Ik wil minder brave meisjes

Goed nieuws van het CBS deze week: meisjes doen het een stuk beter op de middelbare school dan hun basisschool voorspelde. Maar liefst 16 procent van de meisjes zat vorig schooljaar op een hoger niveau dan hun leerkracht in groep 8 adviseerde.

Het gaat sowieso goed met meisjes op school. Ze halen betere cijfers dan jongens, maken hun huiswerk trouwer, weten beter wat er van hen verwacht wordt, en letten in de les beter op dan jongens – gemiddeld dan, zo blijkt uit onderzoek.

Tot zover het goede nieuws. Want met de jongens gaat het minder goed op school. Waren ze in de jaren tachtig nog in de meerderheid op het vwo en haalden ze toen ook betere cijfers, tegenwoordig zijn de rollen omgedraaid. Jongens blijven ook vaker zitten dan meisjes, zakken vaker in schoolniveau en halen minder snel hun diploma.

Waar zou het door komen? Ik denk door jaren van overbodige en deels weer teruggedraaide onderwijsvernieuwing. Scholen gingen, opgejaagd door de politiek, steeds meer onderwijs geven waarbij de leerling het zélf moest uitzoeken, meer moest samenwerken in groepjes – met de docent meer als coach, dan als leraar. Vermoed wordt dat meisjes daar gemiddeld beter mee om kunnen gaan als puber, dan jongens.

Want meisjes zijn eerder volwassen dan jongens, zo blijkt uit steeds meer neuropsychologisch onderzoek. Meisjes hebben gemiddeld eerder ‘zelfinzicht’ als tiener en onderschatten zichzelf vaker dan jongens, tobben meer over zichzelf en zetten waarschijnlijk juist daarom een extra tandje bij op school, zei neuropsycholoog Jelle Jolles van de Vrije Universiteit deze week in deze krant.

Dat kan ook een valkuil zijn. Want meisjes doen het dan goed op school, op de arbeidsmarkt kom je met ‘binnen de lijntjes kleuren’ gemiddeld minder ver. Ze krijgen minder snel een vast contract dan jongens, krijgen minder ‘belangrijke’ banen, verdienen minder en hoe langer ze werken, hoe groter de verschillen worden, zo concludeert onderwijsonderzoeker Barbara Belfi van de Universiteit van Maastricht in een rapport dat maandag uitkomt.

Jongens doen het een stuk beter op kantoor. Ze mogen dan op school vaker aan zelfoverschatting lijden en minder hard werken, ze durven vaak ook meer te bluffen en ‘verkopen’ zich beter dan meisjes, waardoor ze vaker meer verdienen. Ook hebben ze beter geleerd te ‘chillen’ (en blowen!) – mannen hebben op het werk vaak minder stress dan vrouwen, die door onzekerheid sneller opbranden.

Ik werd er somber van toen ik het slagveld overzag: somber van de meisjes die slechter presteren op de arbeidsmarkt, somber van de jongens die het slechter doen op school en ineens dacht ik: jongens hebben op school gemiddeld meer houvast nodig, af en toe ‘een schop onder hun kont’ van hun ouders en strakkere begeleiding van mentoren; en meisjes precies datzelfde op de arbeidsmarkt. Dat zegt Jelle Jolles al jaren: „Meisjes moeten minder braaf worden en meer durven ondernemen.”

Ik zou zeggen: we hebben meer meisjes nodig die een gat in hun knie vallen, in opstand komen tegen hun leraar, met een bal een ruit intrappen; en meer jongens die braaf hun huiswerk maken. Waren meisjes op hun werk soms maar wat meer als jongens en jongens op school soms maar wat meer als meisjes. Wat zou het ook fijn zijn als jongens wat meer van meisjes zouden leren, en meisjes wat meer van jongens.

Het is allemaal geen hogere wiskunde.