De VN-klimaattop moet nog beginnen maar jongeren hebben de toon al gezet
António Guterres gelooft er weer in. Gezeten tussen vier jonge klimaatactivisten was de secretaris-generaal van de VN zaterdagochtend in New York nu eens niet de ‘keynote speaker’, de hoofdspreker van een bijeenkomst, maar een ‘keynote listener’, de hoofdluisteraar, bij de opening van de Youth Climate Summit.
Maar hij wilde toch wel zijn verhaal kwijt. “Toen ik met dit werk begon, een paar jaar geleden, was ik erg moedeloos over het klimaat. We zagen al dat er een noodsituatie was, met droogte in Afrika, conflicten die daardoor werden veroorzaakt, zelfs het zich uitbreiden van terrorisme. Je zag gletsjers smelten, ijskappen verdwijnen, koraal verbleken. De voorspellingen werden voortdurend gelogenstraft, en niet omdat ze te dramatisch waren. Maar ondertussen overheerste de apathie. Het was enorm moeilijk om landen in beweging te krijgen. En nu voel ik er opeens vaart in komen. En dat begon met de jeugd die in beweging kwam, wereldwijd.”
Die beweging was voelbaar in New York vrijdag, bij een demonstratie van jongeren voor actie op klimaatgebied. Er was vergunning gevraagd voor 5000 mensen, er kwamen er volgens de politie 60.000 jongeren naar de klimaatdemonstratie in New York. Net als op veel andere plaatsen in de wereld sloegen scholieren vrijdag een dagje les over om te pleiten voor een doortastend klimaatbeleid.
In New York hadden ze Greta Thunberg, de inmiddels wereldberoemde Zweedse scholier die ruim een jaar geleden op haar eentje voor het klimaat begon te staken. Ze was overweldigd door de grote opkomst, zei ze tegen het persbureau AP. “Ik denk dat als genoeg mensen bij elkaar komen en zich hiervoor inzetten, dat het verschil gaat maken, dat het druk uitoefent op de mensen die aan de macht zijn.”
Zaterdag was ze een van de vier activisten die naast Guterres zaten, een klein meisje in een diepe groene kuipstoel. “Gisteren demonstreerden miljoenen mensen over de hele wereld om werkelijk actie te eisen op klimaatgebied. We lieten ze zien dat we verenigd zijn, en jonge mensen zijn niet te stoppen.” Ze hield het kort, want ze krijgt haar kans nog: “Ik ben gevraagd om op de Algemene Vergadering te spreken, dus ik gun nu anderen meer spreektijd.”
De Youth Climate Summit is de opmaat tot een ‘Actietop’ die Guterres voor maandag bijeen heeft geroepen. Daarop moeten landen laten zien wat voor concrete plannen ze hebben om de klimaatdoelen van Parijs te halen. Die top is maandag, een dag voor de Algemene Vergadering van de VN, waarop altijd al veel staatshoofden, regeringsleiders en ministers naar New York komen.
Nederland is een van de zestig landen die maandag op de Actietop aanwezig zijn en een plan zullen presenteren. Alle details worden pas maandag bekendgemaakt door premier Mark Rutte. Duidelijk is al wel dat Nederland wil inzetten op zowel het beperken van de schade van het klimaat als het helpen van landen met aanpassen aan klimaatverandering – iets waar in de polders noodgedwongen veel ervaring mee wordt opgedaan. Minister Sigrid Kaag van buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking zal samen met Costa Rica een plan presenteren voor extra hulp aan landen die klimaatverandering willen aanpakken.
Kaag brengt zondag een bezoek aan het Guggenheim Museum, voor een presentatie samen met Rem Koolhaas en Louise Fresco van de Universiteit over de problemen die klimaatverandering voor het platteland oplevert. In februari volgend jaar wijdt het Guggenheim waar normaal kunst te zien is, een tentoonstelling aan het wetenschappelijke onderzoek naar dat onderwerp, ingericht door Koolhaas in samenwerking met een aantal universiteiten, waaronder Wageningen en Harvard.
Op de Youth summit krijgen zaterdag jongeren alvast de gelegenheid krijgen een aantal regeringsleiders te ondervragen over hun klimaatplannen, waaronder de presidenten van Kenia en van de Marshall Eilanden.
Dat is wat Guterres ook wereldwijd ziet gebeuren en wat hem optimistisch maakt. “Het begon met een jeugdbeweging, wereldwijd. Dat kreeg zijn uitwerking op steden, op bedrijven. En nu zie je hele electoraten in beweging komen, en dus ook regeringen. We zijn er nog niet, we zijn nog steeds de race aan het verliezen. Nog steeds worden fossiele brandstoffen gesubsidieerd, kolencentrales gebouwd. Maar je voelt de koersverandering.”
Lees ook:Klimaatgezant Marcel Beukeboom: Deze top wordt anders
Over een week begint in New York een VN-klimaattop. De Nederlandse gezant Marcel Beukeboom denkt dat die de sleur van het vergadercircuit zal doorbreken.
VN-baas Antonio Guterres: De natuur is boos
Antonio Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, verwacht dat publieke druk overheden zal dwingen om de ‘klimaatnoodtoestand’ te lijf te gaan.