De gaskraan gaat dicht, maar het getouwtrek en het wantrouwen zijn nog niet voorbij
‘Toen ik het dossier gisteren las, dacht ik: u was er samen bijna uit! Waar is het toch misgegaan?’ Het is een pijnlijke overpeinzing van de kortgedingrechter donderdagochtend in de rechtbank in Assen. De spoedprocedure van het echtpaar Voshart versus de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) blijkt het drama van de gaswinning in het klein.
De schade aan de boerderij in Appingedam was in 2014 net hersteld – de ouders van mevrouw Voshart (80-plussers) zouden na een verbouwing bij hen intrekken – toen er een nieuwe beving plaatsvond. Muren knapten opnieuw, scheuren sprongen weer open, de optocht van experts met hun cahiers begon van voren af aan. ‘Cliënten zaten er weer middenin en hun leven wordt totaal beheerst door de NAM’, aldus advocaat Blokzijl.
Lang verhaal kort: na veel inspecties en brieven heen en weer kwamen de partijen er min of meer uit. De NAM wilde het dossier eindelijk sluiten en 101 duizend euro vergoeden. Deels uit ‘coulance’, voor schades die volgens het bedrijf niet door de gaswinning komen.
Tegen het zere been
Maar toen liep het toch weer mis. Een groot deel van het geld, 66 duizend euro, wil de NAM storten in een depot bij een notaris. Om erop toe te zien dat het geld daadwerkelijk aan herstelwerk wordt besteed. En dat is tegen het zere been van de Vosharts. ‘Straks moeten we met al onze bonnetjes langs de NAM en gaan ze zeuren dat de spijkers te duur zijn.’
Daarom de eis: maak die 101 duizend euro over, meteen. Het woord ‘stuttendossier’ is dan al meerdere malen voorbijgekomen, ‘vaststellingsovereenkomst’, ‘rapport 11979’, niet te vergeten. Maar het refrein van dit kort geding bestaat uit twee woorden: ‘argwaan’ en ‘wantrouwen’. De rechter: ‘In essentie bent u het eens, maar u komt er samen niet uit.’
De gaskraan mag dan over drie jaar versneld dichtgaan, zoals minister Wiebes vorige week aankondigde, het juridische getouwtrek over de erfenis van ruim een halve eeuw gaswinning in Groningen is nog volop gaande. Op hetzelfde moment dat de kortgedingrechter in Assen zich buigt over deze kwestie, behandelt de bestuursrechter in Groningen een geschil over een afgewezen claim.
In veel gevallen gaat het over oude scheuren uit vroegere tijden, onder vorige spelregels beoordeeld door instanties met andere afkortingen. Zesduizend hoofdpijndossiers waar de NAM graag van af wil. De kortgedingrechter in Assen laat het terloops vallen: ‘Al die zaken komen vanaf oktober op de rol.’
Veredelde relatietherapeut
De tragiek in Assen is dat beide partijen het over één ding wél eens zijn: deze zitting is volstrekt onnodig. De kortgedingrechter ontpopt zich dan ook tot een veredelde relatietherapeut. Zijn vragen zijn soms retorisch, dan weer invoelend. ‘Begrijp ik het goed, meneer de advocaat, dat de NAM die 101 duizend euro gewoon wil aftikken?’ – ‘Kunt u begrijpen dat de NAM zegt: als wij zoveel moeten betalen voor schadeherstel, dan willen we ook dat het daarvoor gebruikt wordt?’
Ironisch is het als uit een mond van een rechter klinkt: ‘Dat gejuridiseer heeft toch geen zin, uiteindelijk wilt u toch verder?’
Natuurlijk kan de rechter ook rechter zijn. ‘Dan krijgt u een vonnis, maar ik vermoed dat niemand daar blij mee is.’ En dus wordt het breekijzer een lijmpoging: nog één keer gaan de partijen er proberen samen uit te komen. Er blijven ja’s en maren over aanvullende bepalingen en onbeantwoorde mails. Laat dat los, smeekt de rechter haast – er is niks meer mee te winnen. Opa Voshart is inmiddels overleden. ‘Dit dossier moet voor u dicht.’