar vooral fascinerend vinden. Hij krijgt tientallen vragen per week: waar ruikt een lijk naar, wat is het vieste dat hij ooit heeft schoongemaakt, wat zou hij doen als hij bloed in zijn oog zou krijgen? 

“Vooral de dood fascineert mensen – iedereen krijgt er uiteindelijk mee te maken, maar niemand wil erover praten. Daarom vinden ze het fijn zo toch een kijkje achter de schermen te krijgen.”

Respect

De positieve reacties hebben Çirakoğlu nog het meest verbaasd; onder zijn filmpjes regent het woorden als ‘respect’ en ‘bewondering’. “Ik krijg random telefoontjes en sms’jes van mensen die zeggen dat ze m’n werk geweldig vinden en niet kunnen wachten tot de volgende video. Dat had ik niet verwacht. Op internet willen mensen normaal alleen maar zeiken.”

Wel een nadeel van de vlogs: zijn werk lijkt door het knip-en plakwerk soms wel erg makkelijk. De goorste klussen kosten hem uren, maar zien er op een filmpje van nog geen kwartier haast simpel uit. 

“Als ik de comments lees, zie ik dat mensen denken: dat doe ik ook wel even, maar ik ben extensief opgeleid. Daarom wil ik nu een disclaimer toevoegen. Dit zijn geen tutorials: hoe maak ik een crime scene schoon.”