Hoeveel ruimte krijgt May?

De Britse premier Theresa May zou deze dinsdag met de Nederlandse premier Mark Rutte ontbijten, als eerste stop op een toernee langs Europese hoofdsteden. May wil beweging krijgen in het onwrikbare standpunt van de EU dat over de Brexit-deal niet meer kan worden onderhandeld.

In een tumultueus debat in het Lagerhuis maandagmiddag stelde May de voor dinsdag aangekondigde stemming van de deal uit. Ze zei eerst nog een keer langs de hoofdsteden te willen „om verder te praten”. Haar bezoek aan Rutte duidt er mogelijk op dat zij de bijzondere relatie met Nederland daarbij wil gebruiken.

Maar: welke ruimte heeft ze nog?

„Er ligt een overeenkomst, we gaan niet heronderhandelen” was de reactie van de Europese Commissie. „Er is geen plan B”, is al weken de mantra van de regeringsleiders van de overige 27 EU-landen.

Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken, VVD), die maandag in Brussel was, verwoordde het standpunt van de Nederlandse regering. Blok: „Een kop koffie kun je niet weigeren, maar makkelijk zal het niet worden.” Den Haag geeft May het signaal dat ze welkom is en er weinig te halen valt. Vervolgstappen zijn de zaak van alle Europese leiders.

„Ik kan het niet meer volgen”, klonk maandag een getergde Guy Verhofstadt, Brexit-onderhandelaar namens het Europees Parlement, dat deze week in Straatsburg zou debatteren over de Brexit. Dat debat heeft weinig zin meer, nu de stemming in het Lagerhuis tot onbepaalde tijd is uitgesteld. „Dit uitstel vergroot de onzekerheid voor burgers en bedrijven”, zei Verhofstadt.

Diplomaten in Brussel verwachten niet dat de EU27 de teksten in het Brexit-akkoord gaan openbreken. Het risico is te groot, want als de EU27 May iets cadeau doen, zal dat door de harde Brexiteers in Londen worden gezien als een optie op meer.

In Brussel was het gedroomde scenario dat May het akkoord dinsdag door het Lagerhuis zou slepen. En daarna, wellicht al op de EU-top van aanstaande donderdag en vrijdag, zou er ruimte ontstaan om May tegemoet te komen. Bijvoorbeeld op het gevoelige dossier van de noodoplossing voor de Iers-Noord-Ierse grens, die het Verenigd Koninkrijk verplicht de handels- en douaneregels van Noord-Ierland niet te laten afwijken van de rest van de EU.

Op de top hadden de leiders van de EU27 May kunnen geruststellen dat die backstop niet voor eeuwig is, zeggen waarnemers in Brussel. Maar dat scenario is van de baan.

Alleen als May met een realistisch voorstel komt forceert ze de ruimte die ze nodig heeft. Dat moet een voorstel zijn dat de eenheid van de EU27 in het Brexit-dossier niet opbreekt. En, belangrijker: ‘Brussel’ wil dan zeker weten dat ze met dat cadeau alsnog thuis het Lagerhuis overtuigt.

Lees ook het Brexitblog:'Dinsdag spoeddebat in Lagerhuis over uitstellen Brexit-stemming'

De slaagkans van dit scenario is uiterst gering, zeggen waarnemers.

De grootste zorg in Brussel is op dit moment de klok die doortikt. Brexit Day 29 maart 2019 komt dichtbij. En die andere zorg: hoe stevig is het mandaat van May nog als ze weer op de stoep van de Europese Commissie staat? Toegevingen doen aan May is één ding. Maar als May daarna alsnog aftreedt, moet Brussel verzwakt verder met een opvolger van May. Het losers-scenario dat niemand in Brussel wenst.