Geen andere politicus lijkt zo geïnspireerd door The Sound of Music als Ursula von der Leyen

Medewerkers omschreven haar zo vaak als ‘opgeruimd’ en ‘opgewekt’ dat je vermoedt dat Ursula von der Leyen niet overmatig piekert. Maar er moeten microseconden zijn dat het haar steekt: de wijze waarop zij werd uitverkoren als eerste vrouwelijke voorzitter van de Europese Commissie. Het is eervol als mensen jou willen. Het is minder eervol als jouw naam de twintigste of dertigste is die valt en niemand uit een oververmoeid gezelschap nog de fut heeft om te steigeren – als jij een compromis bent dat voortvloeit uit een compromis van een compromis, uit verlengd lastminuteoverleg in achterkamers waar Brussel berucht om is. Het moet haar steken: haar benoeming was evengoed een doorbraak van een glazen plafond als een afbraak van een poging tot meer democratie.

Omdat kiezers dachten dat zíj dit jaar de Commissievoorzitter konden kiezen, lag de opkomst bij de Europese verkiezingen relatief hoog. Helaas, Europese regeringsleiders schoten alle Spitzenkandidaten van het Europees Parlement af. Daarna verwierpen ze namen van andere gegadigden. En daarna wilden ze, kapotvergaderd, naar bed.

Dat niemand ‘nee!’ riep toen de naam ‘Ursula von der Leyen’ viel, blijft fascinerend. Misschien had het te maken met haar curriculum. Bijna iedereen vindt daar wel iets van zijn gading. Als Duits minister van Sociale Zaken maakte ze zich sterk voor het homohuwelijk en het vaderschapsverlof. Liefhebbers van ‘ouderwetse normen’ paaide ze als nijvere, kerkgaande moeder van zeven – ‘supermama’, werd ze genoemd. Als minister van Defensie ijverde ze voor een sterke Navo-présence in Oost-Europa. Tegelijk was ze zo ‘dialooggericht’ inzake Rusland dat niemand haar van ideologische heethoofderij kon verdenken.

Nu hoor je vaak dat een curriculum in visuele tijden niet alles is en imago er óók toe doet. Noem in het geval van Ursula von der Leyen dan gerust The Sound of Music. Immers: geen andere politicus leek zo geïnspireerd door die iconische film. Niet alleen haar stijl en voorkomen riepen gedachten op aan de zingende non Julie Andrews – op publiciteitsfoto’s uit het begin van haar loopbaan musiceert Von der Leyen samen met haar zeven kinderen. Wie musiceert er óók met zeven kinderen? Jazeker, Julie Andrews met de kinderen Von Trapp. Stel dat je een kapotvergaderde Europese leider bent en om vier uur ’s ochtends twintig kandidaten hebt verworpen. Dan kun je zomaar denken: een supermama die van zeven moeilijke kinderen een orkestje kan maken, die kan dat ook van 28 moeilijke lidstaten.

Let wel: The Sound of Music is ongeveer de enige film die in al die 28 lidstaten even goed wordt gewaardeerd. Plusminus 160 van de 174 minuten kijkt Julie Andrews opgewekt. Ursula von der Leyen keek zelfs opgewekt toen ze was betrapt op plagiaat in haar geneeskundige proefschrift. Ze kwam ermee weg. Weinig mensen kennen dat proefschrift (prikkelende titel: C-reaktives Protein als diagnostischer Parameter zur Erfassung eines Amnioninfektionssyndroms bei vorzeitigem Blasensprung und therapeutischem Entspannungsbad in der Geburtsvorbereitung), véél mensen kennen de foto’s waarop ze achter de piano haar zeven kinderen begeleidt. Er zijn mensen die blij zijn dat je die kinderen met hun blokfluiten en triangels op die foto’s niet hóórt. Geef Viktor Orbán de blokfluit en Matteo Salvini de triangel en de muzikale vooruitzichten worden nog minder opwekkend. Die 28 kinderen in Brussel gaan Stockhausen beter doen dan Mozart. Maar samen musiceren zullen ze, en alle 28 krijgen ze een opgewekte blik van Maria von Trapp.