Zonder verlof mist een vader heel wat van zijn kind

Utrecht - Amsterdam

‘Er is een cultuuromslag nodig’, zegt Paulien van Haastrecht, manager bij Rutgers. Het kenniscentrum voor seksualiteit bracht een rapport uit waarin staat dat mannen te weinig gebruikmaken van het recht om vaker bij hun kinderen te zijn. Dat kan als vaderschapsverlof na de geboorte van een kind, ouderschapsverlof tot het kind acht jaar is of met deeltijdwerk. ‘Terwijl wij horen van vaders dat zij graag meer thuis willen zijn om voor de kinderen te zorgen. Nu zit het nog te veel in onze cultuur dat die zorgtaak automatisch bij de vrouw terechtkomt’, aldus Van Haastrecht. Die verdeling kan volgens haar evenwichtiger. ‘Uit internationaal onderzoek weten we dat het beter gaat met een gezin als de vader een groter aandeel heeft in de opvoeding. Kinderen ontwikkelen zich beter, relaties worden gelijker en de leefomgeving wordt veiliger.’

taboe

De reden dat vaders minder betrokken zijn bij de zorg van hun kroost is vaak van financiële aard. De man werkt meestal meer en heeft gemiddeld een hoger salaris. Ouderschapsverlof kun je alleen onbetaald opnemen. Daarnaast rust er een taboe op het onderwerp. ‘Veel vaders durven niet te vragen om verlof. Ze zijn bang dat hun leidinggevenden daar niet voor openstaan.’ Dat verklaart mede waarom, volgens een berekening van het CBS, maar 11 procent van de mannen ouderschapsverlof heeft opgenomen.

Het rapport werd bewust vrijdag aangeboden aan minister Koolmees van Sociale Zaken. Zondag is het Vaderdag. De nieuwe Wet invoering extra geboorteverlof geeft vaders sinds dit jaar recht op vijf dagen volledig betaald verlof, direct na de geboorte van hun kind. Vanaf 1 juli 2020 kunnen zij een aanvullend verlof krijgen van vijf weken, tegen 70 procent van hun salaris. Van Haastrecht: ‘Wij denken dat het goed is dat aanstaande vaders hier tijdig over nadenken. Daarom moeten ze er op tijd over in gesprek met hun werkgevers.’

twee weken verlof

Caspar en Marit Tijssen uit Amsterdam, beiden 28 jaar oud, zijn nog niet zo lang papa en mama. Hun zoontje Joep werd op 8 mei geboren, gezond en wel. ‘Een prachtige ervaring’, blikt de kersverse vader terug op geboorte en de kraamtijd. Hij had er geen seconde van willen missen. Dat hoefde ook niet, want ABN Amro, waar hij werkt als ontwikkelaar van IT-toepassingen, ging verder dan de wettelijke regeling voor vaderschapsverlof: niet één maar twee weken betaald verlof. De bank zorgt goed voor haar werknemers, zegt Tijssen. ‘Mijn werkgever heeft oog voor een goede balans tussen werk en privé. Er zijn diverse regelingen. Zo kun je eens in de paar jaar een sabbatical opnemen.’

Tijssen vond het fijn dat hij tijd kreeg om in rust met zijn zoon én vrouw door te brengen. ‘Je kunt direct een goede band opbouwen met je kind. Je maakt bewust mee dat hij naar je gaat kijken en je stem herkent. Zonder verlof mis je heel wat van je kind, denk ik.’

Tegelijk kon hij er zijn voor zijn vrouw. ‘Marit heeft een prima bevalling achter de rug. Maar de geboorte heeft natuurlijk wel iets met haar gedaan. Ze is nog aan het herstellen. Ik vind het fijn dat ik haar kon ondersteunen. Natuurlijk is er een kraamverzorgster die je leert hoe je je kind moet verzorgen en die helpt in het huishouden. Maar dat is toch een andere persoon dan je eigen man of vrouw met wie je je gevoelens deelt. Je bent niet voor niets bij elkaar.’

niet nagedacht

De jonge vader is inmiddels weer present op de bank. Hij werkt er vijf dagen in de week. Over de vraag of hij op termijn minder gaat werken om voor Joep te zorgen heeft hij nog niet goed nagedacht. Niet eens bewust, het onderwerp ouderschapsverlof kwam niet ter sprake. Zijn vrouw werkt bij het Leger des Heils. Zij gaat eind september weer aan de slag, maar wel een dag minder dan voor de geboorte van Joep: drie dagen. Caspar werkt maandag thuis.

Tijssens moeder en schoonmoeder gaan om de week afwisselend een dag op hun kleinzoon passen. Eén dag in de week gaat Joep straks naar een kinderdagverblijf. ‘Wij vinden het belangrijk dat hij ook in contact komt met andere kinderen. Maar deze opvang is niet gratis. Per maand betalen we straks ongeveer 370 euro. Dat is best veel.’

Er zijn nog meer financiële drempels die op dit moment verhinderen dat hij werktijd kan inleveren ten gunste van de vaderrol. Het stel kocht in oktober een huis in Amsterdam, waar de prijzen de pan uitrijzen. Daarnaast verdient de IT-ontwikkelaar meer dan zijn vrouw. ‘Als geld geen enkele rol speelt, zou ik hebben overwogen om minder te gaan werken.’

Over zijn directe leidinggevende heeft Tijssen niet te klagen. ‘Hij is zelf anderhalf jaar geleden vader geworden. Hij geeft mij alle vrijheid om te gaan als ik ergens met Joep naar toe moet. Ik hoop dat er meer van dit soort managers zijn.’ <

Een Vaderdag-nieuwtje van het Centraal Bureau van de Statistiek: de gemiddelde leeftijd waarop mannen vader worden is in de afgelopen vijf jaar gestegen naar 34,2 jaar. In 2013 was dit nog 34 jaar, terwijl ze in 1996 een jaartje jonger waren. Vanaf dat moment is de gemiddelde leeftijd alleen maar gestegen, zij het in kleine stapjes.

Mannen die voor het eerst vader worden zijn gemiddeld 32,7 jaar, een stijging van drie maanden ten opzichte van vijf jaar geleden. Het aantal vaders van wie een kind voor hun 35e levensjaar wordt geboren daalt. Hier staat een stijging van het aantal vaders boven de 35 jaar tegenover. Desondanks zijn de meeste vaders bij de geboorte van een kind nog steeds tussen de 30 en 35 jaar oud. In 2013 ging dit om 120 op de 1000 mannen, vijf jaar later is dat gedaald naar 115 op de 1000 mannen.

Moeders krijgen hun eerste kind gemiddeld genomen wanneer ze 29,9 jaar zijn. Ook hier is een stijging te zien in de afgelopen vijf jaar. Twintig jaar geleden was dit nog 29 jaar.

Het beeld dat deze cijfers schetsen past bij eerdere bevindingen van het CBS, waaruit bleek dat twintigers steeds later mijlpalen bereiken in hun leven: ze trouwen later, kopen later een huis en hebben later een vast baan.