Fusie Duitse banken vergroot slechts de bestaande problemen

Wat te doen met twee grote bedrijven die in de problemen zijn? Die vraag ligt op tafel sinds dit weekend bekend werd dat Deutsche Bank officiële fusiegesprekken voert met de eveneens Duitse Commerzbank.

De fusiegesprekken zijn erop gericht het „groeiprofiel en de winstgevendheid” van de bank te verbeteren. Het is nog niet zeker of de fusie ook daadwerkelijk zal doorgaan, ook andere strategische opties worden opengehouden.

Mocht het tot een fusie komen, waar al een decennium over gespeculeerd wordt, dan is voorzichtigheid geboden. Beide banken presteren al jaren ondermaats in vergelijking met Europese concurrenten.

Vooral Deutsche zit al jaren met zijn vingers tussen zo’n beetje alle bancaire deuren. De bank bleek betrokken bij vele fraudezaken, onder meer met Amerikaanse hypotheekobligaties, met de Libor-rente en belastingontwijking. Recent werd de bank gekoppeld aan het witwasschandaal waarbij de Deense Danske Bank een hoofdrol speelt. De bank betaalde de afgelopen jaren al 14 miljard dollar aan boetes vanwege alle schandalen.

Commerzbank heeft zo zijn eigen problemen. In 2009 moest de overheid bijspringen om de bank overeind te houden. De staat heeft nog altijd een belang van 15 procent in Commerzbank. De bank is de afgelopen jaren bezig geweest zijn balans op te schonen van de risicovolle beleggingen die hij voor de crisis aanging.

Duitsland heeft de lessen van de kredietcrisis op zijn zachtst gezegd anders geïnterpreteerd dan kleinere landen als Nederland en België. Waar banken als ABN Amro, ING, maar ook Fortis en KBC gedwongen werden hun balansen in te krimpen of te splitsen, liet de Duitse regering Deutsche Bank ongemoeid. Hetzelfde gebeurde overigens in Frankrijk, waar BNP Paribas, Crédit Agricole en Société Générale nog steeds in de topvijf van grootste Europese banken staan.

Als de fusie tussen Deutsche en Commerzbank doorgaat, ontstaat de op twee na grootste bank van Europa, met een balanstotaal van ruim 1.800 miljard euro, oftewel 55 procent van het Duitse bruto binnenlands product.

De Duitse politiek is voorstander van een fusie en jaagt deze zelfs actief aan. Volgens het deze maanden populaire dogma van de nationale kampioenen proberen minister van Financiën Olaf Scholz en zijn staatssecretaris, voormalig Goldman Sachs-bankier Jörg Kukies, de fusie door te drukken. Zij wijzen onder meer op mogelijke dreigende overnames door buitenlandse partijen als beide banken zelfstandig zouden blijven.

Tegenstanders zijn er ook: de vakbonden zijn tegen, zij vrezen grootschalig banenverlies als Deutsche (93.000 mensen) en Commerz (49.000 mensen) samengaan. Een deel van de aandeelhouders vreest dat een fusie de problemen van beide banken niet oplost.

Die scepsis is terecht. Het samenvoegen van twee grote slecht presterende banken zal naar alle waarschijnlijkheid slechts leiden tot een nog grotere slecht presterende bank. Een bank ook die zo groot is, dat een eventueel faillissement ondenkbaar zal worden wegens de impact die dat heeft op de Duitse economie en het betalingssysteem. Het risico van de fusie is daarmee impliciet voor de Duitse belastingbetaler.

Beter zou het zijn als de Duitse regering het lef heeft met name Deutsche te dwingen orde op zaken te stellen en zichzelf op te splitsen, of in elk geval slecht presterende afdelingen af te bouwen. Dan kan de bank zich weer concentreren op zijn hoofdtaak: het bedienen van Duitse burgers en bedrijven met degelijke dienstverlening en kredieten.

In het Commentaar geeft NRC zijn mening over belangrijke nieuwsfeiten. De commentatoren schrijven deze artikelen in samenspraak met de hoofdredactie.