TERUGLEZEN | De Jonge vraagt Gezondheidsraad om nieuw advies AstraZeneca, Turkije vrijwel helemaal op slot

Dit liveblog is vanavond afgesloten. Bedankt voor het volgen. Hier kun je ons nieuwe blog lezen. 

Zorgminister Hugo de Jonge heeft een nieuw advies gevraagd aan de Gezondheidsraad over het AstraZeneca-vacccin. Hij vraagt aan de raad of nieuwe informatie van het Europees geneesmiddelenbureau EMA aanleiding geeft "om de leeftijdsgrens waarboven het AstraZeneca-vaccin kan worden ingezet te verlagen". Vrijdag meldde het EMA, na verdere bestudering van het vaccin, dat de voordelen ervan opwegen tegen de nadelen voor alle volwassenen.

Momenteel worden AstraZeneca-prikken alleen gezet bij 60- tot 64-jarigen.

De Jonge verzoekt de Gezondheidsraad zich ook uit te buigen over het eventueel verkorten van de periode tussen de eerste en de tweede prik. De raad wordt naar "een optimaal interval" gevraagd.

Als woensdag de eerste versoepelingen van de strenge lockdown ingaan, ligt de verantwoordelijkheid voor het volgen van de regels als eerste bij de mensen zelf. Dat zegt Hubert Bruls, voorzitter van het Veiligheidsberaad en burgemeester van Nijmegen maandag na afloop van het beraad.

Pas als laatste treedt de politie op in de volgorde van handhaving, die met minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid en via hem met het kabinet is afgesproken. ,,Je kunt geen regels naleven als je begint met repressies en boetes", zegt Bruls. ,,Daar was iedereen het over eens en we zullen de handhavingsvolgorde in overleg met de handhavers gaan uitvoeren."

Overigens noemt de voorzitter de zorgen dat terrasgangers zich om 18.00 uur groepsgewijs gaan verplaatsen naar parken "een beetje een non-probleem". ,,Als de terrassen niet open waren, zouden mensen met mooi weer ook in de parken zitten", aldus Bruls. ,,Wat mensen na 18.00 uur gaan doen, dat gaan we zien. Waarschijnlijk gaat de grootste groep naar huis om wat te eten."

Last minute een outfit shoppen, zonder afspraak meubels kopen en even snel langs bij een huishoudwinkel, het kan vanaf woensdag weer. Winkeliers zijn blij dat klanten dan weer spontaan hun zaak kunnen bezoeken. De bedrijven bereiden zich voor op méér klanten en het regelen van de veiligheid.

De regels zijn strenger dan voor de sluiting van de winkels in december toen er één klant per 10 vierkante meter binnen mocht zijn. Nu geldt dat voor elke 25 vierkante meter er één klant ontvangen mag worden. Of twee klanten per verdieping, ongeacht de grootte van de winkel. Kinderen tot en met twaalf jaar worden niet meegeteld.

Bij IKEA staan de dranghekken buiten klaar om eventuele rijen overzichtelijk te houden. In de vestiging Amsterdam kunnen negenhonderd klanten tegelijk binnen zijn volgens de regels van de overheid. Vóór corona liepen vaak ruim 2700 klanten tegelijk rond in de meubelketen. Het is dus spannend hoe het zal gaan vanaf woensdag, beaamt de directeur van IKEA Nederland, Paul de Jong. Hij hoopt dat mensen "hun gezond verstand gebruiken en alleen komen als ze echt iets nodig hebben".

Ook last minute een outfit shoppen bij modewinkelketen H&M kan weer na lange tijd. ,,We vinden het heel fijn dat we nu ook weer klanten welkom kunnen heten voor een spontaan winkelbezoek zonder tijdslimiet", laat een woordvoerster weten. Ook Blokker is blij weer klanten te mogen ontvangen zonder afspraak. ,,Het niet meer hoeven inplannen van afspraken, minstens vier uur voor het bezoek, maakt het allemaal veel makkelijker", aldus een woordvoerster. ,,Zondag bestonden we 125 jaar, dus dat maakt de heropening extra feestelijk."

