Pakistaanse regering en radicale islamisten botsen over reactie op Franse Mohammed-spotprenten

De politieagenten werden zondag gevangengenomen tijdens gewelddadige ongeregeldheden in Lahore. Die vonden plaats rond het hoofdkwartier annex de moskee van de radicaal-islamitische splinterpartij TLP, waarbij zeker drie TLP-aanhangers werden gedood. Op video’s op sociale media was te zien dat sommige gegijzelde agenten onder het bloed zaten en verband om hun hoofd hadden.

Over hun vrijlating was volgens minister van Binnenlandse Zaken Sheikh Rashid Ahmed intensief onderhandeld. Terwijl ordetroepen nog honderden TLP-aanhangers omsingelden die in de moskee zaten, werd doorgepraat om te voorkomen dat de TLP dinsdag een protestmars naar de hoofdstad Islamabad houdt.

Het is al maanden onrustig in Pakistan vanwege de publicatie van in de ogen van radicale islamisten godslasterlijke Mohammed-cartoons in Frankrijk vorig jaar. De spotprenten werden in september opnieuw afgedrukt door het satirische tijdschrift Charlie Hebdo bij het begin van het proces vanwege de aanslag op de redactie in 2015. In oktober werd een leraar door een radicale moslim onthoofd, nadat hij de prenten in een les maatschappijleer had laten zien. President Emmanuel Macron verdedigde de publicatie daarop als vrijheid van meningsuiting.

Arrestatie

Vorige week sloeg de vlam in de pan toen de autoriteiten TLP-leider Saad Hussein Rizvi arresteerden. Rizvi had met acties gedreigd als de regering van premier Imran Khan zich niet zou houden aan een eerdere belofte de Franse ambassadeur vanwege de cartoons uiterlijk dinsdag uit te wijzen en een boycot tegen Franse producten in te stellen. Volgens de regering had zij alleen toegezegd de zaak voor 20 april voor te leggen aan het parlement.

Rizvi’s aanhang legde het openbare leven plat door verkeersknooppunten rond grote steden te blokkeren, politiebureaus aan te vallen en openbare gebouwen in brand te steken. Bij gewelddadige rellen kwamen vier politieagenten om en raakten er ruim vijfhonderd gewond. Zes TLP-activisten werden gedood en meer dan 1.400 werden opgepakt. Donderdag bestempelde de regering de TLP daarop tot terroristische organisatie.

Pakistaanse religieuze partijen riepen voor maandag een nationale staking uit, als reactie op de hardhandige manier waarop Rizvi’s aanhangers door de ordetroepen waren aangepakt. In steden als Lahore en Karachi bleven veel winkels dicht. Zelfs de verboden Pakistaanse Taliban zegden de TLP steun toe.

Riskante stap

Om alle radicale kritiek te ondervangen, zegde premier Khan maandag in een televisietoespraak toe dat Pakistan samen met andere islamitische landen gaat proberen blasfemische publicaties voortaan internationaal tegen te houden. Al kritiseerde hij ook het exploiteren van de islam ten koste van het eigen land. Zijn regering deed de TLP mede in de ban omdat Pakistan ‘internationaal niet wil bekendstaan als extremistische natie’.

Het verbod van de TLP is voor Khan niettemin een gewaagde stap, want hij won de verkiezingen in 2018 mede dankzij de politieke steun van de TLP – en heeft die steun nog steeds nodig. Het wordt een hele toer de radicalen in te tomen zonder hun aanhang – vooral kansloze jongeren in de steden – van zich te vervreemden.

Geen zetels

De radicaal-islamitische TLP werd in 2005 opgericht ter verdediging van de strenge blasfemiewetten in Pakistan, die op het vergrijp de doodstraf zetten. De partij heeft geen zetels in het parlement, maar is wel verbonden aan een van de invloedrijkste sekten in de Pakistaanse soennitische islam. Zij verzette zich tegen de vrijlating van Asia Bibi, een christelijke vrouw die ten onrechte wegens blasfemie ter dood was veroordeeld, en ageerde in 2018 tegen het plan van PVV-leider Geert Wilders voor een expositie van Mohammed-cartoons.