Hoe China profiteert van zijn rol als vredesstichter

De complimenten waren niet van de lucht. “Dierbare vriend”, noemde Xi zijn Russische ambtgenoot op een gemeenschappelijk persmoment in Moskou. Xi zei te verwachten dat het Russische volk Poetin om diens ‘sterke leiderschap’ volgend jaar zal herverkiezen als president – ook al heeft Poetin zichzelf nog helemaal niet kandidaat gesteld.

Poetin vleide Xi door te suggereren dat hij ‘licht jaloers’ is op China’s snelle ontwikkeling. China is een model voor andere landen wat betreft ‘het ontwikkelen van de economie en het versterken van de staat’, zei Poetin. “Daarin is het veel effectiever dan veel andere landen.”

Een ‘goede oude vriend’, had Poetin Xi ook al genoemd in een artikel dat zondag werd gepubliceerd in het Chinese Volksdagblad. Daarin verheugt Poetin zich over de ‘verdwijnende dominantie’ van ‘het collectieve Westen’, en suggereert hij dat China en Rusland in hetzelfde schuitje zitten, vanwege ‘het Amerikaanse beleid van het tegelijkertijd afschrikken van Rusland en China’.

Daarover zijn beiden het zeker eens, maar wie weet sneden ze het onderwerp toch aan in het ruim vier uur durende gesprek achter gesloten deuren. Xi’s bezoek is, los van wat ze bespraken, een uitgelezen kans voor Poetin om het Russische volk en de rest van de wereld te tonen dat hij, ondanks sancties en een arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof, niet zo geïsoleerd is als het Westen zou willen. Xi bewijst Poetin die dienst graag: aan de vooravond van Xi’s bezoek oefende de Chinese marine samen met Rusland en nog een paria, Iran, in de Arabische Zee.

Diplomatiek succes

Xi grijpt de gelegenheid aan om zichzelf te presenteren als wereldleider, en kreeg Poetins complimenten omdat hij ‘de internationale situatie gebalanceerd benadert’. Daarmee verwees Poetin niet alleen naar China’s recente diplomatieke succes. Peking heeft de internationale aartsvijanden Saudi-Arabië en Iran bij elkaar gebracht. Met de bereikte detente gaf China de VS het nakijken in het Midden-Oosten, een regio die de Verenigde Staten altijd als hun achtertuin hebben beschouwd.

Poetin accepteert China ook als bemiddelaar tussen Rusland en Oekraïne. Hij zei open te staan voor China's ideeën over het bezweren van wat hij betitelde als de ‘acute crisis’ in Oekraïne. Het Westen heeft zich aanmerkelijk sceptischer getoond over de voorstellen die China onlangs in een ‘twaalf punten-plan’ presenteerde. Daarin vermijdt Peking zorgvuldig Rusland als agressor aan te wijzen, en zwijgt het over terugtrekking van Russische troepen.

Kiev is niet in de positie om de deur voor China te sluiten. De Oekraïners weten dat geen enkel land meer politiek gewicht heeft dan China om Rusland onder druk te zetten. Geruchten dat Xi van plan is om na zijn bezoek aan Moskou rechtstreeks contact op te nemen met de Oekraïense president Zelensky blijven onbevestigd.

China profiteert

Volgens de persberichten van beide landen willen Poetin en China het vooral ook over verdere economische samenwerking hebben. China profiteert van het economische conflict tussen het Westen en Rusland. Door de westerse sancties zijn de prijzen van Russische olie en gas laag. China gebruikt zijn economische gewicht om de laagst mogelijke prijzen te bedingen.

Rusland wil graag nieuwe pijpleidingen om meer gas te leveren aan China. Ook daarbij is Rusland de vragende partij. Mogelijk aarzelt China daarin te investeren, om te voorkomen dat het zich net zo afhankelijk van Russisch gas maakt als Europa eerder deed.

China is sinds vorig jaar Ruslands voornaamste handelspartner geworden. De handel tussen beide landen is in 2022 met bijna een derde gegroeid, en beliep 190 miljard dollar, een record. Chinese auto’s vervangen de westerse merken die zich sinds het instellen van sancties hebben teruggetrokken. Ook levert China chips waar Rusland om zit te springen. Volgens de Russische nieuwssite TheBell was in 2021 de Chinese yuan de munteenheid in nog maar 0,5 procent van Ruslands handelstransacties. In 2023 was dat gegroeid naar 15 procent. Rusland juicht dit toe in het kader van wat het noemt de ‘dedollarisatie’ van zijn economie, maar neemt de groeiende afhankelijkheid van de Chinese munt op de koop toe.

Lees ook:

Xi gaat naar Moskou, maar ook hij zal Poetin niet kunnen vermurwen

De Chinese president Xi reist maandag naar Moskou. Hij kan Poetin onder druk zetten, maar de kans dat hij vrede kan brengen in Oekraïne is klein.

China komt met vredesplan: de inhoud valt wat tegen

China heeft een ‘vredesplan’ gepresenteerd dat moet helpen de oorlog in Oekraïne te beëindigen. De inhoud valt nogal tegen.