Turkije gaat in de strijd tegen corona de komende weken vrijwel helemaal op slot. Van donderdag 29 april tot 17 mei geldt er een nationale lockdown waarbij de scholen en winkelcentra dicht zijn. Restaurants mogen alleen open blijven voor bezorging. Voor een reis naar een andere stad heb je toestemming nodig van de autoriteiten.

De lockdown geldt dus tot na de ramadan, de islamitische vastentijd. De traditionele gemeenschappelijke maaltijden waren al verboden.

Bij de aankondiging van de maatregelen wees president Erdogan op het stijgende aantal besmettingen en sterfgevallen. Turkije moet het aantal nieuwe gevallen terugdringen tot onder de 5000 per dag of anders een enorme prijs betalen, zei hij. Het regime in Ankara zag zich al gedwongen eind maart maatregelen aan te scherpen, nadat ze een maand daarvoor nog waren versoepeld.

De Verenigde Staten gaan hun coronavaccins van AstraZeneca aan andere landen geven. Het gaat om 60 miljoen doses die worden verstrekt zodra ze beschikbaar komen, aldus een corona-adviseur van de Amerikaanse regering.

De autoriteiten buigen zich eerst nog over de veiligheid, melden Amerikaanse media. Het Witte Huis kondigde vorige maand al aan ongeveer 4 miljoen AstraZeneca-doses naar Canada en Mexico te sturen. En de regering-Biden staat onder toenemende druk het vaccin ook met India en andere landen te delen.

Het is zowel voor ondernemers als de samenleving van groot belang dat testen voor toegang snel wettelijk mogelijk wordt. Dat schrijven ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland in een brief aan de Tweede Kamer die woensdag debatteert over de Tijdelijke wet testbewijzen Covid-19.

,,Voor ondernemers is het belangrijk dat het instrument van toegangstesten beschikbaar is om hun zaak eerder of op grotere schaal weer te kunnen openen dan op grond van het epidemiologisch beeld mogelijk zou zijn. Zeker voor een sector als de evenementenbranche is de verwachting dat testen voor toegang nog geruime tijd noodzakelijk zal zijn om überhaupt iets te kunnen ondernemen. Met testen worden bovendien besmette mensen eruit gepikt die zich anders niet zouden laten testen. Zo draagt het dus bij aan het indammen van het virus."

De Amerikaanse president Joe Biden heeft maandag gebeld met de Indiase premier Narendra Modi. De Amerikaanse president zegde nauwe samenwerking toe in de strijd tegen Covid-19. De VS sturen noodhulp waaronder zuurstofapparaten, vaccinmateriaal en medicijnen.

WHO-baas Tedros noemt de situatie in India "meer dan hartverscheurend". Ook hij kondigt extra hulp aan, zoals veldhospitalen. Ook gaan er 2600 WHO-medewerkers meer naar India.

Het aantal coronapatiënten op intensivecareafdelingen van Franse ziekenhuizen is weer op hetzelfde niveau als een jaar geleden tijdens de eerste coronagolf. Met in totaal 6001 gevallen op de ic's is de grens van 6000 overschreden, voor het eerst sinds 17 april 2020, melden de autoriteiten.

De jongste piek komt op de dag dat in Frankrijk enkele coronamaatregelen zijn versoepeld. Basisscholen en kinderdagverblijven gingen weer open. In regio's met veel coronagevallen, zoals Parijs en omgeving, zijn nog wel beperkingen. Verder geldt dat een school meteen moet sluiten als er een besmetting wordt vastgesteld.

Het is de bedoeling dat middelbare scholen volgende week hun deuren openen. Ook kunnen inwoners vanaf 3 mei weer op reis in Frankrijk. De onpopulaire avondklok vanaf 19.00 uur blijft nog gelden, maar kan binnenkort iets worden ingekort, aldus president Emmanuel Macron.

