Oplossingsloze anti-Europa retoriek draagt niets bij

Ewald Engelen, lijstduwer van de Partij voor de Dieren, betoogt in NRC (Soft hervormen van Europa? Dat is kiezersbedrog, 20/5) dat de Europese Unie (EU) alleen regels voor het grootbedrijf produceert en dat dit niet kan veranderen. Groene en progressieve politici die in het Europees Parlement (EP) hun handen uit de mouwen steken, hebben heel wat meer CO₂-uitstoot bespaard en natuur beschermd dan de oplossingsloze anti-Europa-retoriek van Engelen.

Ik weet als geen ander hoe krachtig de lobby van gevestigde belangen kan zijn in Europese besluitvorming. En ik weet als geen ander dat er zich in de EU politieke gevechten afspelen die helaas vaak door een conservatieve, rechtse of fossiele meerderheid worden beslecht. Maar de suggestie dat het EP geen andere keuze zou hebben dan voor de druk van de lobby te bezwijken, en automatisch neoliberaal beleid produceert, komt dichter in de buurt van kiezersbedrog dan waar Engelen GroenLinks van beticht.

Lees ook Lees ook: 7 NRC-opiniemakers, 7 adviezen voor in het stemhokje

Net als in Nederland, en iedere andere natiestaat, maken politici de Europese wetten. Net als in Nederland, waar een rechts kabinet zijn oren laat hangen naar Unilever en Shell, wordt in de EU te veel geluisterd naar de auto-industrie en de bio-industrie.

Net zoals Nederland belangrijke wetgeving gemaakt heeft omtrent natuur, klimaat etcetera, heeft de EU ook allerlei belangrijke wetten op die onderwerpen gemaakt, maar dan uiteraard voor heel Europa. Dat het versoepelen van marktregels unanimiteit vereist, zoals Engelen beweert, is onjuist: van buffers voor banken tot privacybescherming, over Europese wetten wordt met meerderheid besloten. Voor de aanpak van belastingontwijking is wel unanimiteit vereist. Daar wil GroenLinks dan ook vanaf, maar de PvdD blokkeert onze weg.

De harde wapenfeiten

De vermeende „lagere standaarden” die Engelen toewijst aan de Europese interne markt, staan in schril contrast met harde wapenfeiten voor burgers, dieren en natuur die te danken zijn aan politici die het wél lukt om een Europese politieke meerderheid te bevechten. Een meerderheid die het algemeen belang dient, en tegen de wens van het grootbedrijf durft in te gaan.

Neem de Europese Natura-2000 regels. Ze waren het laatste bastion toen voormalig CDA-minister Henk Bleker de Nederlandse natuurwetgeving probeerde te ontmantelen. Ze zorgden er tevens voor dat de Poolse regering niet door kon gaan met het kappen van een van een de laatste stukken Europees oerbos. Geen onbeduidende regels dus. De landbouwlobby heeft de afgelopen jaren geprobeerd om van deze regels af te komen. Met progressieve coalitievorming hebben we dat met druk vanuit het Europees Parlement volledig tegengehouden.

Lees ook Soft hervormen van Europa? Dat is kiezersbedrog

Ik heb als Europarlementariër de afgelopen jaren mijn stempel gedrukt op klimaatwetten die groene producenten helpen en oude vervuilers uit de markt drukken. Afgelopen jaar onderhandelde ik namens het Europees Parlement over uitstootnormen van vrachtwagens. De Duitse auto-industrie werd verdedigd door de Duitse regering, maar uiteindelijk overstemd door een meerderheid van lidstaten en een zwaarbevochten meerderheid in het Europees Parlement. Het is een illusie om te denken dat hetzelfde resultaat was bereikt in een los verbond van soevereine naties zonder Europees Parlement met wetgevingsmacht, waar Engelen en andere anti-Europeanen naar verlangen.

De lobby van de financiële sector was niet blij toen Europese groenen de bonussen van bankiers Europa-breed beperkten. Toen het Europees Parlement de positie van werknemers middels een aangescherpte detacheringsrichtlijn sterk verbeterde, reageerde de Europese koepel van werkgevers furieus. Als progressieve krachten hun werk doen, krijgt het grootbedrijf niet altijd zijn zin.

Weinig veelbelovende experimenten

Mijn frustratie over het gevoerde beleid van de traditionele middenpartijen is net zo groot als die van Engelen. Maar welke oplossingen hij zijn kiezers precies te bieden heeft, behalve het „verwerpen” en „ontvlechten” van Europese instellingen, blijft bij mij ook na lezing van zijn verkiezingsprogramma onduidelijk. De eerste experimenten in deze richting beloven weinig goeds voor mensen met een groen en sociaal hart. De Brexiteers streven na het vertrek uit de EU naar een gedereguleerd belastingparadijs zonder enig respect voor mens en milieu.

Laat er geen twijfel over bestaan: de EU heeft dringend behoefte aan andere, groenere en socialere politiek. Maar de lobby van belastingontwijkende techgiganten, vervuilende oliebedrijven of farmaceutische afzetters heeft oneindig veel meer te vrezen van gebundelde krachten van groene en linkse partijen, dan van electorale debatten over Europese bevoegdheden.