Seksueel wangedrag The Voice: pas toen het imperium werd geraakt, kregen slachtoffers excuses

Voor wie het nieuws gemist heeft: het YouTube-programma BOOS van BNNVARA kondigde afgelopen weekend aan donderdag met onthullingen te komen over grensoverschrijdend gedrag van ‘diverse betrokkenen’ bij RTL’s populaire talentenjacht The Voice of Holland van producent John de Mol. Snel daarop volgde via advocaat Peter Plasman een verklaring van muzikaal leider Jeroen Rietbergen, tevens levenspartner van de zus van John, Linda de Mol. Hoewel volgens advocaat Plasman niets strafbaars is gebeurd, bekende Rietbergen schuld en bood hij zijn slachtoffers excuses aan. Er ligt verder een aangifte tegen jurylid Ali B., die alles ontkent.

In de jaren van #MeToo wordt ook in deze zaak voor de hele wereld het machts- en belangenspel zichtbaar in kwesties rondom grensoverschrijdend seksueel gedrag. Nadat het machtsspel waarmee zo’n kwestie vaak begint aan het licht komt, wordt deze dagen in de media duidelijk hoe geraffineerd een netwerk om machtige daders in elkaar steekt. 

Wat zich bij The Voice precies heeft afgespeeld, zal later bekend worden. Bij de eerste ongewenste aanraking had de dader zich moeten realiseren dat hij aan veel méér raakte dan een bil of borst. Hij raakte aan imago’s, reputaties en – belangrijker – aan het imperium rondom een wereldwijde succesformule. En daarmee aan het hart van commerciële televisie: keihard geld. Logisch dat de woordvoering aan topadvocaten wordt overgelaten, en dat ‘sterren’ zich haasten te zeggen hoe ‘geschokt’ ze zijn en ‘van niets wisten’.

Imperium

Interessant wordt hoe met name op RTL en SBS de talkshows en roddelrubrieken de kwestie zullen behandelen. De lijnen met het wijdvertakte De Mol-imperium zijn daar kort. Negeren kan nauwelijks, maar elke meer of minder journalistieke vorm van aandacht is per definitie verdacht.

Voor de buitenstaander ontrolt zich een fascinerende maar ook haast onontwarbare kluwen van vrienden en relaties die elk vanuit verschillende belangen de zaak belichten. Niet alleen advocaten, maar ook personen wier publieke bestaan bijna geheel is opgehangen aan hun lijnen met de machtigste mediafamilie van Nederland. Zij zullen de zaak bagatelliseren, of hun eigen straatje schoonvegen. Er zal boter van hoofden druipen wanneer ‘vrienden’ of andere betrokkenen weer zeggen ‘zeer geschokt’ te zijn en van niets te hebben geweten – ongetwijfeld voor sommigen waar, maar voor anderen ook niet. Daarmee wordt onbedoeld zichtbaar hoe kwetsbaar de positie van een slachtoffer is: die ligt altijd onderop en moet wel heel sterk in de schoenen staan om het op te nemen tegen zulke publicitaire krachten.

Met de zaak komt bovendien een fascinerende moraal aan het licht die misschien wel tekenend is voor een deel van de wereld van media en cultuur waarin veel #MeToo-zaken zich de afgelopen jaren wereldwijd openbaarden. Steeds traden daders ‘schuldbewust’ terug, maar altijd pas nadat anderen met onthullingen kwamen.

Volgens de verklaring van Rietbergen speelde de zaak enkele jaren geleden, wat hem – ook die details komen onverbiddelijk op straat door zijn eigen bekentenis – bijna (maar dankzij therapie net niet) zijn relatie kostte met Linda de Mol (die ongewild in de rol belandde van de bedrogen vrouw die zij ooit al speelde in haar kassucces Gooische vrouwen). Al die jaren vonden Rietbergen, zijn partner, RTL, Talpa en nu ITV Studios het kennelijk geen punt dat hij aanbleef in een voor hem blijkbaar verleidelijke omgeving. (‘Jeroen is een ontzettende flirt’, zei zijn ‘vriend’ Ronald Molendijk zaterdag in SBS Shownieuws.) Alsof je een behandelde ex-alcoholist in een drankzaak laat werken. 

Gooische matras

Pas nu BOOS met onthullingen komt, biedt Rietbergen zijn slachtoffers excuses aan, nu pas heeft hij zich per direct teruggetrokken en wordt TVOH (tijdelijk) stilgelegd. Als BOOS-voorman Tim Hofman en de zijnen er niets aan hadden gedaan, was er geen centje pijn geweest en voelden horden betrokkenen geen enkele morele belemmering om jongeren bloot te stellen aan de zeden en gewoonten rondom het Gooische matras.

Dat de kwestie geopenbaard wordt door het programma BOOS is ook veelbetekenend. Roddelbladen – de amusementswereld vormt het hart van hun terrein – lieten het afweten, de talkshows en ‘roddelrubrieken’ op RTL en SBS zijn te veel verweven met het imperium van De Mol. De zogenoemde juice channels op sociale media gaven een aanzet, maar bovenal lijkt de onthulling door BOOS een overwinning van degelijke en betrouwbare journalistiek, in dit geval geleverd door de publieke omroep. Al kan dat oordeel pas komende donderdag geveld worden.