GroenLinks gehalveerd als Amsterdam nu een gemeenteraad zou kiezen, Volt lijkt de grote winnaar
De tijd van GroenLinks als dominante partij in Amsterdam lijkt alweer ten einde te komen, aldus een nieuwe peiling. Door de halvering van GroenLinks zou D66 weer de grootste zijn, Volt maakt met 11 procent van de stemmen een daverend debuut.
Het is maar een steekproef en het duurt nog zeker acht weken totdat de raadsverkiezingen worden gehouden, op 16 maart 2022. Maar de Amsterdamse gemeenteraad moet zich op basis van deze lokale peiling van Peil.nl/Maurice de Hond in opdracht van D66, voorbereiden op een metamorfose.
Komeetachtige groei
De komeetachtige groei van de nieuwe partij Volt lijkt ook bij de komende raadsverkiezingen door te zetten, zo blijkt uit de steekproef onder 581 Amsterdammers. Vorig jaar, tijdens de landelijke verkiezingen voor de Tweede Kamer, won de partij uit het niets 3 Kamerzetels. Zes procent van de Amsterdamse stemmen ging destijds naar Volt, en in Amsterdam ziet de partij die populariteit nu nog verder doorstijgen.
11 procent van de kiezers in de hoofdstad zegt op Volt te gaan stemmen, goed voor ruwweg 5 van de 45 raadszetels. Deze lokale groei van Volt is in lijn met de landelijke trend, diverse opiniepeilers zien dat de partij momenteel tussen de 5 en 8 Kamerzetels peilt.
Liefde voor outsiders
De groei van Volt hangt samen met de voorliefde die kiezers momenteel hebben voor outsiders. Landelijk gezien is de onvrede in de samenleving groot vanwege de inmiddels twee jaar durende coronapandemie en de langdurige kabinetsformatie. Relatieve nieuwkomers lijken daarom voor veel kiezers een aantrekkelijk alternatief.
Naast Volt groeit ook de Partij voor de Dieren door naar 9 procent van de Amsterdamse stemmen, Bij1 verdriedubbelt zelfs van 2 procent naar 6 procent in deze steekproef. Op rechts verdelen FvD en JA21 het potentieel dat FvD in 2018 verzilverde (6 procent). In alle gevallen gaat het om partijen die nog nooit bestuursverantwoordelijkheid hebben genomen.
Halvering GroenLinks
In hoeverre GroenLinks wordt afgestraft voor de keuzes die in de afgelopen periode in Amsterdam werden gemaakt, valt moeilijk te beantwoorden. De partij haalt in deze peiling ongeveer 10 procent, net zoveel als tijdens de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen 2021, maar een halvering ten opzichte van 2018.
Door die halvering van GroenLinks zou D66 met 15 procent van de stemmen de grootste worden in Amsterdam. Dat is belangrijk bij het bepalen van de vraag welke partij het initiatief krijgt om een nieuwe bestuurscoalitie te formeren. De huidige coalitie bestaat uit GroenLinks, D66, PvdA en SP.
Kiezer op drift
Dat een nieuwe partij uit het niets ruim één op de tien Amsterdamse kiezers aan zich te binden, is sinds wijlen Pim Fortuyn in 2002 niet meer voorgekomen. Lokaal is de kiezer al een poos op drift. Na 65 jaar PvdA als grootste partij kreeg D66 in 2014 de meerderheid (14 zetels), waarna GroenLinks die positie in 2018 overnam (10 zetels).
Volgens D66-lijsttrekker Reinier van Dantzig is deze peiling een indicatie dat de VVD relatief gezien steeds sterker wordt. Als de progressieve partijen het electoraat over steeds meer partijen moeten verdelen, kruipt de stabiele 11 procent die de VVD doorgaans behaalt, ook in deze peiling, steeds dichterbij de uitslag van de grootste partij. “Ik geloof niet dat Amsterdam een Rutte-stad is, maar dit maakt de slag om Mokum spannender dan ooit,” zegt Van Dantzig.
Amsterdamse problemen, Europese oplossingen
Volt heeft onlangs het verkiezingsprogramma gepresenteerd met daarin veel standpunten die bekend zijn van progamma's van andere progressieve partijen. Volt belooft meer grip op de woningmarkt en streng klimaatbeleid, maar dan zonder windturbines in de buurt van woonwijken. De partij denkt dat er elders in Europa oplossingen te vinden zijn voor Amsterdamse problemen. Voor het OV wordt verwezen naar Berlijn, voor de woningmarkt naar Wenen en wat betreft participatie zou Lissabon een voorbeeldstad kunnen zijn.
Voor partijen als CDA, ChristenUnie en de Partij van de Ouderen is het de vraag of zij de kiesdrempel zullen halen in Amsterdam. Plaatselijke uitdagers zoals BVNL van Kamerlid Wybren van Haga en nieuwkomer St3m zijn niet meegenomen in deze steekproef.
Amsterdam kiest: volg alle ontwikkelingen hier op de voet.