Zoals in Barneveld zagen we Herman Gordijn nog nooit
Elke week kiest Trouw uit een museum de blikvanger die we niet mogen missen. Vandaag: de verborgen schatten van Herman Gordijn in Museum Nairac in Barneveld.
Bijna 35 jaar woonde en werkte kunstenaar Herman Gordijn (1932-2017) in Barneveld. Zijn werk is er nooit tentoongesteld, terwijl hij nota bene beschermheer was van het plaatselijke museum Nairac. Na een grote expositie in Museum More in Gorssel, kort na zijn overlijden, kon Barneveld niet achterblijven, vond burgemeester Asje van Dijk. Hij benaderde Joseph Kessels, de levenspartner van Gordijn. Die wilde graag meewerken op voorwaarde dat het geen kleine en gecensureerde versie zou worden van het overzicht in More.
In het werk van Gordijn, die de tragiek van het lichamelijk verval veelvuldig schilderde, wemelt het van de borsten, billen en vetrollen. In Barneveld ligt dat gevoelig, weet Kessels.
Hij was een mooie man, maar hij tekende zichzelf ook toen hij begon af te takelen
Hij besloot de tentoonstelling te wijden aan de ‘verborgen schatten’ die hij had gevonden bij het leegruimen van het atelier van Gordijn. Lades vol schetsen en tekeningen trof hij aan, experimenten en voorstudies voor schilderijen, maar ook houtblokken en etsplaten voor houtsnedes en etsen. Voor Gordijn waren het ‘slechts’ onaffe werken en studiemateriaal.
Geen ijdeltuiterij
In museum Nairac kunnen we nu zien hoe Gordijn eindeloos oefende met verschillende materialen en technieken. Heel veel zelfportretten heeft hij gemaakt. Niet uit ijdeltuiterij, weet Kessels. “Hij was een mooie man, maar hij tekende zichzelf ook toen hij begon af te takelen.” Dat hij zichzelf zo vaak afbeeldde, was pure noodzaak. “Hij was introvert en verdroeg geen mensen in zijn atelier. Het enige model dat permanent voorhanden was, was hijzelf.”
In het atelier vond Kessels ook vier schetsboeken uit 1980 en 1981 met studies van koningin Beatrix, gemaakt voor het staatsieportret dat Gordijn heeft geschilderd. Hij wilde haar niet afbeelden met traditionele kenmerken als een tiara en hermelijnen mantel. Het ging hem vooral om haar houding en uitstraling. Hij ging mee op werkbezoeken en observeerde haar in haar atelier, terwijl ze aan het beeldhouwen was. Heel mooi is aan de hand van deze schetsen te zien hoe hij steeds verdergaat met het weglaten van vormen. Tot er nog maar een paar vage abstracte veegjes over zijn, die toch direct herkenbaar zijn als het staatshoofd. Zo hebben we Herman Gordijn nog nooit gezien.
Herman Gordijn, 60 jaar nieuwsgierig onderzoek, t/m 4 mei in Museum Nairac in Barneveld.
Elke week beschrijft Trouw een kunstwerk of museum dat u niet mag missen, u leest hier eerdere afleveringen.