Russische student trekt Hondsrug op voor z’n studie
Moskou
‘Ik kan niet wachten tot ik in Emmen ben’, zegt de 18-jarige Pjotr op de elfde verdieping van een glazen zakencentrum midden in Moskou. Hij is met zijn moeder naar een voorlichtingsbijeenkomst gekomen van hogeschool NHL Stenden. Nog wat laatste vragen stellen voordat hij de Russische hoofdstad verlaat om vier jaar logistiek te studeren aan de voet van de Hondsrug. De zaal zit zo vol met Moskouse scholieren en ouders dat er stoelen bij moeten. Met notitieblokken in de hand wachten de Russen tot de ingevlogen vertegenwoordigers van twee Nederlandse hogescholen – Breda is er ook – aan hun reclamepraatjes beginnen.
Russische jongeren lijken zich weinig aan te trekken van de vijandige sfeer tussen Nederland en Rusland sinds MH17. Steeds vaker kiezen ze voor een opleiding of uitwisseling in Nederland. Dit collegejaar studeren er 896 Russen aan Nederlandse hogescholen en universiteiten, blijkt uit cijfers van Nuffic, de organisatie voor de internationalisering van het onderwijs. Dat is de helft meer dan in 2014.
En er zijn nog meer Russen in aantocht. Ze steken massaal hun smartphonecamera’s de lucht in als de powerpointdia voorbijkomt met de ‘relatief voordelige lesgelden’. Scholieren kijken opgewekt hun ouders aan als de Nederlanders vertellen over ‘een van de ruimdenkendste landen ter wereld’, ‘een groene campus’ en ‘internationale carrièremogelijkheden’.
collegegeld
Van de negatieve houding tegenover Nederland op de staatstelevisie is niets te merken. ‘Politiek is meer iets voor regeringen’, zegt Daria Isajeva (16) op de achterste rij. Ze ziet Nederland als een ‘open’ en ‘liberaal’ land. En als een alternatief voor de westkust van de VS, waar ze het liefst zou studeren. Maar het collegegeld is daar te hoog.
‘Russen kunnen politiek goed scheiden van hun persoonlijk leven’, zegt Jerke Verschoor, directeur van het NESO-kantoor in Rusland, onderdeel van Nuffic.
‘Jongeren weten via internet waar ze heen kunnen. En ouders denken niet aan politiek, maar aan de toekomst van hun kind.’
Doembeelden over Europa van Russische politici worden lang niet altijd voor waar aangenomen. De meest patriottische politici sturen zelf hun kinderen naar westerse scholen. Zo liet de opsteller van een wet die mensenrechtenorganisaties brandmerkt als ‘buitenlandse agenten’ drie van zijn vier dochters studeren in Engeland en Zwitserland.
Nederlands onderwijs is onder Russen aantrekkelijk vanwege de lage kosten vergeleken met de Angelsaksische wereld, zegt Verschoor. Bovendien zijn steeds meer opleidingen Engelstalig, staat Nederland bekend om een internationale economie en twijfelen weinig Russen aan de kwaliteit van de Nederlandse opleidingen.
Onderwijs is een van de weinige onderwerpen waarop Nederlandse en Russische autoriteiten nog nauw samenwerken sinds de aanslag op MH17. Instellingen in beide landen zijn trots op internationale studenten en sluiten samenwerkingsverbanden.
Die leiden ook tot meer Nederlandse studenten in Rusland. In de afgelopen tien jaar verdubbelde het aantal Nederlandse uitwisselingsstudenten van 100 naar 200. Het valt Verschoor op dat Nederlandse studenten vrijwel altijd verbaasd zijn over hoe leuk en modern Rusland is. De ervaring van Russen in Nederland komt volgens hem meer overeen met hun verwachting. ‘Russen hebben een realistischer beeld van Nederland dan Nederlanders van Rusland.’
wrange bijsmaak
Maar er zijn ook Russische instellingen die niet zitten te wachten op promotiepraatjes voor studeren in Nederland. De kans is immers aanzienlijk dat Rusland op die manier talentvolle studenten voorgoed kwijtraakt. Meer dan een derde van de Russische studenten in Nederland blijft na de opleiding in Nederland. Daarmee staan de Russen in de top tien van blijvers.
Onder jonge Russen is een toekomst in het buitenland gewild. Uit onderzoek van de Moskouse Higher School of Economics blijkt dat een kwart van de Russische studenten permanent wil vertrekken. Corruptie en slechte gezondheidszorg zijn volgens studenten de grootste bedreigingen van een gelukkige toekomst in eigen land.
