‘Als we akkoord gaan met Noord-Macedonië, smelt de geschiedenis weg’

Een van de twee dochters van Sofia Konda (46) drapeert een wit-blauwe Griekse vlag om haar schouders. Het is al de vierde keer nu dat ze meelopen in een demonstratie tegen de voorgestelde nieuwe officiële naam van een van hun noorderburen: Noord-Macedonië. Een vriendin en haar dochter zijn dit keer ook mee. "Macedonië is Grieks en alleen Grieks", zegt Konda met vuur in haar stem. Dat vinden niet alleen zij en de naar schatting 60.000 demonstranten die uit het hele land naar het centrum van Athene zijn gekomen. Zeventig procent van de Grieken denkt er volgens enquêtes net zo over. Macedonië, dat is het rijk van Alexander de Grote, en alleen Griekenland kan op zijn heldendaden uit die tijd aanspraak maken, vinden ze.

De emoties en angsten bij dit onderwerp zitten heel diep, laat ook Konda zien. "De buren willen onze geschiedenis stelen. Onze identiteit stelen. Onze taal. Alles willen ze stelen", zegt Konda geëmotioneerd. Ze woont in de buurt van Serres, een stad in de Griekse regio Macedonië op 50 kilometer van het land dat nu nog dezelfde naam draagt. Griekenland heeft dat laatste echter nooit erkend. Vandaar dat het land dat zich 1991 afscheidde van Joegoslavië internationaal door het leven gaat als Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, totdat er een oplossing komt.

En die ligt nu binnen handbereik, in de vorm van een akkoord dat de Griekse premier Alexis Tsipras vorig jaar met zijn Macedonische evenknie sloot. Het land gaat Noord-Macedonië heten. De weg ligt daarmee, na ruim 27 jaar van Griekse blokkades, open voor toetreding tot de Navo en onderhandelingen over EU-lidmaatschap. Tenminste, als de parlementariërs in Athene later deze week instemmen met de naam, nadat hun collega's in Skopje dat anderhalve week geleden al deden. 

Oplossing

Als het aan Konda ligt, doen ze dat niet. "Anders ben ik bang dat volgende eeuw de kaart veranderd is. Dat Macedonië dan niet meer bestaat", zegt ze, uiteraard doelend op de Griekse regio. Maar wat is dan een beter alternatief, waarvan zowel Skopje als Athene zegt dat het niet bestaat? "De oplossing ligt in de geschiedenisboeken. Laat ze die lezen. Dat is het ergste: dat door die overeenkomst de geschiedenis wegsmelt", antwoordt Konda. Ze gaat er verder niet op in hoe zich dat vertaalt in een concrete oplossing. Ze is pessimistisch: het lijkt er inmiddels op dat een kleine meerderheid van het parlement voor de historische deal zal stemmen. 

Maar ook als dat inderdaad gebeurt, zal ze haar buurland niet Noord-Macedonië gaan noemen. "Nee. Nooit.” Het zijn vooral mensen van middelbare leeftijd en ouderen die om Konda heen met Griekse vlaggen zwaaien. Een vrouw is in een boom geklommen en scandeert mee: "Hellas, Hellas, Macedonië!". Ook de orthodoxe kerk is met priesters en gele vlaggen goed vertegenwoordigd in toespraken en op het centrale Syntagma-plein voor het parlement. 'Griekenland is niet te koop omdat Christus het gekocht heeft', valt te lezen op een spandoek. 

Plotseling klinken er de bij Griekse demonstraties zo bekende doffe knallen van ontploffende traangasgranaten. De politie treedt ermee op tegen enkele tientallen gemaskerde mannen, volgens een latere verklaring van de regering behorend tot extreem rechts. Die bekogelen de agenten met stenen en proberen zich met stokken een weg naar het parlement te slaan. Ze belagen ook een persfotograaf, die zijn camera kwijtraakt en met een hoofdwond naar het ziekenhuis moet. Er raken ook tien politie-agenten gewond.

"Twintig gemaskerde mannen verpesten het weer", roept een man die met opgezwollen en tranende ogen wegrent van het plein, een sjaal voor zijn mond. Het protest verloopt verder vreedzaam. De opkomst is met 60.000 -volgens politieschattingen- maar een tiende van het aantal waarop de organisatoren hadden gehoopt, en ook minder dan de 140.000 bij een soortgelijke demonstratie bijna een jaar geleden. 

"De Macedonische identiteit bestaat al 2.500 jaar. Slavische bewoners hebben daar niets mee te maken”, zegt gepensioneerde Giorgos Rousos (71). Hij kijkt op de menigte vanuit een zijstraat die de dampen van het traangas nog niet hebben bereikt. "Het akkoord zal wel door het parlement komen", vervolgt hij dan gelaten. "Maar dat lost het probleem niet op. Omdat het Griekse volk er niet achter staat."

Lees ook: 

Tsipras nog niet uit de brand na Macedonië-kwestie

De Griekse premier Alexis Tsipras heeft nipt een vertrouwensstemming gewonnen. Maar de kwestie Macedonië blijft schuren. De kans dat de Grieken binnenkort toch vervroegd naar de stembus moeten, is nog steeds aanzienlijk.