Meerdere Europese landen versoepelen. Volgt Nederland? Een overzicht

Denemarken

Versoepelingen: Reizen naar Denemarken onder strenge voorwaarden weer mogelijk, afhankelijk van het aantal besmettingen uit het land van herkomst. Restaurants kunnen met restricties weer open.

Tophandbalster en wereldkampioen Lois Abbingh (28) reisde met het Nederlandse team voor enkele oefenwedstrijden naar Kroatië en meldt zich woensdag weer bij haar Deense club Odense. Van de ene bubbel naar de andere bubbel vergt eerst een negatieve coronatest, waarna de rechtshandige schutter in de linkeropbouw alleen mag trainen. Na nog een test mag Abbingh zondag ook weer spelen.

Denemarken versoepelt de regels sneller dan verwacht, zegt Abbingh. Het past in een trend. Het relatief dunbevolkte Denemarken heeft het virus na een lange lockdown redelijk onder controle. ‘Eerst zouden alleen de terrassen weer open gaan, nu mogen restaurants ook binnen gasten verwelkomen. We hebben in Denemarken meer vrijheden gehad dan in Nederland. Maar ik zie in Odense ook minder mensen op straat dan wanneer ik een dagje door Amsterdam loop.’

Abbingh constateert dat vanaf het uitbreken van de pandemie in Denemarken simpel en snel kon worden getest. ‘Het was ook gratis, het heeft zeker geholpen om het virus snel te signaleren.’ Abbingh kan zich als topsporter via sportkoepel NOCNSF versneld laten vaccineren voor de Olympische Spelen in Tokio. Anders was ze in Odense in juni aan de beurt geweest.

Abbingh bezorgde Nederland in 2019 in de WK-finale tegen Spanje de wereldtitel met haar beslissende strafworp in de slotseconden. Odense bidt dan ook dat de topschutter coronavrij terugkeert voor de play-offs. Testen, testen, testen; soms verdwaalt Abbingh in een oerwoud aan regels. ‘Een pcr-test en dan ook nog een sneltest, je weet als sporter niet meer welke regels voor welk land gelden. Het is soms heel verwarrend.’

Bij Odense mocht ze soms week niet trainen, nadat één van de speelsters positief had getest. ‘En moesten we wel twee wedstrijden in een week spelen zonder training. Gelukkig hebben we nooit tegelijkertijd drie of vier speelsters hoeven missen.’

Voorlopig zien ze Abbingh dus niet in een restaurant in Odense. ‘Zo vlak voor een halve finale in de play-offs doe ik dat echt niet. Het risico op een besmetting blijft toch aanwezig. Ik probeer ook in Denemarken zo min mogelijk mensen te zien.’

Abbingh weet al wat de eerste vraag zal zijn wanneer ze woensdag in Odense terugkeert. ‘Ben je coronavrij? Na elke test voel je toch weer even die stress. Het is voor sporters ook een mentale belasting. Het zou heel zuur zijn als ik de belangrijkste wedstrijden van het jaar moet missen na een positieve test.’

België

Versoepelingen: Vanaf maandag zijn ‘niet essentiële reizen’ van en naar België weer toegestaan. De terrassen gaan 8 mei weer open.

Mede onder druk van de Europese Unie heeft de Belgische regering het verbod op ‘niet essentiële’ reizen van en naar België losgelaten. Een ‘verklaring op eer’ was noodzakelijk om aan te tonen dat een reis essentieel was. ‘We stonden alleen in die benadering’, aldus biostatisticus Geert Molenberghs.

Toch heeft hij zijn bedenkingen bij het loslaten van het reisverbod, al worden ‘niet essentiële reizen’ door de overheid nog steeds ontraden. Molenberghs ziet de ellende al voor zich. Straks mogen de terrassen in België eerder open dan in Nederland, dan is het ‘biertoerisme’ toch nauwelijks tegen te houden?

‘Een reisadvies is geen verbod, terwijl ik juist vanuit epidemiologisch perspectief pleit voor strenge regulatie van mensen die ons land binnenkomen. Landen als Italië en Frankrijk hebben juist tijdens de skivakanties het toerisme ontmoedigd om virale ruilmarkten te voorkomen.’