Horecaondernemers lopen het risico goed personeel te verliezen aan andere zaken als ze niet open gaan woensdag. Dat zegt André Triep, woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Kustgemeenten, die 336 paviljoens vertegenwoordigt. Volgens Triep houden horecaondernemers daar ook rekening mee bij het wel of niet openen van hun zaak aanstaande woensdag.

Triep, ook eigenaar van Strandclub WIJ op Scheveningen en voorzitter van de Vereniging van Strandexploitanten Scheveningen, denkt dat veel ondernemers de rekensom al hebben gemaakt. ,,Als je meer dan 30 procent omzetverlies hebt, kun je aanspraak maken op de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL). Stel dat je door open te gaan op 35 procent omzet komt, dan is het niet rendabel. Maar als je dicht blijft, heb je dus een ander probleem en loop je het risico dat je personeel straks misschien weg is omdat er elders wel werk voor ze is."

Het Openbaar Ministerie trekt alle op 28 maart gegeven gebiedsverboden voor het Museumplein in Amsterdam in. Dat zijn er meer dan 300. Het OM doet dat nadat afgelopen vrijdag acht bezwaren tegen het gebiedsverbod voor het plein door de Amsterdamse rechtbank gegrond werden verklaard. Daarmee gold het gebiedsverbod voor de acht mensen die beroep instelden niet meer.

Nu heeft het OM dus besloten alle op 28 maart gegeven gedragsaanwijzingen in te trekken. De rechtbank kwam tot het oordeel dat de inzet van de gebiedsverboden legitiem was. Maar volgens de rechtbank heeft de officier van justitie niet beoordeeld waarom, voorafgaand aan het afgeven van de gebiedsverboden, juist déze personen zich in de komende tijd opnieuw schuldig zouden maken aan ernstige openbare ordeverstoring.

De politie hield op 28 maart ruim 300 mensen aan op het Museumplein omdat zij de oproep negeerden om er weg te gaan. Ze betoogden tegen de avondklok en andere coronamaatregelen. 

Overigens gaat het Museumplein tot 1 juni op de schop. De grasmat wordt vervangen en het drainagesysteem wordt verbeterd. Het is daardoor sowieso niet een geschikte plek om te demonstreren.

Designer Outlets Roermond en Roosendaal, naar eigen zeggen de grootste outletcentra van Europa, houden winkelen op afspraak in stand. Volgens de centra heeft de coronacrisis bewezen dat klanten zo productiever winkelen. ,,Normaal is het heel druk in het centrum. Met een afspraak kun je je bezoek plannen en weet je zeker dat je geholpen wordt bij de winkel die je wil bezoeken. Ik kan me zo voorstellen dat mensen hun winkelbezoeken plannen en daarnaast een hoop extra winkels bezoeken", zegt managing director Pieter van Voorst Vader van moederbedrijf McArthurGlen.

Het farmabedrijf Pfizer is druk in de weer met de ontwikkeling van een antivirale behandeling tegen Covid-19 met pillen.

Op testlocaties wordt proefbehandeling toegediend aan 60 volwassen deelnemers. The Daily Telegraph omschrijft dat het gaat om een antiviraal middel bedoeld om de ‘ruggengraat’ van het virus aan te vallen en te voorkomen dat het zich vermenigvuldigt in onze neus, keel en longen. Het waren gelijkaardige remmers die het tij hebben gekeerd bij de verspreiding van HIV in de wereld. Nu hopen onderzoekers dat ze op de rand van een soortgelijke doorbraak staan bij het coronavirus.

De antivirale pil is helemaal ontwikkeld tijdens de huidige pandemie. De eerste zeven milligram van het middel - niet meer dan een regendruppel - werd eind juli gemaakt. Eind oktober was 100 gram van het medicijn gemaakt. Slechts twee weken later hadden ze meer dan een kilo. Er waren 210 onderzoekers voor nodig, wordt nog uitgelegd in de Britse krant.

