De kerk wil de vogels weer horen zingen
De kerk van Reduzum-Idaerd helpt boeren met groene plannen. De hoop is dat de weidevogels hierdoor terugkeren bij Friese dorp.
Als je ’s ochtends door het veld loopt en de leeuwerik zijn lied hoort zingen, dan ben je pas echt gelukkig.” Het gezicht van Geert Spijkstra, inwoner van het Friese Reduzum-Ideard, licht op als hij vertelt over deze herinnering. Een herinnering, want weidevogels zoals de leeuwerik, de grutto en de kieviet komen steeds minder voor in de kleine dorpsgemeenschap onder de rook van Leeuwarden. Door intensieve landbouw zijn de weilanden onaantrekkelijk geworden voor weidevogels.
De hervormde gemeente van Reduzum-Idaerd, die deel uitmaakt van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), schiet boeren te hulp en stelt geld beschikbaar voor groene projecten die de weidevogels terug het weiland in moeten lokken.
Op een zonnige vrijdagmiddag in een zaal achter het kerkje van Reduzum vindt een feestelijke plechtigheid plaats. Vandaag tekenen de boeren een contract met de kerk, die in totaal negentig leden telt. Veel van de boeren pachten land van de kerk en op een deel van dat land zal voortaan duurzaam worden geboerd.
Mienskip
Fries is de voertaal op de bijeenkomst in de voormalige landbouwschool. Er staan stukjes oranjekoek met Friese vlaggetjes op tafel naast volle thermoskannen koffie en thee. Ook gedeputeerde Johannes Kramer van de Frysk Nasjonale Partij (FNP) en wethouder Herwil van Gelder van GroenLinks zijn uitgenodigd. Ze hebben gepaste cadeautjes meegenomen voor de boeren, een zak met bloemenzaad en een pomp op zonne-energie die zorgt dat weilanden nat blijven, wat goed is voor de weidevogels. Kramer is enthousiast over het plan van de dorpsgemeenschap. “Wat er gebeurt in Reduzum-Ideard is een prachtig voorbeeld van mienskip (Fries voor gemeenschapszin, red.). De kerk laat hiermee zien dat ze niet alleen preekt, maar ook doet.”
Om de weidevogels terug te lokken naar de weilanden van Reduzum-Idaerd zijn bloemen en kruiden nodig, de vogels eten de insecten die daar op afkomen. Door de intensieve landbouw groeit er op de weilanden in de omgeving van Reduzum-Idaerd vaak alleen nog maar gras en dus neemt de populatie weidevogels al jaren gestaag af. En dat baart de kerk en de dorpelingen zorgen. Geert Spijkstra: “Mijn schoonvader woonde tegenover de kerk in Reduzum. Toen ik vroeger bij hem in het land kievietseieren ging rapen, vond ik er zomaar tachtig. Nu vind je met een beetje geluk tien eieren, maar dan moet je wel echt goed zoeken.”
De bijdrage van de kerk is een stap in de groene richting. De boeren gaan het geld gebruiken om de grond rondom de sloten de komende drie jaar met rust te laten. Normaal wordt het land bemest en het gewas gebruikt als veevoer. Door het land niet te bemesten hebben de boeren minder opbrengst van het land. Het geld van de kerk wordt gebruikt om die kosten te compenseren. Zonder bemesting krijgen de bloemen, kruiden en insecten de kans om terug te keren. En daarmee hopelijk ook de weidevogels.
Symbolische waarde
Gedeputeerde Johannes Kramer lobbyde al eerder voor ‘duurzaam rentmeesterschap’. Afgelopen jaar ging hij met de PKN aan tafel om te bespreken hoe zij via hun rol van verpachter duurzame landbouw kunnen stimuleren. Dat lijkt er dan nu dan eindelijk van te komen. De protestantse gemeente van Reduzum-Idaerd is financieel gezond doordat zij veel grond in de omgeving bezit. Het pachtgeld wordt gebruikt om de kerken in Reduzum, Idaerd en Friens te onderhouden, een fonds voor plaatselijke verenigingen te spekken en dit jaar ook om een duurzaam fonds op te richten.
De kerk wil het geld dat ze elk jaar overhoudt graag besteden aan duurzame initiatieven. Volgens dominee Liesbet Geijlvoet hoort dat bij de rol van de kerk. “De kerk gaat over vrede. Vrede in de gemeenschap, dat hebben we hier. Vrede met de schepping, in een goede verhouding staan met de natuur, daar willen we naar toe. Goed zorgen voor de aarde hoort daarbij.”
Embert Messelink van A Rocha, een christelijke beweging die zich inzet voor natuurbehoud, vindt het een fantastisch initiatief. “Hier heb ik lang naar uitgekeken. Duurzaam rentmeesterschap hoort ook bij kerk zijn, dat moedig ik ten zeerste aan. Het gebaar van de hervormde gemeente Reduzum-Idaerd is van grote symbolische waarde. Hopelijk volgen meer kerken dit voorbeeld.” Al eerder riep de stichting kerken in Nederland op om via het rentmeesterschap groene initiatieven te stimuleren bij de boeren aan wie ze hun land verpachtten.
Plantenrijkdom
In Reduzum-Idaerd vroeg de kerk aan de boeren zelf hoe zij dachten dat het geld het best besteed kon worden.
21 boerenondernemingen in de omgeving werden uitgenodigd voor een bijeenkomst en uiteindelijk bleven er vijf plannen over die groen licht kregen. De komende drie jaar zal de kerk hun plannen financieel ondersteunen.
Tamme Tigchelaar uit Reduzum is een van de boeren die geld krijgt van de kerk. Hij hoopt de weidevogels in de toekomst weer te mogen verwelkomen op zijn land. Hij gaat aan botanisch beheer doen zodat de plantenrijkdom op zijn land kan toenemen. Daar komen insecten op af en dat is weer aantrekkelijk voor de vogels. “Ik wil mijn bedrijf zo inrichten dat ik tegen de vogels zeg: ‘kom maar bij Tigchelaar’.”
Samen met zijn vrouw Marianne runt hij een melkveebedrijf. Zijn land moet de komende jaren een aantrekkelijke biotoop worden voor weidevogels. Daarnaast heeft Tigchelaar heeft nog meer groene plannen: “Hier had ik dan de windmolen bedacht.” Hij wijst naar de houten schuur op zijn erf waarachter zo’n tachtig koeien staan. “Dan maak ik die ook van hout, dat ziet er prachtig uit vanuit het dorp.”
Of dat door kan gaan is nog even afwachten. De FNP is geen voorstander van windmolens in Friesland omdat die het zicht op het landschap zouden verpesten. Ondanks dat is het de droom van Tigchelaar om met zijn bedrijf volledig zelfvoorzienend te worden. Lid van de kerk is boer Tigchelaar overigens niet. Ook de andere boeren gaan niet naar de kerk, maar dat was dan ook geen vereiste. Tigchelaar: “Mijn vrouw leest de kinderen wel regelmatig voor uit de kinderbijbel.”
Lees ook:
‘God heeft een relatie met de hele wereld, niet alleen met mensen’
Kerken deden onlangs mee met de klimaatmars. Een goede zaak, vindt predikant Trees van Montfoort, maar ze mist een theologische onderbouwing.