Verplaatsingen leiden onherroepelijk tot een hogere kans op besmettingen, aldus Molenberghs. ‘Bij het inperken van verplaatsingen botsen we op een anomalie. Spanje voerde reisbeperkingen in, waardoor iemand uit Barcelona geen feest kan vieren in Madrid. Maar er landen wel vliegtuigen vol Fransen vanuit Parijs in de Spaanse hoofdstad. Dat is niet uit te leggen. Madrid is de rebel tegen de federale overheid met een veel te soepel regime. Prompt zie je het aantal besmettingen oplopen.’

Ook in België leiden uitgestelde versoepelingen van de coronaregels tot ‘rimpelingen’ in de samenleving, stelt Molenberghs. Coherente maatregelen in Europees verband kunnen het draagvlak vergroten. ‘Zodra onze buurlanden het anders aanpakken in de horeca of contactberoepen als de kappers gaan mensen de grens over. Limburg en Belgisch Limburg vloeien ook sociologisch in elkaar over. Je gaat vanuit Maasmechelen naar Maastricht om te winkelen of andersom.’

En prompt zien de virologen het aantal besmettingen stijgen in Maasmechelen. Molenberghs, verbonden aan de universiteiten van Hasselt en Leuven: ‘Ik zeg niet dat het door de Nederlanders komt, het is ons probleem. Maar het is zaak dat aangrenzende landen met hun coronabeleid niet teveel uit de pas lopen.’

Griekenland

Versoepelingen: Opheffen quarantaineplicht voor toeristen vanuit Europese Unie, reisbeperkingen binnen Griekenland afbouwen. Vanaf 2 mei terrassen weer open.

Vooral Nederlandse toeristen willen Athene of Thessaloniki graag op de fiets verkennen, maar die heeft Monique van Hulst (38) al bijna een jaar niet meer gezien. Met haar bedrijfje ‘Meet in Athens’ heeft ze door de pandemie al zo’n 30 duizend euro omzetverlies geleden. Tijdens de kredietcrisis in 2010 bleven de toeristen wel komen, covid-19 heeft de economie nog meer lamgelegd.

Van Hulst: ‘En dus wil de regering het land op 15 mei weer openen voor de toeristen, zij vormen immers een belangrijke bron van inkomsten. Sommige Griekse eilanden zijn al coronavrij, daar wil de overheid nu extra van profiteren. Toch moeten wij afwachten wanneer Nederlanders weer mogen reizen, wij verwachten pas in juni of juli weer fietstours door Athene en Thessaloniki te kunnen organiseren.’

Na een harde lockdown worden de reisbeperkingen in Griekenland voorzichtig opgeheven. De belangrijkste doorbraak moet volgen tijdens het Griekse Pasen, in het eerste weekend van mei. ‘Dan gaan ook de terrassen weer open. De strenge regels gelden hier al sinds november, de rek is er wel uit. Het zou al mooi zijn wanneer de Grieken weer vrij kunnen reizen om in de dorpen met hun families Pasen te vieren.’

Voorlopig moet Van Hulst, die vlakbij het vliegveld van Athene woont, een sms sturen als ze naar buiten wil. De archeologische trekpleisters in Griekenland mogen wel open, het zijn de eerste stapjes op weg naar normalisatie. ‘En je kunt in Athene overal eten halen, dus zo kun je nog een aardige vakantie organiseren. Je moet wel overal een mondkapje dragen, ook buiten. In die zin zijn de regels nog strenger dan in Nederland.’

Alles moet wijken in Griekenland om het toerisme weer op gang te brengen, stelt Van Hulst. ‘Het vaccinatietempo ligt hoog. En wie in de horeca of andere beroepsgroepen in de toeristenbranche werkt, komt eerder aan de beurt voor een vaccin. Maar het gaat in Griekenland net zoals in Nederland. De terrassen gaan open en toch weer niet, dus het blijft afwachten.’

Portugal

Versoepelingen: fase 3: opening bioscopen, theaters, concertzalen, winkels, winkelcentra. Restaurants en cafés open tot 22.00 en in het weekend tot 1 uur ‘s nachts. 4 mensen aan één tafel of 6 buiten op een terras. Buitensport weer mogelijk met publiek. Geldt niet voor alle regio’s in Portugal als Portimao (Algarve). Vanaf 3 mei: fase 4 waarbij restaurants en cafés hun eigen sluitingstijden mogen bepalen, met 6 mensen aan tafel binnen en 10 op een terras.

