Meer dan 300 miljoen Chinezen wonen in zinkende steden

Bijna de helft van de grote steden in China zinkt, blijkt uit onderzoek van meer dan vijftig Chinese wetenschappers dat deze week is gepubliceerd in Science. De bodemdaling is te wijten aan het dalende grondwaterpeil, maar ook aan het gewicht van bebouwing. In kuststeden lopen miljoenen mensen het gevaar dat hun huis overstroomt.

Bodemdaling is de technische term voor het zinken van land ten opzichte van zijn omgeving. Wetenschappers hebben satellietgegevens gebruikt om te meten in hoeverre 82 grote Chinese steden tussen 2015 en 2022 zijn verzakt. Een op de zes steden daalt met meer dan tien millimeter per jaar, wat de wetenschappers ‘snelle daling’ noemen. De helft zinkt meer dan drie millimeter per jaar.

Dat lijkt niet veel, maar de stapeling van dalingen tikt aan. De impact is het grootst aan de kust, waar de zeespiegel stijgt en het land daalt. Binnen honderd jaar kan, volgens de onderzoekers, een kwart van het Chinese stedelijke kustgebied onder zeeniveau liggen, voornamelijk door bodemdaling.

Bedreiging voor het stadsleven

Meer dan 900 miljoen mensen in China wonen in stedelijke gebieden, van wie bijna een derde in de zinkende gebieden. Als Chinese steden in het tempo van nu blijven doorgroeien, de bodem in hetzelfde tempo daalt en de zeeën door opwarming van de aarde blijven stijgen, dan betekent dat ‘substantiële bedreiging voor het stadsleven’, aldus het team van onderzoekers onder leiding van Ao Zurui van de South China Normal University.

Ook landinwaarts kunnen steden in problemen komen. Het zinken voltrekt zich ongelijkmatig, waardoor bebouwing en wegen beschadigd raken. Bovendien komt water vast te zitten in dalende gebieden, waardoor afwateringsproblemen ontstaan.

De onderzoekers merken de noordelijke kuststad Tianjin aan als een van de zwaarst getroffen steden. Drieduizend inwoners zijn er vorig jaar uit hoge flatgebouwen geëvacueerd omdat de straten plotseling scheurden en hun flats instabiel dreigden te worden. De onderzoekers wijten het aan de uitputting van de grondwatervoorraad en de aanleg van geothermische bronnen.

Lege ruimtes ondergronds

Veel van de steenkooldistricten en oliegebieden van China hebben bovendien te lijden onder de intensieve delving van grondstoffen. Dat laat ondergronds lege ruimtes achter die kunnen verdichten of instorten. De noordelijke regio Pingdingshan, een van de grootste steenkoolgebieden van het land, zakt met maar liefst 109 millimeter per jaar.

Het probleem van bodemdaling is niet beperkt tot China. Ander onderzoek uit februari vond dat 6,3 miljoen vierkante kilometer land over de hele wereld ‘significant’ aan het dalen is, waaronder sommige stedelijke gebieden in Europa en de Verenigde Staten. Een van de zwaarst getroffen landen is Indonesië. Grote delen van de hoofdstad Jakarta liggen nu onder de zeespiegel.

Veruit de meeste kuststeden die ernstig dalen, liggen volgens een onderzoek uit 2022 in Azië. Het is een probleem van verstedelijking en bevolkingsgroei, wat leidt tot letterlijk zwaardere steden waar steeds meer grondwater wordt gebruikt. Bovendien zijn veel Aziatische steden gebouwd op rivierdelta’s, die zompig zijn en daardoor snel zinken als er water aan wordt onttrokken. De plaatsen die het snelst zinken in de VS, zoals New Orleans, hebben datzelfde probleem.

Tokio

Het beperken van grondwaterwinning is de beste manier om de schade te beperken, zeggen de onderzoekers. Het Japanse Tokio zonk zo’n vijf meter in de twintigste eeuw, totdat in de jaren zeventig grondwaterwinning verboden werd. Leidingwater werd voortaan uit andere gebieden gehaald. In de laagste delen van de stad is het zinken daardoor gestabiliseerd. Soms is het ook mogelijk om water terug te pompen in de uitgeputte grondlagen, om land voor zinken te behoeden.

Het is moeilijk om bodemdaling volledig te stoppen. Mensen moeten daarom anders gaan bouwen en anders nadenken over hun omgeving. Een stad die onder zeespiegel ligt, is niet automatisch gedoemd. Een groot deel van Nederland ligt onder de zeespiegel en zinkt, maar is ontworpen om op sommige plaatsen overstromingen te voorkomen en deze op andere plaatsen juist op te vangen.

Lees ook:

Bodemdaling is niet alleen in Nederland een probleem. In Vietnam lopen 18 miljoen mensen gevaar

Bodemdaling is in Nederland een groot thema, de waterschapsverkiezingen van volgende maand zijn er grotendeels aan gewijd. Ook in de Mekong-delta daalt de bodem - en snel - maar Vietnam heeft géén dijken, geen waterschappen. Terwijl 18 miljoen mensen gevaar lopen.