Afgrijzen in de VS na overlijden zwarte arrestant: ‘Ik kan niet ademen, dood me niet’

Neutraler kon het statement dat de politie van Minneapolis naar buiten bracht na het dodelijke voorval haast niet. Een woordvoerder sprak over een man die verdacht werd van betaling met een valse cheque, die maandag, schijnbaar onder invloed, weigerde uit zijn auto te komen. Toen agenten hem in de boeien sloegen, merkten ze dat hij onwel werd.

Een filmpje dat dinsdag verscheen op sociale media, gemaakt door een omstander, toont een heel andere versie van het incident. Te zien is hoe een witte agent zijn knie op de nek van een zwarte, ongewapende verdachte drukt, die in de loop van het minuten durende filmpje zichtbaar het bewustzijn verliest. Te horen valt hoe hij keer op keer zegt niet te kunnen ademen. Smekend: “Alsjeblieft, dood me niet.” De man, de 46-jarige George Floyd, werd naar het ziekenhuis gebracht, waar hij overleed.

Ku Klux Klan

Het voorval is het zoveelste voorbeeld van (politie)geweld tegen zwarte Amerikanen de afgelopen jaren, en heeft opnieuw tot woede geleid in de VS en daarbuiten. Duizenden demonstranten sloten zich dinsdag aan bij een mars door Minneapolis. Zij hielden spandoeken op met teksten als ‘Ik kan niet ademen’, en ‘Zet die KKK-agenten gevangen’, verwijzend naar de racistische groep de Ku Klux Klan.

Graffiti

Ramen werden ingegooid, autowrakken en gebouwen met graffiti beklad. ’s Avonds liep de mars uit op schermutselingen met de politie. Agenten zetten traangas in om de demonstranten uiteen te drijven.

Dinsdagavond zei burgemeester Jacob Frey van Minneapolis dat de vier dienstdoende agenten per direct zijn ontslagen. De FBI is een onderzoek begonnen naar de dood van Floyd.

De zaak vertoont gelijkenissen met de dood van Eric Garner in 2014. Hij werd in New York aangehouden door agenten op verdenking van illegale sigarettenverkoop. Ook hij werd tegen de grond gewerkt en stikte door de wurg­houding waarin hij werd vastgehouden. ‘I can’t breathe’ werd een gevleugelde kreet bij protesten.

Uit vorig jaar gepubliceerd onderzoek van drie Amerikaanse universiteiten blijkt dat zwarte mannen in het land de meeste kans hebben om te worden gedood door de politie. Voor hen is het risico 1 op 1000, 2,5 keer zo groot als voor witte mannen. Politiegeweld is daarmee voor jonge zwarte mannen in het land een van de belangrijkste doodsoorzaken.

Mensenrechtenorganisaties als Black Lives Matter wijzen erop dat dit slechts uitingen zijn van het diepgewortelde racisme dat zich in deze gevallen in zijn extreemste vorm laat zien. Dat weerklonk dinsdag in de woorden van burgemeester Frey: “Zwart zijn moet niet je doodvonnis betekenen.”