‘Dit kennen we niet in Twente’

Enschede

Dat zoiets in Amsterdam gebeurt, daar kun je je nog iets bij voorstellen, zegt Johan Teussink. ‘Maar in Twente? Vier moorden op één dag? Dat kennen we hier niet.’

Teussink is woensdagmiddag speciaal met zijn vrouw uit Glanerbrug, een dorp in de buurt van Enschede, komen fietsen om met eigen ogen het huis te aanschouwen waar dinsdag op klaarlichte dag vier mannen zijn gedood. Het is een moordpartij die ongekend is voor Nederlandse begrippen.

‘Een dieptepunt voor de stad’, zegt burgemeester Onno van Veldhuizen op een persconferentie in het politiebureau. ‘Dit heb ik nog nooit meegemaakt en hoop ik ook nooit meer mee te maken.’ Van Veldhuizen bracht woensdagochtend een bezoek aan de wijk in Enschede-Oost waar de moordpartij plaatshad. ‘Het raakt de mensen diep.’

Dinsdagmiddag om drie uur kwam bij de politie een melding binnen: een vrouw had twee doden gevonden in een bedrijf aan de Van Leeuwenhoekstraat. Toen agenten ter plekke kwamen, vonden zij nog twee slachtoffers, badend in het bloed. De doden zijn twee mannen van 34 en 27 uit Hengelo, een 43-jarige man uit Enschede en een 62-jarige Arnhemmer. Alle vier zijn volgens de politie door vuurwapengeweld om het leven gekomen.

Veel wijst erop dat de moorden in verband staan met drugscriminaliteit. Afgelopen juni nam de politie bij een controle in hetzelfde pand 17 kilo gedroogde henneptoppen in beslag. Daarbij werden twee mannen gearresteerd. Die mannen, die in vrijheid waren gesteld in afwachting van strafvervolging, zijn nu onder de slachtoffers. Een van hen is de 43-jarige Enschedeër die de huurder was van het bedrijfspand, een voormalige friettent die nu bij de Kamer van Koophandel staat geregistreerd als een groothandel in onder meer tuinartikelen.

growshop

In werkelijkheid was er een growshop gevestigd, denkt burgemeester Van Veldhuizen: een winkel die spullen verkoopt voor de hennepteelt. Growshops zijn in Nederland verboden. Na de drugsvondst in juni heeft de gemeente geprobeerd het bedrijf te sluiten. Dat bleek juridisch echter niet mogelijk.

Sluiting kan alleen als er gevaar bestaat voor de openbare orde of de gezondheid. Dat was hier niet aan de orde. Spijtig genoeg, vindt Van Veldhuizen. ‘Anders hadden we dit misschien kunnen voorkomen.’ De politie hield wel een oogje in het zeil. Een maand geleden deden agenten bij het bedrijf nog een controle; ze vonden niets.

Het moordhuis staat op de hoek van de straat in Velve-Lindenhof, een volksbuurt met 4500 inwoners. De politie heeft het pand afgezet met geblindeerde schermen, de ramen zijn dichtgemaakt met zilver- en goudfolie. Aan de gevel hangt nog een verschoten reclamebord van Coca-Cola uit de tijd dat het pand fungeerde als friettent.

Velve-Lindenhof is een voormalige Vogelaarwijk, maar was juist bezig op te krabbelen, zegt Marinus Gouma, secretaris van de wijkraad. Een deel van de huizen is gerenoveerd, elders is nieuw gebouwd. Volgens Gouma is het een ‘prachtwijk’ geworden. De schietpartij noemt hij een incident. ‘Dat kan overal gebeuren.’

Buurtbewoners zeggen weinig overlast te hebben gemerkt van de growshop. Een buurvrouw twee deuren verderop was thuis toen de schietpartij zich voltrok. Ze heeft niets gehoord. Van een paar knallen kijken ze in deze buurt niet op, zegt een andere straatbewoner. ‘Deze tijd van het jaar wordt hier in de buurt elke dag geknald met vuurwerk.’

Voor het pand hebben buurtbewoners wel vaak grote auto’s zien staan. Vorig jaar stond pal voor de deur nog een Mercedes in brand. Natuurlijk had ze gehoord dat in het pand wiet in beslag was genomen, zegt de buurvrouw. ‘Maar dan denk je toch niet meteen dat ze elkaar gaan afslachten?’ Ze is geschrokken: ‘Het komt zo wel dichtbij.’

Enschede staat niet te boek als een broeinest van criminaliteit, aldus Toine Spapens, hoogleraar criminologie aan de Universiteit van Tilburg. Natuurlijk is ook Twente niet onbekend met drugscriminaliteit. ‘Maar ik heb geen signalen dat het in Enschede op dezelfde schaal gebeurt als bijvoorbeeld in Brabant.’

impulsief

Spapens, die veel onderzoek heeft gedaan naar georganiseerde misdaad, onderstreept dat niet achter elk conflict in de onderwereld een rationele verklaring zit. ‘Liquidaties gebeuren vaak ook impulsief. Dingen kunnen uit de hand lopen als je met een vuurwapen rondloopt.’

Enschede is recentelijk vaker opgeschrikt door zware geweldsmisdrijven. Zo werd afgelopen januari een 25-jarige Enschedeër doodgeschoten voor een shishalounge. Vorig jaar januari overleefde een man een liquidatiepoging, waarbij zijn auto met kogels werd doorzeefd. <