Het bedrijfsleven is óók verantwoordelijk voor kloof tussen Brussel en de burger

Wim van de Camp (CDA) maakt van zijn hart geen moordkuil, in de laatste maanden van zijn bijna 35-jarige parlementaire carrière. “De communicatie in Nederland over Europa is onvoldoende, ook binnen bedrijven”, zegt de 65-jarige Europarlementariër en oud-Tweede Kamerlid tegen een bomvolle zaal met leden van Nederlandse ondernemingsraden. “Ik heb voortdurend discussie gehad met VNO-voorzitter Hans de Boer. Ik vraag hem steeds: ‘Wat doe jij eigenlijk om de interne EU-markt te promoten?’ De Nederlander weet te weinig van Europa. Dat ligt zowel aan die Nederlander als aan ons, politici.”

Zo’n 165 OR-leden en communicatiemedewerkers van 45 bedrijven zijn vrijdag vanuit Nederland naar Brussel gekomen om de Europese Unie eens van dichtbij te bekijken, dat wetgevingsapparaat dat zo vaak als een buitenaards wezen wordt gezien. Van de Camp is deze dag niet de enige die zegt dat die afstand tussen ‘Brussel’ en de burger (in de context van deze bijeenkomst: de werknemer) mede wordt veroorzaakt door die werknemer zelf, of door diens bedrijfsleiding. Het is een opvatting die in verschillende varianten uit verschillende monden komt.

Het is voor het eerst dat ondernemersorganisaties MKB-Nederland en VNO-NCW dit grootschalige werkbezoek organiseren. Ze doen dat mede met het oog op de Europese verkiezingen van 23 mei.

Kortetermijndenken

“Hopelijk gaat uw hart voor Europa vandaag wat sneller kloppen”, zo opent Winand Quaedvlieg, hoofd van het Brusselse kantoor van beide werkgeversclubs, de discussie. “En hopelijk zult u uw ervaringen delen, in het personeelsblad, thuis en met vrienden.”

Frans Timmermans, tweede man van de Europese Commissie, wijst de Nederlandse bezoekers erop dat de discussie over de toekomst van de EU in het hart van het bedrijfsleven moet worden gevoerd. “Waarom is het van belang dat we samenwerken met andere landen? Wat is het belang van Europese regels op het gebied van arbeidsrechten? Waarom zou ik me sterk moeten maken voor een Europees minimumloon, dat per land gerelateerd is aan een modaal loon?”

De oud-PvdA-minister zegt te beseffen dat het bedrijfsleven zich vaak stoort aan het kortetermijndenken van de politiek, terwijl vooral grote bedrijven veel verder vooruit kijken.

Bij een bezoek aan automaker VDL Groep in Eindhoven in mei 2017 was Timmermans iets opgevallen aan de vragen die de werknemers stelden. “Vijf, zes jaar geleden zei iedereen: Europa, dat zijn allemaal zakkenvullers. Maar die keer bij VDL kreeg ik heel concrete vragen over brexit, werknemersbescherming, wat er allemaal in Polen gebeurt, enzovoorts. De mensen waren echt geïnteresseerd. Mijn oproep is: laat niet lopen, die interesse. Wij staan u graag terzijde.”

Helemaal niks

Voordat Timmermans aan het woord kwam, heeft Robert de Groot al een poging gedaan de grootste misverstanden over de EU uit de wereld te helpen. De Groot is de Nederlandse ambassadeur bij de EU, officieel de permanent vertegenwoordiger.

“Brussel is helemaal niks”, zegt de topdiplomaat enigszins gechargeerd. “Het is een vergadercentrum, niets anders dan de plek waar landen samen besluiten nemen. Het idee dat ‘Brussel’ iets besluit, is onzin. Er valt hier geen besluit zonder de individuele lidstaten, zonder nationale regeringen en hun parlementen. Zonder betrokkenheid van u en mij worden geen besluiten genomen in Europa.”

Ook de mythe dat Nederland maar een klein landje is dat binnen de EU onder de stoomwals verdwijnt van de grote jongens prikt De Groot graag door. “Volgens denktank European Council of Foreign Relations is Nederland de op twee na meest invloedrijke lidstaat in de EU, na Duitsland en Frankrijk.”

Tijdens de lunchpauze zegt Miel Timmers, hoofd communicatie van VDL Groep, het eens te zijn met wat Timmermans zei over dat kortetermijndenken van de politiek, nationaal en Europees. “Opvallend genoeg gaat dat samen met een trage besluitvorming. Bij bedrijven, en zeker bij een familiebedrijf als VDL, is het juist andersom: lange termijn, snelle besluitvorming. We moeten ervoor zorgen dat we die kloof overbruggen.”

Lees ook:

Deze Nederlander draaide dertig jaar aan de knoppen in Brussel

Na dertig jaar trouwe dienst bij de Europese Commissie, altijd ver verwijderd van de schijnwerpers, gaat de Nederlandse topambtenaar Alexander Italianer met pensioen. Interviews gaf hij zelden. Bij zijn afscheid praat hij met Trouw honderduit over de machinekamers van de EU.