Opvang ‘Griekse’ kinderen: probleem van het CDA alleen, van de coalitie of ook voor Europa?
Is de vraag of Nederland alsnog zelf minderjarige vluchtelingen uit Griekenland moet opvangen een probleem van het CDA of van de coalitie? Misschien het eerste, maar het staat symbool voor meer: de Europese onmacht om een humanitair drama bij de opvang van mensen en afhandeling van hun asielprocedures in Griekenland te voorkomen.
Het lot van kinderen uit Griekse vluchtelingenkampen zorgt bij het CDA voor groot ongemak, mede omdat het deel vormt van een splijtende discussie onder christen-democraten over de eigen identiteit. Dinsdag deden lokale afdelingen een oproep aan hun partijbestuur en Haagse fractie: vang 500 van deze kinderen op in Nederlandse gemeenten. Partijvoorzitter Rutger Ploum reageert terughoudend. Hij ‘begrijpt de zorgen’ en ‘gaat spoedig in gesprek met CDA-afdelingen’. Tegelijkertijd benadrukt hij dat de fractie erop toeziet dat ‘het kabinet snel uitvoering geeft aan het plan om deze kinderen daadwerkelijk te helpen.’
Daarmee lijkt Ploum erop te wijzen dat het verzet van een deel van de CDA-achterban (te) laat komt, in politieke zin. Het kabinet had het besluit begin mei immers al genomen: Griekenland krijgt steun bij de opvang van alleen reizende minderjarigen. Of ze echt wees zijn is lastig te checken, erkent ook het ministerie. Feit is dat deze kinderen zonder volwassen begeleiding in de kampen extra kwetsbaar zijn. Staatssecretaris Broekers-Knol van migratie trekt 4 miljoen euro uit om gedurende drie jaar 500 kinderen te huisvesten in Griekenland zelf, en steun te verlenen bij voogdij en asielprocedure.
Compromis
Voor de coalitie was dit op zich al een compromis, waarover stevig gesproken is. Want als we nog verder teruggaan: Griekenland deed de noodoproep aan andere EU-lidstaten voor 2500 kinderen al in oktober vorig jaar. Nederland wilde niet meedoen. Ondertussen boden landen als Duitsland, Frankrijk, Italië, Portugal, Luxemburg, Bulgarije en Finland wel aan om zo’n 1.600 minderjarigen uit de overvolle kampen op te nemen.
Want op de Griekse eilanden speelt zich een humanitair drama af. Er zit een recordaantal van 42.000 mensen vast, onder wie 5.500 kinderen, in kampen waar plaats was voor een paar duizend. De beroerde omstandigheden van deze mensen kwamen in maart opnieuw indringend in het nieuws. De Turkse premier Erdogan dreigde toen de grenzen op te gooien voor vluchtelingen die Turkije boven het hoofd groeien, waardoor duizenden mensen in het nauw kwamen in het niemandsland aan de EU-buitengrens.
Maatschappelijke druk
Maart was ook de maand dat de eerste gemeenten in Nederland aanboden om in ieder geval een aantal kinderen op te vangen. Die maatschappelijke druk zwol vervolgens aan, ook omdat het coronavirus de situatie in de opvangkampen nog dreigender maakt.
Onder die druk kwam de coalitie begin mei daarom tot het compromis, ook al wilden D66 en ChristenUnie liever zelf kinderen opvangen. Voor de VVD is er veel aan gelegen dat het bij die hulp van Broekers-Knol (VVD) blijft. De grootste coalitiepartij heeft nu geen behoefte te reageren op de CDA-perikelen en herhaalt haar eerdere standpunten: Nederland draagt al een steentje bij aan hervestiging en de EU betaalt de Grieken (en de Turken) om opvang en procedures beter te regelen.
Turkije-deal
Daarbij verwijst VVD-Kamerlid Bente Becker ook naar de Turkije-deal. Die afspraak uit 2016 is alleen zo goed als dood, op z’n best aan vernieuwing toe. Turkije beloofde mensen aan de Europese buitengrens tegen te houden in ruil voor steun en opname van erkende vluchtelingen door lidstaten. Maar die deden dat mondjesmaat: uit een rapportage van de Europese Commissie van oktober vorig jaar bleek dat Europa 25.000 mensen opving, op een totaal van zo’n 3,7 miljoen in Turkije. Ook kwam de EU niet alle financiële toezeggingen na.
Voor Turkije mede de reden in maart ‘de chantage’ (aldus de EU) te plegen door de grenzen open te gooien. In deze diplomatieke patstelling zijn de kinderen slechts het topje van de ijsberg aan problemen, die de nieuwe migratiecommissaris Ylva Johannson moet oplossen met nieuw asielbeleid.
Tot die tijd zal er in het Nederlandse standpunt in ieder geval weinig beweging komen, ook als het CDA alsnog omgaat.
Lees ook:
CDA-wethouder komt in opstand: ‘Omdat het vijfhonderd weeskinderen zijn, daarom!’
CDA-wethouder Klaas Valkering is de motor achter de oproep aan het landelijk CDA om vijfhonderd weeskinderen uit Griekse vluchtelingenkampen op te nemen. “Het kan niet zo zijn dat iedereen zijn mond hierover moet houden binnen het CDA.”