Een van de blijvers in Nederland is Veronika Moeravskaja (22) uit Sint-Petersburg. Ze studeerde vorig jaar af aan het University College Roosevelt in Middelburg en werkt nu in Baarn bij een label voor klassieke muziek. ‘Een baan in een vak waar ik voor gestudeerd heb, het is geweldig’, vertelt ze via Skype vanuit haar woning in Amsterdam. ‘Nu nog Nederlands leren. Het is natuurlijk lekker makkelijk om Engels te praten hier, maar ik schaam me echt dat ik de taal nog niet spreek.’ <
naam: Sofia Saprikina (19)
studie: bachelor international hospitality management
waar: Hogeschool Saxion in Apeldoorn
woont in: Apeldoorn sinds 2017
Waarom studeer je in Nederland?
‘Mijn ouders stuurden me in mijn jeugd naar zomerkampen in Europa. In zo’n omgeving, met mensen uit verschillende landen om je heen, wilde ik studeren. Na 18 jaar Moskou wilde ik iets nieuws zien. Ik heb nog naar Canada gekeken, maar Nederland ligt op slechts drie uur vliegen. En ik heb een studiebeurs gewonnen, dat maakte het betaalbaar.’
Wat valt je op in Nederland?
‘Als Nederlanders iets niet leuk vinden, dan stoppen ze er meteen mee. In mijn eerste jaar stopten vijf studiegenoten met de opleiding omdat ze het niet zo leuk vonden. In Rusland doe je dat alleen als je een alternatief hebt. Maar dat hadden ze niet. We zien wel, zeiden ze. Ik begreep ook niet dat alle lessen onlangs niet doorgingen door een staking in het openbaar vervoer. Een staking. Die mensen zijn gewoon niet naar hun werk gegaan. Het mag van de wet, vertelden Nederlanders me. Cool dat het kan. Maar ik vind het onverantwoordelijk.’
Is je blik op Rusland veranderd?
‘Ik heb meer bewondering gekregen voor hoe hard mensen in Rusland werken.’
naam: Ksenia Leonova (21)
studie: bachelor communicatie
waar: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
woont in: Arnhem sinds 2018
Waarom studeer je in Nederland?
‘De toekomst van mijn land is onvoorspelbaar. Ik bereid me voor op de internationale arbeidsmarkt. Ik wist dat Nederland bekendstond als een populaire plek voor buitenlandse studenten en kwam de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen tegen in een ranglijst.’
Wat valt je op in Nederland?
‘Van onze media had ik gehoord dat buitenlanders niet van Rusland houden. Het tegenovergestelde is waar. Mensen zijn heel nieuwsgierig naar Rusland. Een vriend van me wil zelfs dat ik hem de taal leer. Het valt me ook op dat het Nederlandse onderwijssysteem heel modern is. Je leraar staat niet hoger dan jij.
In Rusland was ik voortdurend bang om vragen te stellen. Leraren zeiden: weet je dat niet? Hier heb ik geleerd dat het niet erg is om iets te vragen. Moskou voelt trouwens veiliger dan Arnhem. Ik had twee uur mijn fiets niet op slot en toen was hij al gestolen. Ik weet dat dat normaal is hier, maar ik vind het niet normaal.’
Is je blik op Rusland veranderd?
‘Ik ben duidelijker gaan zien dat er in Rusland strenge ongeschreven regels bestaan. Je moet bij het collectief horen. In Nederland voel ik me vrijer, meer mezelf. Ik heb niet het gevoel dat mensen me beoordelen. Ik ben al zo gewend dat ik niet terug wil naar Rusland.’
naam: Stepan Lipatov (30)
studie: bachelor design
waar: Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam
woont in: Amsterdam sinds 2015
Waarom studeer je in Nederland?
‘Mensen in de Russische designwereld hadden me verteld over de Gerrit Rietveld Academie. Ik koos vooral voor de instelling. Na de opleiding ga ik terug naar Moskou.’
Wat valt je op in Nederland?
‘De Rietveld Academie is extreem liberaal, zelfs voor Nederlandse begrippen. We hebben geen cijfers en er zijn veel mogelijkheden. Ik mag nu de diploma’s ontwerpen voor afstudeerstudenten. We maken posters die in Amsterdam hangen. De filosofie is dat de school gebruikmaakt van haar waardevolste bron: de studenten zelf. Prachtig. Ik vind het op straat geweldig om te zien dat ouderen zo actief zijn. Ik belde laatst een professor van boven de 80 op voor een afspraak en hij moest zoeken naar een gaatje.’
Is je blik op Rusland veranderd?
‘Ik ben altijd omringd geweest door mensen met een kritische blik op Rusland. Met mijn moeder ging ik naar demonstraties tegen de regering. In Nederland merk ik dat veel mensen oppervlakkig over Rusland praten. Ze herhalen wat meningen. Ze weten dat er onder Stalin iets slechts gebeurd is, maar hebben er nooit een boek over gelezen. Daardoor ben ik wat minder kritisch geworden op Rusland. Tegelijkertijd begrijp ik dat Nederlanders door MH17 negatief zijn over Rusland. Daar is alle reden voor.’
896 studenten uit Rusland volgen dit collegejaar een opleiding aan een universiteit of hogeschool in Nederland.
200 studenten uit Nederland volgen een studie in Rusland.
