Diplomatieke crisis over Gaza duurt voort, het lijden van de Gazanen ook

Elke keer dat een bestand in Gaza binnen handbereik lijkt, klapt één van de partijen op het laatste moment de deur dicht, om hem later toch weer op een kiertje te zetten. Afgelopen zondag bijvoorbeeld, leek een bestand eindelijk in zicht toen Israël akkoord ging met een Amerikaans voorstel. Tijdens een gevechtspauze van zes weken zouden zeker 40 Israëliërs worden uitgeruild tegen 700 tot 800 Palestijnen die in Israëlische gevangenissen zitten. Tijdens het bestand zouden de onderhandelingen moeten doorgaan, wat weer zou kunnen leiden tot de vrijlating van meer gijzelaars en mogelijk zelfs tot een permanent staakt-het-vuren.

Maandag liet Hamas echter weten toch bij haar originele eisen te blijven: terugtrekking van alle Israëlische troepen uit Gaza, de terugkeer van gevluchte Palestijnen naar het noorden van Gaza en een ‘aanzienlijk aantal’ Palestijnse gevangenen in ruil voor Israëlische gijzelaars.

De Israëlische premier Netanyahu brieste dat Hamas hiermee liet zien niet geïnteresseerd te zijn in een deal en dreigde haar onderhandelaars terug te halen uit Qatar, waar de gesprekken op dit moment plaatsvinden. Later dinsdag werd bekend dat ‘de deal toch niet volledig van tafel is’ en er weer verder kan worden onderhandeld.

Netanyahu heeft het vaak genoeg gezegd: Israël gaat bij deze oorlog voor de ‘totale overwinning’ op Hamas, en de gijzelaars zouden de enige reden zijn dat Jeruzalem toch wil praten. Zij zijn dus de belangrijkste troef van Hamas en de organisatie zal hen niet laten gaan zonder klinkende resultaten.

Gijzelaars

Er zouden nog 134 Israëliërs in de Gazastrook worden vastgehouden, maar het is onbekend hoeveel van hen nog in leven zijn. Het Rode Kruis krijgt van Hamas ook geen toegang tot deze mensen, tot grote woede van Israëliërs, die vinden dat de hulporganisatie niet genoeg doet. De Israëlische regering gaat ervan uit dat enkele tientallen gijzelaars ondertussen zijn omgekomen, maar wil ook de lichamen van deze mensen terug, zodat families hun geliefden kunnen begraven.

De wereld dringt ondertussen steeds harder aan op een einde van het bloedvergieten in Gaza: maandag heeft de VN-Veiligheidsraad een resolutie aangenomen die oproept tot een staakt-het-vuren. De vraag is of en hoe die resolutie kan worden uitgevoerd, want eerdere resoluties (over bijvoorbeeld het nederzettingenbeleid) heeft Israël altijd genegeerd.

Bij de stemming over de resolutie maakten de Verenigde Staten voor het eerst geen gebruik van hun vetorecht: een signaal dat hun geduld met Israël zo goed als op is. Het dodental in Gaza is opgelopen tot meer dan 32 duizend, de hongersnood in het gebied grijpt om zich heen, en Israël houdt vol een offensief te willen openen op Rafah, de zuidelijke stad waar meer dan een miljoen Palestijnen schuilen voor het geweld.

Netanyahu reageerde woedend, en beschuldigde Washington ervan Hamas in de kaart te spelen, en de pogingen om Israëlische gijzelaars vrij te krijgen te ondermijnen. Hij annuleerde bovendien direct een bezoek van twee Israëlische ministers aan Washington, waar ze de regering van Joe Biden zouden bijpraten over het aanvalsplan voor Rafah.

Toch betekent ook deze diplomatieke crisis geen einde van de gesprekken op ministerieel niveau. Netanyahu’s minister van Defensie, Yoav Gallant, was al in Washington om gesprekken te voeren over de wapens die Israël van de Verenigde Staten krijgt en koopt. Zijn ontmoeting met de Amerikaanse minister van Defensie is dinsdag gewoon doorgegaan.

Talloze patiënten

Wat ondanks alle gesprekken en resoluties ook gewoon doorgaat, zijn de gevechten in Gaza. Zo voert het Israëlische leger al meer dan een week aanvallen uit op het al-Shifa ziekenhuis in Gaza Stad, omdat strijders van Hamas en Islamitische Jihad zich daar volgens Israël hebben verschanst. In het al-Shifa, een van de grootste en belangrijkste ziekenhuizen in Gaza, bevinden zich niet alleen veel patiënten, maar ook Palestijnen die schuilen voor het geweld. Ondertussen heeft Israël laten weten de samenwerking met de UNRWA op te schorten, het VN-orgaan dat de meeste hulp biedt aan Palestijnen in de Gazastrook.

Wat er de komende dagen of weken ook aan onderhandelingstafels wordt besloten, komt voor veel Palestijnen te laat. Het verdriet en het lijden duurt al maanden voort, en terwijl talloze spelers proberen de knoop die de oorlog in Gaza is geworden weer los te peuteren, lijkt deze vooralsnog niet te ontwarren.