Pedro Santos woonde 25 jaar in Amsterdam, maar keerde terug naar zijn geboorteland en werkt sinds kort als makelaar. Al komende week wil Portugal terugkeren naar het ‘oude normaal’, al hanteert niet elke regio hetzelfde tempo bij de versoepelingen. Santos woont in Montijo aan de Taag, op een kwartier rijden van hoofdstad Lissabon.

Hij mag vanaf maandag weer eten in restaurants, ook theaters en bioscopen mogen weer open. ‘Het gaat veel sneller dan ik had verwacht’, zegt Santos. ‘Vijf weken geleden behoorde Portugal nog tot de landen met het meeste aantal besmettingen. Maar de discipline was hoog, iedereen hield zich aan de strenge maatregelen. Zo moest iedereen binnen zijn gemeente blijven en was bijna alles dicht. Dat beleid betaalt zich nu uit, al blijft het dragen van een mondkapje vermoedelijk tot eind dit jaar verplicht.’

Die fase 3 geldt nog niet voor de Algarve uitgerekend de toeristische trekpleister van Portugal. Santos: ‘In een stad als Portimao gaat het nog niet goed. Maar de lockdowns waren juist bedoeld om het toerisme weer mogelijk te maken, dat levert Portugal het meeste op. Dit land heeft op wijn, kurk en olijfolie na weinig export. De toeristen brengen het geld binnen.’

Portugal richt zich vooral op de Britten, die vanaf eind mei met hun vaccinatiebewijs weer vrij zouden mogen reizen. ‘De Engelsen boeken zich al suf voor een verblijf in de Algarve’, zegt Santos (58). ‘Juist daar heerst nu de grootste werkloosheid, omdat bijna iedereen in de toeristenbranche werkzaam is. De Portugese regering zet alles op alles om het land weer een boost te geven.’

Santos, lachend: ‘Ik hoop dat Nederlanders dan ook weer een huis in Portugal willen kopen, want onze branche lag ook stil.’

Zwitserland

Versoepelingen: Terrassen van cafés en restaurants worden heropend. Bioscopen, theaters en concertzalen heropend voor maximaal 100 bezoekers. Sportzalen heropend, maximaal 150 toeschouwers welkom bij sportwedstrijden buiten.

Volgens volleybaltrainer Saskia van Hintum, bondscoach van het Zwitserse vrouwenteam, staan de versoepelingen eigenlijk haaks op het aantal besmettingen. ‘De cijfers gaan weer omhoog, we moeten afwachten welke gevolgen de versoepelingen zeker in afgesloten ruimtes als sportzalen en theaters zullen hebben. Leuk dat de terrassen in Zwitserland weer open gaan, maar daar heb ik toch al geen tijd voor.’

Dinsdag start Van Hintum de voorbereiding met de Zwitserse ploeg op de EK-kwalificatie. De internationals konden al trainen en spelen, Zwitserland zet in tegenstelling tot Nederland wel de deur wijd open voor de breedtesport. Al is het dragen van een mondkapje vooralsnog verplicht bij de trainingen op lager niveau. ‘Ideaal is het niet’, aldus Van Hintum, tevens werkzaam bij VBC Züri Unterland en de volleybalacademie in Zürich.

Van Hintum draagt sinds november een mondkapje tijdens trainingen en wedstrijden in Zwitserland. Ze moest anders communiceren met haar speelsters. ‘Ik gebruikte al veel mijn body language. En hoewel een deel van mijn mimiek wegvalt achter een ‘maske’ kan ik veel zeggen met mijn ogen. Maar in Brazilië dragen sommige topspeelsters zelfs een mondkapje tijdens de wedstrijden.’

Hoewel iedereen nu zelftesten kan kopen in Zwitserland blijft het oppassen, zegt Van Hintum. ‘Zelfs de covid-app kan niet garanderen dat iemand in je omgeving wellicht besmet is.’

De coronamaatregelen zijn in Zwitserland nog complexer, omdat elk ‘kanton’ haar eigen regels kan hanteren. Zo moeten de volleyballers van Zürich in het ene kanton als team in quarantaine na één of twee positieve testen, terwijl in het andere kanton alleen de desbetreffende spelers worden geïsoleerd. Van Hintum: ‘De vrijheid van de kantons maakt een competitie extra ingewikkeld.’