Criminelen ronselen op grote schaal kwetsbare jongeren om voor hun te werken, en buiten die vervolgens uit. Dat blijkt uit een onderzoek van Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM), waar hulpverleners uit dertien steden aan meededen.
In de afgelopen twee jaren deden 1600 hulpverleners onderzoek onder kwetsbare jongeren in hun gemeenten.
Uit het onderzoek van CKM blijkt dat de afgelopen twee jaar ruim 2500 jonge slachtoffers gedwongen werden om strafbare feiten te plegen.
Probleem onderschat
Dat zijn er veel meer dan het landelijk Coördinatiecentrum tegen Mensenhandel (CoMensha) in zicht heeft, schrijft het AD. Tussen 2016 en 2020 kwamen daar 672 slachtoffers in beeld, van wie 135 Nederlanders. "Het is onmogelijk dat het er maar zo weinig zijn", zegt Shamir Ceuleers van CKM. Hij benadrukt dat de 2500 jongeren alleen nog maar in de dertien gemeenten in het vizier kwamen.
Het probleem is onderbelicht, zeggen de onderzoekers. De aanpak van criminele uitbuiting schiet tekort, omdat opsporingsorganisaties de slachtoffers zelden in beeld hebben.
Daarbij zou de grens tussen dader- en slachtofferschap vaak vaag zijn. Omdat ze iets strafbaars hebben gedaan, wordt niet snel vermoedt dat de jongere ook slachtoffer kan zijn. "We moeten bij de aanpak en het voorkomen gaan inzien dat niet iedereen die criminele feiten pleegt dat vrijwillig doet", zegt Ceuleers. "Dat besef ontbreekt in de Nederlandse aanpak."
Criminelen zouden bewust kwetsbare jongeren ronselen, omdat die makkelijk zijn uit te buiten. Het gaat dan bijvoorbeeld om verslaafde jongeren, of jongeren met een verstandelijke beperking. Als ze eenmaal aan de haak zijn geslagen, worden ze op allerlei manieren uitgebuit. Ze worden bijvoorbeeld bedreigd met geweld als ze niet meewerken, of ze worden gechanteerd op basis van schulden of naaktbeelden.
Schulden
Ceuleers: "Als we er niet in slagen om deze slachtoffers te signaleren en te beschermen dan is de kans groot dat we hen verliezen aan het criminele circuit." De minderjarigen worden gedwongen tot uiteenlopende strafbare feiten, zoals drugsdelicten, diefstal en ronselen voor prostitutie.
Een van de jongeren in het rapport vertelt hoe een auto die op zijn naam stond door de criminelen werd gebruikt om boetes mee op te lopen, zodat hij in de schulden kwam. Een ander zegt dat hij werd in elkaar geslagen toen zijn familie hem naar het buitenland wilde verhuizen en de criminelen daar lucht van kregen.
Volgens Ceuleers besteedt de politiek bij de aanpak van jonge criminelen geen aandacht aan uitbuiting. Dat is wel nodig, zegt hij. "Zeker niet elke geronselde jongere is een slachtoffer", benadrukt Ceuleers. "Maar dit probleem maakt wel deel uit van de georganiseerde misdaad. Als je bij deze slachtoffers niet snel ingrijpt, ben je ze definitief kwijt."
