Steeds meer gemeenten, ook in de Bijbelgordel, staan het winkeliers toe om iedere zondag geopend te zijn. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Detailhandel Nederland in 358 plaatsen. De belangenclub verwacht dat binnen vijf tot tien jaar overal de winkeltijden vrij zijn gegeven.
David BremmerLaatste update:17-07-18, 09:30
Vijf jaar nadat D66 en GroenLinks met een initiatiefwet (gesteund door het toenmalige VVD/PvdA-kabinet) de winkeltijden als vrije keuze aan gemeenten liet, mogen winkeliers al in zeven op de tien plaatsen hun deuren openen. Twee jaar geleden was dat zes op de tien. In 29 nieuwe collegeakkoorden is bovendien afgesproken om de zondag vrij te geven of aanzienlijk te verruimen.
Altijd koopzondag wordt de nieuwe norm, ook in christelijke gemeenten
Sander van Golberdinge, directeur Detailhandel Nederland
Zo mogen winkeliers in Zwolle vanaf 1 augustus op zondag open zijn, ook het nieuwe stadsbestuur van Enschede staat het ondernemers toe hun winkel die dag te openen.
Vooral in Noord-Holland, Noord-Brabant, Drenthe en Limburg gelden nauwelijks nog restricties aan de koopzondag. Opvallend is dat de koopzondag nu ook oprukt in meer behoudende provincies als Overijssel en Zeeland. Zo mogen winkeliers in Goes op alle zon- en feestdagen open zijn. Ook relatief christelijke plaatsen als Harderwijk, Hardenberg en het Zuid-Hollandse Bodegraven krijgen ruimere zondagopeningen.
,,We zien een duidelijke verschuiving, ook in de Biblebelt," zegt Sander van Golberdinge, directeur van Detailhandel Nederland. Met name de ChristenUnie (oa in Enschede, Zwolle, Harderwijk )begint zijn verzet op te geven, terwijl zelfs de SGP in bepaalde plaatsen (Bodegraven) soepeler wordt en concessies doet. ,,Je ziet dat de ChristenUnie pluriformer en daardoor pragmatischer begint te worden."
Seculiere partijen stellen zich bovendien veel harder op in de winkeltijdendiscussie. ,,Zij vinden de koopzondag erg belangrijk. In ruil voor meebesturen blijken CU en SGP bereid tot compromissen."
Volgens Detailhandel Nederland, dat de 100.000 winkeliers in ons land vertegenwoordig, is het een kwestie van tijd dat Nederlanders het jaar rond op zondag mogen shoppen. Zeker nu uit het onderzoek blijkt dat geen gemeente eenmaal verruimde tijden nog terugdraait. Van Golberdinge: ,,De koopzondag wordt de norm. Wij verwachten dat daar nog één tot twee gemeenteraadsverkiezingen overheen gaan maximaal."
De belangenclub van winkeliers juicht de oprukkende koopzondag vanzelfsprekend toe. ,,De momenten waarvan winkeliers hun geld moeten verdienen, verschuiven steeds meer richting de avond en het weekend," verklaart directeur Van Golberdinge het belang. ,,Webwinkels zijn bovendien 24/7 open en thuisbezorgen op zondag is toegestaan."
Ondernemers die van de gemeente dicht moeten blijven op zondag zien daarnaast klandizie naar regioplaatsen rijden waar winkels wél open kunnen. ,,Gemeenten willen die ondernemers vaker steunen, zeker nu fysieke winkels het steeds moeilijker hebben."
Uiteraard blijven er ook plaatsen, zoals het christelijke Urk en Elburg waar winkels voorlopig dicht moeten blijven.
Waar gemeenten vaak wel strenger zijn is openstelling op feestdagen. In bijna de helft van de dorpen en steden mogen winkels nu iedere feestdag geopend zijn. Met name in Noord-Holland en in Noord-Brabant is dat vaak het geval. In veel andere steden mogen winkels op een deel van de feestdagen open. Zo mogen winkeliers in Den Bosch - dat verder een ruim openingsbeleid kent - op 1 januari niet open.
Webwinkels zijn ook 24 uur per etmaal en op zondag open.
Detailhandel Nederland
Toch verwacht Detailhandel Nederland ook hier dat open zijn de norm wordt. ,,Dan zullen de winkeltijden alleen nog op de avond van vier mei niet flexibel zijn."
De discussie over koopzondagen gaat ver terug. Voor 1930 waren gemeenten vrij of winkels open mochten op zondag. Daarna kwam er een wet die openstelling verbood, die enkele jaren later weer werd teruggedraaid vanwege de toen slechte economie. In 1951 werd de koopzondag opnieuw verboden, waarna ze pas in de jaren '80 terugkeerden. Er gold echter een maximum aantal 'open' zondagen.
Tot 2013 mochten winkels alleen in toeristische gebieden - in praktijk de stadscentra - open op zondag. Sinds vijf jaar zijn gemeenten echter volledig vrij of ze ondernemers een vrijstelling verlenen.
Volgens de huidige nationale winkeltijdenwet mogen winkels nu open van maandag tot en met zaterdag van zes tot tien uur. Zondag, Nieuwjaarsdag, Goede Vrijdag na zeven uur 's avonds, tweede Paasdag, Hemelvaartsdag, tweede Pinksterdag, 24 december na zeven uur 's avonds, eerste en tweede Kerstdag en 4 mei na zeven uur 's avonds moeten winkels dicht zijn, tenzij de gemeente ontheffing verleent.
