Het meest deerniswekkend was de witte prop aan het hoofd van een van de verdachten, op de plek waar zijn oor had gezeten. Op foto’s van de vier mannen die werden voorgeleid op verdenking van de terreuraanslag in het Moskouse Crocus-theater sloegen de sporen van marteling je recht in het gezicht: gekneusde gezichten, blauwe plekken, één in een rolstoel, en dus dat oor.
Even morbide als die beelden is het feit dat de autoriteiten geen moeite deden te verhullen dat de vier zwaar waren afgetuigd. Russische media toonden filmpjes van de verhoren, waarin een verdachte stroomschokken in zijn onderlichaam kreeg en een ander een deel van zijn oor moest opeten. Een sinistere Postbus 51-boodschap van het Kremlin aan de eigen bevolking en potentiële rebellen: dit staat je te wachten. In Hollywood-termen deed het denken aan de sadistische sheriff in de western Unforgiven die een revolverheld op straat halfdood schopt om een voorbeeld te stellen.
Toch iets geleerd van het Westen.
Nou, juist niet. Amerikaanse autoriteiten deden hun uiterste best om te ontkennen of verhullen dat, bijvoorbeeld op Guantánamo Bay werd gemarteld, ondanks overduidelijke bewijzen van het tegendeel. Die schaamte – het zal bij de decadentie van het verweekte Westen horen – is het Kremlin duidelijk voorbij. Dat belooft niets goeds.
Niet dat zulk etaleren van bruutheid ‘typisch’ Russisch is. In de lente van 1944 prijkte op de voorpagina van het Amerikaanse tijdschrift Life, destijds een instituut, een vaag glimlachende jonge vrouw. Eén hand onder de kin, het haar in een vrolijk knotje. Ze staarde naar de schedel van een Japanse soldaat. Grote zwarte gaten waar ooit de ogen waren. Volgens het bijschrift als presentje toegestuurd door haar beau, „een knappe luitenant in de marine”. Hij had haar namelijk „een Jap” beloofd. Ze heeft een pen in de hand om iets terug te schrijven. Een lief bedankje?
Op zijn minst is dat een kanttekening bij het blijmoedige idee dat mensen heus wel deugen. Maar: die foto leidde ook tot afschuw. De Amerikaanse marine keurde dit type correspondentie met het thuisfront ernstig af. Uiteraard ook voor het imago, in de Pacific werden rekruten tegelijk aangemoedigd met de leus Kill more Japs. Democratische samenlevingen hebben een rem op sadisme, een garantie is het nooit. Zie de TikTok-filmpjes van Israëlische soldaten in Gaza. Of alles onder het lemma ‘koloniale oorlogen’.
Het Rusland van Poetin had die rem toch al niet. Maar met deze foto’s toont het regime onbeschroomd waar het voor staat. Een militair-politiek crimineel kartel dat zichzelf altijd ‘defensief’ en onschuldig waant en dus geen enkele moeite heeft zijn eigen misdaden te etaleren.