Vertraging asielaanvragen kost IND miljoenen
Den Haag
Dit zegt de IND tegen de Volkskrant. Het bedrag zal waarschijnlijk nog verviervoudigen: duizenden claims moeten nog worden bekeken.
De dienst heeft een grote achterstand opgelopen met het afhandelen van asielaanvragen. Het duurt bijna een jaar voordat een asielzoeker weet of hij recht heeft op een verblijfsvergunning, terwijl de wettelijke beslistermijn zes maanden is. Voordat de aanvraag in behandeling wordt genomen, gaan er al tien maanden overheen, maakte VluchtelingenWerk onlangs bekend.
Ook veel verzoeken voor gezinshereniging, die pas kunnen worden ingediend als een asielzoeker over een verblijfsvergunning beschikt, laten bijna een jaar op zich wachten – terwijl ook hiervoor zes maanden staan.
Als de beslistermijn verstrijkt, kunnen asieladvocaten namens hun cliënten een ingebrekestelling indienen, een schriftelijke aanmaning die in meer sectoren wordt toegepast. Als de schuldenaar, in dit geval de IND, niet binnen twee weken reageert, gaat automatisch een dwangsom lopen. Die begint met 20 euro per dag en loopt op tot 40 euro. Na 42 dagen is het maximaal uit te keren bedrag van 1260 euro bereikt.
Dit jaar werd tot 1 oktober, de laatste meetdatum, 1.036.438 euro uitgekeerd aan asielzoekers op basis van 1080 afgehandelde ingebrekestellingen. Over 3610 ingebrekestellingen moet nog een beslissing worden genomen. Het bedrag zal dus nog flink oplopen. De verwachting is dat de wachttijden de komende maanden hoog blijven.
te weinig personeel
Onderbezetting is de voornaamste reden voor de achterstand. In het piekjaar 2015, toen er een grote instroom van asielzoekers vanuit Syrië was, is nieuw personeel aangenomen. Nadat die instroom was gestagneerd, is de organisatie weer afgeslankt. Daarbij is geen rekening gehouden met de vele gezinsherenigingsverzoeken die vervolgens zijn ingediend en met de verhoogde instroom van ‘veiligelanders’ – asielzoekers die geen kans op asiel maken, maar wel recht op een procedure hebben.
De IND zegt dat ‘iedere asielzaak zorgvuldig wordt behandeld’. De prioriteit ligt nu onder meer bij het afhandelen van aanvragen uit veilige landen en herhaalde asielaanvragen. ‘Daardoor blijven andere zaken liggen’, zegt de woordvoerder. Hij onderstreept dat er alles aan wordt gedaan om personeel te werven, maar dat dit lastig is door de krapte op de arbeidsmarkt. Bovendien moet nieuw personeel eerst worden opgeleid.
Maar volgens Wolf Mannens, secretaris van de onafhankelijke Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken die de overheid op dit gebied adviseert, kan het capaciteitsprobleem eenvoudig worden opgelost door een flexibele schil van ‘reservisten’ op te leiden. ‘Die kunnen tijdelijk worden ingezet bij een snelle, forse toename van het aantal asielzoekers.’
De oplopende wachttijden leiden tot een onverantwoorde en schrijnende situatie omdat gezinsleden van asielzoekers vaak in acuut gevaar verkeren, zeggen asieladvocaten. Sommigen van hen maken soms de bewuste keuze om geen ingebrekestelling bij de IND in te dienen, omdat hun cliënten bang zijn dat dit een negatieve invloed heeft op de beoordeling van de asielaanvraag.