Wanneer Pfizer de pil zal kunnen uitbrengen, is nog niet bekend. De eerste fase van de fase van de klinische studie zal zeker 145 dagen in beslag nemen. Bovendien is een medicijn op de markt brengen een lang en complex proces.

De Italiaanse premier Mario Draghi heeft maandag een groot coronaherstelpakket voor de Italiaanse economie aan het parlement gepresenteerd. Dat pakket ter waarde van 222 miljard euro is volgens Draghi de sleutel tot de toekomstige voorspoed van Italië.

Een groot deel van dat geld zal komen uit een speciaal herstelfonds van de Europese Unie tegen de coronacrisis. Het geld zal onder meer worden gebruikt om de kwetsbare infrastructuur van Italië te verbeteren, maar ook voor ecologische projecten rond duurzame energiebronnen en klimaatverandering. Ook wordt geïnvesteerd in bijvoorbeeld onderwijs, modernisering van openbaar bestuur en digitale innovatie. Daarnaast gaat geld naar het arme zuiden van het land.

,,De toekomst van het land ligt in deze projecten", zei Draghi tegen het parlement. De voormalig president van de Europese Centrale Bank (ECB) is sinds medio februari premier van Italië.

 Ziekenhuismedewerkers in delen van de Randstad kunnen deze week rekenen op een taartje tijdens hun werk. Amsterdamse horecazaken delen in totaal 10.000 stukken carrot cake uit om hun waardering te uiten voor het zorgpersoneel in deze coronacrisis.

Onder de noemer #CakesforCare brengt de Stichting Amsterdam Verbindt horecabedrijven samen om ziekenhuismedewerkers te steunen in deze zware tijd. De worteltaarten worden gebakken in de keukens van 23 horecazaken en -instellingen. Ziekenhuizen en priklocaties in Amsterdam, Haarlem en Rotterdam krijgen de traktatie deze week bezorgd.

Zestien patiënten en elf medewerkers van de locatie Purmerend van het Dijklander Ziekenhuis zijn besmet geraakt met het coronavirus. Op de afdeling neurologie werd vorige week een patiënt positief getest op corona. Bij nadere onderzoeken en tests bleken er uiteindelijk dus 27 mensen corona te hebben opgelopen, ook op de nabijgelegen afdeling cardiologie.

Er zijn direct maatregelen genomen om verdere verspreiding te voorkomen, aldus het Dijklander. Zo zijn genoemde afdelingen gesplitst in verschillende delen, voor patiënten die negatief getest zijn, patiënten die nog wachten op een uitslag en patiënten die positief getest zijn. De positief geteste medewerkers zijn thuis in quarantaine.

,,Het is voor het eerst in anderhalf jaar tijd dat dit bij ons op deze schaal gebeurt. Patiënten kunnen er op vertrouwen dat we alles doen voor hun en onze veiligheid", aldus Jeroen Muller, voorzitter van de raad van bestuur op de site van het ziekenhuis.

Het merendeel van de besmette patiënten is inmiddels met ontslag, meldt het hospitaal. Alle patiënten die kamergenoot zijn of zijn geweest van positief geteste patiënten, zijn door het Dijklander Ziekenhuis op de hoogte gesteld en krijgen een test aangeboden. Patiënten die naar een andere zorginstelling zijn gegaan, zijn daar geïnformeerd.

Ernst Kuipers gaf tijdens een persconferentie in het Erasmus MC een update over de ontwikkelingen omtrent het coronavirus. De voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg stelde vast dat het vaccineren een 'race tegen de klok is met alle onzekerheid van dien'

Over de coronavirusmutatie die in India rondwaart moeten niet te snel conclusies worden getrokken, vindt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De in december ontdekte variant is vooralsnog niet opgenomen in de categorie zorgwekkend. Toch weren veel landen, waaronder Nederland, vluchten uit India.

