Roken op een voetbaltribune of buitenterras: mag dat?
Staan paffende supporters in een voetbalstadion binnen of buiten te roken? Met deze curieuze wezensvraag worstelen niet alleen stadions, maar ook winkelcentra en cafés, blijkt uit recente rechtszaken over het rookverbod. Roken in de openlucht mag immers, maar wat is dat precies, ‘openlucht’?
De Johan Cruijff Arena kreeg een dag voor Sinterklaas van de rechter een boete van 2.400 euro omdat het stadion had verzaakt het rookverbod te handhaven. Terwijl Ajax op 17 april 2016 thuis tegen FC Utrecht twee dure punten aan het verspelen was in de strijd om de landstitel, constateerden inspecteurs van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) een overtreding op de tribunes: rokende supporters in de vakken 125 tot en 129. De vloer van de omloop op de eerste ring bleek bezaaid met sigarettenpeuken. En hoewel diverse stewards in de buurt van rokende Ajax-fans stonden, greep geen enkele stadionwacht in, rapporteerden de inspecteurs.
De Arena was het oneens met de boete en stapte naar de rechter. In het ‘Tabaks- en rookwarenbesluit’ – artikel 6.2, eerste lid onder c, om precies te zijn – staat namelijk een belangrijke uitzondering op het rookverbod: ‘In de openlucht’. Zolang het dak van het stadion open staat – wat in de wedstrijd tegen FC Utrecht het geval was – bevinden de tribunes zich in de open lucht, en dus was er helemaal geen sprake van een overtreding van het rookverbod, redeneerde de advocaat van de Johan Cruijff Arena.
Maar helaas voor rokende Ajaxsupporters verloor de Arena op 4 december het hoger beroep, na eind vorig jaar in eerste aanleg ook al het deksel op de neus te hebben gekregen van de rechter. Het dak van de Johan Cruijff Arena kan namelijk alleen open boven het voetbalveld, terwijl de tribunes overkapt zijn, constateerde het College van Beroep voor het bedrijfsleven, Nederlands hoogste bestuursrechter op economisch vlak. ‘Het enkele feit dat de tribunes met de buitenlucht zijn verbonden maakt niet dat reeds daarom sprake is van openlucht.’ Hoe stervenskoud supporters het op de tribunes soms ook mogen hebben, toch zitten ze dankzij de overdekte tribunes wettelijk gezien binnen, en dus geldt het rookverbod, oordeelde de rechter.
Spelers Ajax mogen roken
De praktische consequentie van het vonnis is dat de spelers van Ajax gerust midden op het veld een Cubaanse sigaar kunnen opsteken zonder dat ze de inspecteurs van de NVWA op hun dak krijgen – mits het dak van de Johan Cruijff Arena op dat moment open staat natuurlijk. Maar zodra supporters hun voorbeeld volgen, overtreden ze het rookverbod.
De Johan Cruijff Arena is niet de enige gelegenheid die de laatste tijd de tanden stukbeet op het verschil tussen buiten en binnen roken. Op 4 december kreeg de gemeente Vlaardingen bijvoorbeeld in hoger beroep een boete van 600 euro opgelegd voor het niet handhaven van het rookverbod in winkelcentrum Liesveld. De gemeente had tevergeefs betoogd dat Liesveld geen overdekt winkelcentrum is, maar een op de openbare weg gelegen winkelpassage met glazen overkapping. Ook het Vlaardingse verweer dat het niet te doen is om de ‘lichtblauwe brigade’ van de stad zeven dagen per week en tot wel twaalf uur per dag te laten controleren of mensen een sigaretje staan te roken in het winkelcentrum, kon niet op genade rekenen bij de rechter.
Café Zomerlust uit Amsterdam-Slotermeer haalde vorige maand bakzeil voor de rechter. De kroeg kreeg 4.500 euro boete omdat het buitenterras waarop de stamgasten een sigaretje rookten zich wettelijk gezien niet in de openlucht bevond. Het met tentdoek overdekte terras was namelijk niet minstens aan één zijde volledig open – een vereiste om van ‘openlucht’ te mogen spreken – maar was in plaats daarvan aan drie zijden gedeeltelijk open. De rechter ging niet mee in het verweer van het café dat het voor de ventilatie op het terras en dus voor de volksgezondheid beter is om drie zijden deels open te laten dan één zijde helemaal.
Ongezond
‘Gek’, vindt Pejman Salim, de advocaat van Zomerlust. ‘Stel je een terras voor van tien meter lang en een halve meter breed, dat alleen aan één kant in de breedte open is. Vreselijk ongezond, want de rook kan nauwelijks weg. Maar je voldoet dan wel aan de regels.’ Het terras van Café Zomerlust is voortaan aan een kant volledig geopend – niet per se beter voor de gezondheid, maar wel voor de financiële gezondheid van de kroegbaas, vertelt Salim.