Speaker Bercow zet May de voet dwars: het Lagerhuis stemt niet nógmaals over haar akkoord

Het Verenigd Koninkrijk is nog niet van alle brexit-wendingen van vorige week bekomen of de volgende dient zich al aan. Ditmaal gooit de voorzitter van het Lagerhuis John Bercow een flinke schep zand in de uiterst moeizaam draaiende motor van premier May. Hij bepaalde in een zeer verrassende interventie dat zij niet nogmaals haar brexit-akkoord in stemming mag brengen als er niets substantieels aan verandert.

May hoopte, nadat het parlement zich vorige week uitsprak tegen een no-deal-brexit en voor uitstel van de datum van uittreding, dat ze de druk op haar tegenstanders tot grote hoogte kon opvoeren met een derde stemming. De keuze was dan letterlijk tussen ofwel dit brexit-akkoord, ofwel de EU verzoeken een lang uitstel te accepteren. Dat moest velen uit de fanatieke brexit-vleugel van haar partij alsnog doen buigen.

Maar Bercow rijdt haar nu vol in de wielen. De Lagerhuisvoorzitter, bekend als de speaker, fungeert als de onafhankelijke hoeder van het parlementair reglement. En met een ruim vier eeuwen oud precedent in de hand, uit 1604 om precies te zijn, oordeelde Bercow dat het niet is toegestaan om tijdens één en dezelfde parlementaire periode twee keer exact dezelfde motie ter stemming te brengen. “Een van de redenen dat deze regel het zo lang volhoudt, is dat het een noodzakelijke regel is om de tijd van het parlement nuttig te gebruiken en om respect te hebben voor de keuzes die het maakt”, zei Bercow.

Woest

Daarmee doelde de speaker op de oorwassing die May al twee keer te verduren kreeg. In januari leed ze de grootste nederlaag ooit voor een zittend premier: 230 stemmen verschil. Vorige week is haar akkoord afgewezen met een meerderheid van 149 stemmen.

Door Bercows interventie kan May haar deal nu alleen opnieuw in stemming brengen als ze er, via een nieuwe onderhandeling met de EU, iets substantieels aan kan wijzigen of toevoegen. Dat is, met nog twee dagen voor de EU-top, uitgesloten. Dus kan haar strategie overboord en zal de premier zich moeten beraden op de volgende stap.

In Downing Street zijn ze woest. Niemand in de regering was op voorhand op de hoogte gebracht van Bercows interventie. “Het laat zien dat u, meneer de speaker, ons niet met respect behandelt”, zei prominent Conservatief Andrea Leadsom in het Lagerhuis.

Olie op het vuur

De speaker was zich van geen kwaad bewust. Groot-Brittannië heeft geen geschreven grondwet en de Lagerhuisvoorzitter heeft het recht zijn eigen interpretatie te geven aan parlementaire regels. Tegenstanders van Bercow betichten hem ervan bewust olie op het vuur van een te hebben gegooid. Bercow, van wie bekend is dat hij tot het remain-kamp behoorde, drukt hiermee een veel te nadrukkelijk stempel, zeggen veel Conservatieven die loyaal zijn aan de premier.

Tegelijk zijn tegenstanders van het akkoord, zowel bij de oppositie als in de brexit-vleugel van de Conservatieve partij, opgelucht. Dit opent immers de deur naar een drastische koerswijziging, iets waarop het brexit-kamp hoopte.

Maar dit maakt ook een lang uitstel van de brexit-datum waarschijnlijker. En zij die hoop koesteren dat brexit alsnog – via een referendum – kan worden teruggedraaid, hebben daar allereerst een lang uitstel voor nodig.

Meer lezen over het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie? Op trouw.nl/brexit verzamelen wij de beste artikelen over de brexit.

Lees ook: 

Uitstel van brexit lijkt nu het verstandigst

Het was deze week opnieuw een bizarre vertoning in het Britse Lagerhuis. De geschiedenis voltrekt zich eerst als tragedie, vervolgens als farce, zei Marx ooit. En de wijsheid van die uitspraak werd eens te meer bewezen. 

‘Order, Order’- de Speaker onder vuur

Applaus van Labour en Conservatieve kritiek, nadat Speaker Bercow zich negatief over Trump had uitgelaten. Moet hij weg?