Het aantal besmettingen in India is de afgelopen weken in sneltreinvaart gestegen, maar het is volgens een WHO-woordvoerder nog onduidelijk of de Indiase variant daarvoor verantwoordelijk is. Het kan bijvoorbeeld ook liggen aan de talrijke festivals en andere evenementen waar Indiërs massaal op afkomen.

Ook kan de besmettelijkere Britse coronavariant een rol spelen. De WHO heeft die net als de Braziliaanse en Zuid-Afrikaanse variant wel als zorgelijk aangewezen.

India rapporteerde maandag meer dan 350.000 besmettingen in een etmaal. In totaal heeft het land met 1,3 miljard inwoners meer dan 17 miljoen besmettingen gemeld. Het officiële dodental door de virusuitbraak loopt richting de 200.000, maar het daadwerkelijke aantal sterfgevallen ligt volgens kenners veel hoger.

Ziekenhuisbaas Ernst Kuipers verwacht dat de ziekenhuizen het hoe dan ook nog wekenlang zeer druk zullen hebben met de zorg voor coronapatiënten. Zelfs als de daling snel inzet, zal het tot eind mei druk blijven, verwacht de voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ). ,,Stijgen gaat snel, dalen gaat langzaam", zei hij maandag. ,,Wees voorzichtig met volgende versoepelingen", waarschuwde hij daarom.

Momenteel is het aantal opgenomen Covid-patiënten "op of nabij een piek", aldus Kuipers, die daarbij meteen wees op de onzekerheid van rekenmodellen die daarop duiden. Op de intensive cares liggen nu 813 patiënten. Dat aantal zou nog kunnen stijgen, maar het zou ook al eerder omlaag kunnen gaan. De ziekenhuizen "kunnen dit aan", zegt Kuipers, maar de zorg voor mensen met andere aandoeningen dan Covid-19 komt wel in het gedrang. ,,We nemen eigenlijk een hypotheek op de non-Covidzorg."

"We zitten niet in code zwart en de verwachting is ook voor de volgende week dat we daar niet terechtkomen", herhaalde Kuipers. Wel wees hij erop dat het hoge aantal coronapatiënten ertoe leidt dat bijvoorbeeld operaties worden afgezegd voor mensen die na de ingreep enige tijd op de ic zouden liggen. Covid-patiënten die op de ic belanden, liggen daar gemiddeld 17 dagen. Iemand die een openhartoperatie heeft ondergaan, heeft gemiddeld 24 tot 48 uur intensieve zorg nodig. Iemand met Covid-19 "neemt dus de plaats in voor tien patiënten of meer", rekende de voorzitter van de acute zorg voor.

De versoepelingen van coronamaatregelen die deze week ingaan, vindt de ziekenhuisbestuurder nog steeds niet bezwaarlijk. De avondklok en de bezoekbeperking tot één persoon werden toch al slecht nageleefd, denkt hij. Voor verdere versoepelingen is het "scherp aan de wind zeilen", vindt Kuipers.

Universiteiten richten zich vooral op het organiseren van kleinere werkgroepen en minder op het geven van hoorcolleges. De meestal interactieve werkgroepen zijn moeilijker online te geven, zeggen docenten. Daarbij zijn grote hoorcolleges moeilijk te organiseren als alle studenten 1,5 meter afstand van elkaar moeten houden.

Maandag zijn de coronamaatregelen voor hogescholen en universiteiten iets versoepeld. Het is de bedoeling dat elke student minstens één keer per week naar de les kan.

De docenten van de Erasmusuniversiteit in Rotterdam geven vooralsnog alleen werkgroepen. ,,Die zijn het meest intensief, omdat studenten en docenten veel discussiëren tijdens de werkgroepen," zegt een woordvoerder van de universiteit. ,,Hoorcolleges kunnen makkelijk online gegeven worden. Het is in verband met de coronamaatregelen ook ingewikkeld om een college voor honderd studenten te organiseren. Daarom beginnen we op z'n vroegst volgende week met grotere colleges, maar daar hebben we woensdag nog een overleg over."