Militaire Willemsorde voor oud-Ajacied en Apache-piloot Roy de Ruiter

De Ruiter is daarmee de vierde die sinds de Korea-oorlog de hoogste en oudste dapperheidsonderscheiding ontvangt. Marco Kroon, Gijs Tuinman en het Korps Commandotroepen gingen hem de afgelopen jaren voor.

Hij landde vorige maand op Schiphol voor een uitvaart, zette internet aan en zag zijn telefoon volstromen met berichten. Voormalig collega’s vroegen of dat uitgelekte nieuws in het AD soms over hem ging, sommigen feliciteerden hem al. Hij zag ook een terugbelverzoek van Defensie en hoorde daar wat anderen al vermoedden: hij was voorgedragen voor de Militaire Willemsorde. De eerste vraag van zijn broer, die hem met de auto oppikte: “Ben je nu vrijgesteld van de wegenverkeerswet?”

Het was allemaal nogal onwerkelijk, vertelde oud-Apache-piloot Roy de Ruiter (36) vandaag tijdens de bijeenkomst die het ministerie van defensie had georganiseerd om de pers kennis te laten maken met de vierde ontvanger van Nederlands hoogste onderscheiding sinds 1955. “Toen ik het hoorde, dacht ik: Wat is dit nou weer? Dit is veel te veel eer voor mij. Ik vind het niet dapper wat ik heb gedaan. Er lopen meer piloten rond die net zo goed deze onderscheiding kunnen krijgen.”

De tekst gaat verder onder de afbeelding

Of De Ruiters bescheidenheid op zijn plaats is, is niet te zeggen: pas bij de uitreiking op 31 augustus zal koning Willem-Alexander bekendmaken waarom de voormalig beroepsmilitair wordt onderscheiden. De Kanselarij der Nederlandse Orden wilde er vandaag alleen over kwijt dat er na uitgebreid onderzoek ‘meerdere dappere daden’ zijn vastgesteld in de periode dat Nederland actief was in de Afghaanse provincie Uruzgan (2006-2010).

In die jaren werd De Ruiter zes keer uitgezonden, de eerste keer was hij 23 jaar. Hij voerde er verkenningsmissies uit, begeleidde evacuaties na overstromingen en ondersteunde de grondtroepen waar nodig. “Als een Apache wordt ingezet, zijn er meestal problemen op de grond. Vaak zijn wij beslissend, ook zonder wapeninzet. We zijn een klein clubje, een man of veertig, en lopen niet te koop met wat we doen.”

Veldhospitalen

Van uitzonderlijke moed wil De Ruiter niets weten; hij zegt geen idee te hebben voor welke ‘dappere daden’ zijn strijdmakkers hem hebben voorgedragen. “Dapper waren voor mij de mannen en vrouwen op de grond en in de veldhospitalen die daar met de meest afgrijselijke dingen werden geconfronteerd. Mijn enige taak was om hen veilig thuis te krijgen.” Dat het – zeer uitzonderlijk – de landmacht was die hem voordroeg, woog zwaar mee bij zijn besluit de onderscheiding te accepteren.

Zijn twijfel zat 'm los van zijn verrichtingen ook in de aandacht die de decoratie met zich meebrengt. “Je wordt in één keer publiek bezit. Terwijl ik er helemaal niet van houd om in het middelpunt van de belangstelling te staan. Ik ben getrouwd zonder vrienden en familie en heb mijn ouders met een smoes bij mijn diploma-uitreiking weg weten te houden. Het liefst had ik de orde in volledige anonimiteit ontvangen.” Dat hij in Oman, waar hij nu woont en werkt als politiepiloot, in de luwte kan blijven, bevalt hem zeer.

Zonder uniform

Daarmee is De Ruiter geen nieuw uithangbord voor Defensie dat de aandacht kan afleiden van de al enige tijd in opspraak zijnde Marco Kroon, de voormalig café-eigenaar uit Den Bosch die in 2009 als eerste militair sinds de Korea-oorlog weer een Willemsorde ontving. “Het is een ontzettende eer, maar ik voel niet dat ik nu dingen moet gaan doen”, zegt De Ruiter, de enige militair in de zaal zonder uniform. “Na de uitreiking van de orde stap ik in het vliegtuig en ligt mijn prioriteit weer bij mijn gezin.”

Van Ajax via Afghanistan naar Oman

Al op jonge leeftijd doorloopt Roy de Ruiter (Arnhem, 1981) een leerschool die hem zal vormen. Met latere topvoetballers als Rafael van der Vaart en Wesley Sneijder zit hij van zijn achtste tot twaalfde in de jeugdopleiding van Ajax. Trainer Co Adriaanse schrijft hem uiteindelijk af: hij vindt de jongen te verdedigend. 

De droom om F16-piloot te worden zit dan al in het hoofd van De Ruiter. Na de havo meldt hij zich op de jongst mogelijke leeftijd (16 jaar en 9 maanden) bij de luchtmacht. Hij volgt opleidingen in Breda en de VS en mag hij zich met 20 jaar Apache-vlieger noemen. Vanaf z’n 23ste volgen zes uitzendingen naar Afghanistan. Hij is gemiddeld zes maanden per jaar van huis. 

In 2013 vertrekt hij bij de luchtmacht omdat hij werken bij defensie in combinatie met een gezin niet ziet zitten. Ook staan de bezuinigingen hem tegen. Na een vakantie in Oman die hem bevalt, vindt hij er een baan als piloot bij de Royal Oman Police. Hij woont daar met zijn vrouw en twee kinderen. Sinds twee weken is De Ruiter reservist bij de luchtmacht.