Met deze nieuwe maatregel wil de Dierenbescherming de vele stalbranden aanpakken
Boeren die hun Beter Leven-sticker willen behouden in de supermarkt, moeten binnenkort een bliksemafleider op hun stal installeren.
In haar gevecht tegen stalbranden scherpt de Dierenbescherming de criteria aan voor het Beter Leven-keurmerk. Varkens- en kalverboeren krijgen straks alleen nog een gouden ster op hun vleesverpakking als ze gedegen bliksemafleiders op hun stallen installeren. Die kosten zo’n 7500 euro. Boerenbelangenclub LTO Nederland zegt dat niet iedere boer die investering zomaar kan ophoesten.
Stalbranden blijken vooralsnog een hardnekkig probleem, verschillende actieplannen ten spijt. Afgelopen week verbrandden er 1500 varkens in Streefkerk, een paar uur nadat 16.000 kippen het leven lieten in Nijkerk. Volgens actiegroep Wakker Dier gaat het dit jaar in totaal al om dertien branden met 176.000 overleden dieren, meer dan in heel 2018.
De oorzaken zijn vaak onbekend, zegt vicevoorzitter Anne Hilhorst van Wakker Dier. “Onderzoek haalt weinig uit in een stal waarin alles verwoest is.” Toch lijkt kortsluiting de meest voorkomende reden van brand, gevolgd door onhandig klussen - denk aan lassen zonder de vonken goed af te schermen. Op de derde plaats staat blikseminslag, al neemt het aantal bliksembranden wel toe, volgens het Verbond van Verzekeraars. Het verbond verwacht dat dat door klimaatverandering niet minder zal worden.
Meer verregaande eisen
Het eisen van een bliksemafleider is een van de vele maatregelen die de laatste jaren de revue passeerden. De verschillende actieprogramma’s hebben volgens boeren en dierenactivisten tot enige verbetering geleid. Zo zijn de bouwcriteria voor nieuwe stallen aangescherpt in het Bouwbesluit uit 2014. Sinds vorig jaar moeten ook bestaande stallen elk jaar worden gekeurd, met name op kortsluitingsgevaar. Controleurs gaan bij iedereen langs om te zien of de bekabeling in orde is, of elektrische apparatuur goed is afgeschermd. Naar verwachting heeft iedere boer dit jaar een controleur over de vloer gehad.
Maar dit alles gaat de Dierenbescherming niet ver genoeg. Via haar eigen keurmerk kan ze meer verregaande eisen stellen, zoals de bliksemafleiders. “Voor de kalversector zijn we die eis nu aan het invoeren, dit najaar doen we dat voor de varkens”, zegt programmadirecteur Bert van den Berg. Vooral in die laatste sector is het marktaandeel van keurmerkhouders groot, zegt hij. “Zo’n 70 procent van het Nederlandse varkensvlees dat is bestemd voor de binnenlandse markt heeft minstens één ster.” Wel merkt hij op dat het gros van het varkensvlees wordt geëxporteerd.
Per diersoort wil Van den Berg laten uitzoeken of bliksemafleiders een nuttige toevoeging zijn aan het bedrijf. Zo weet hij nog niet of de eis ook voor kippenboeren gaat gelden.
Weinig bewijs voor het nut
“Boeren is er natuurlijk ook alles aan gelegen om brand te voorkomen”, zegt LTO-bestuurder Alfred Jansen. “De verzekeraar vergoedt wel materiële schade, maar geen immateriële. Bovendien heeft de boer ineens een jaar lang geen inkomen meer, doordat zijn bedrijf stilligt.”
Toch ziet hij nu nog te weinig bewijs voor het nut van bliksemafleiders. “Uit onderzoek van het Economisch Instituut voor de Bouw blijkt dat alleen hele grote stallen ‘wellicht’ veiliger worden van zo’n afleider. Maar juist die grote stallen zijn van zichzelf al goed geaard.”
Wakker Dier wil vooral dat er wat gedaan wordt aan het probleem met luchtwassers. Dat zijn centrale ventilatiesystemen om de buitenwereld te behoeden voor mestgassen. Maar als onbedoeld bijeffect verspreidt een eenmaal ontstane brand zich door die luchtkanalen razendsnel door de verschillende ruimtes binnen een stal. Alternatieve oplossingen voor het milieu zijn echter heel duur. Ook wil Wakker Dier dat er een limiet komt aan het aantal dieren in één stal. Zo blijft het dodenaantal bij brand meer beperkt.
Die eisen stuurt de actiegroep binnenkort naar landbouwminister Carola Schouten. “Door middel van een actie met rouwkaarten”, zegt Anne Hilhorst. “Wij zijn echt weer even kapot van wat er deze week is gebeurd in die stallen, en wij denken dat heel veel Nederlanders dat zijn. We doen dus binnenkort een oproep om rouwkaarten naar Carola Schouten te sturen om dat gevoel over te brengen.”
Lees ook:
De nachtmerrie van boer en brandweerman: een stalbrand
In Didam ging deze week een stal met 2.500 varkens in vlammen op. Jaarlijks zijn er tientallen stalbranden waarbij duizenden dieren omkomen. Een actieplan moet stallen veiliger maken.
Varkens voor de export zitten in minder veilige stallen
Varkens die stikken door stroomuitval: het zal onze eigen koteletjes niet snel overkomen, maar kan wel gebeuren bij de 80 procent die naar het buitenland gaat.