Rekenkamer: speciaal meldpunt voor overlast door fouten in databanken
Burgers en bedrijven hebben veel last van verkeerde registraties in databanken van de overheid. Het is bijzonder lastig om die fouten te laten corrigeren. Het kabinet moet een speciaal loket openen waar fouten kunnen worden gemeld. Dat loket moet de bevoegdheid krijgen de fouten ongedaan kan maken.
Dit stelt Arno Visser, president van de Algemene Rekenkamer. De rekenkamer controleert de inkomsten en uitgaven van de overheid, maar ook het functioneren ervan. De organisatie van de databanken van de overheid valt onder dat functioneren.
Dinsdag publiceerde de rekenkamer een rapport over de databanken. Er zijn tien van die zogenoemde basisregistraties bij de overheid. Zo zijn er het handelsregister, het kadaster en de rijksdienst voor het wegverkeer (dat onder meer autobezit registreert). Hoeveel mensen en bedrijven last hebben van fouten in deze databanken, is niet duidelijk.
‘Al zouden het er maar tien zijn, dan nog is dat veel te veel’, zegt Visser. Een enkele keer wenden burgers zich met schrijnende klachten tot de Nationale Ombudsman. Maar die heeft net zo min als de Rekenkamer ‘doorzettingsmacht’ om verandering af te dwingen en kan alleen het probleem over het voetlicht brengen. De ombudsman kan ook bemiddelen.
‘Overal waar mensen werken’, zegt Visser, ‘worden fouten gemaakt. Maar fouten in deze basisregistraties kunnen heel vervelend zijn. En voor burgers en bedrijven heel moeilijk te corrigeren.’ Want een fout in de ene databank kan doorwerken in een andere. ‘Steeds meer basisregistraties zijn gekoppeld. Als burgers en bedrijven geconfronteerd worden met een fout, is het voor hen niet te achterhalen waar de fout gemaakt is. Het kan voorkomen dat, als die in de ene registratie wordt gecorrigeerd, de fout in een andere blijft bestaan.’
Vijf jaar geleden bracht de Rekenkamer een eerste alarmerend rapport uit over de basisregistraties. Sindsdien is wel wat veranderd, meent Visser. ‘Sommige basisregistraties zijn klantvriendelijker en transparanter geworden. Op mijnoverheid.nl kunnen burgers en bedrijven al meer zien over de gegevens die de overheid van hen heeft. Maar dat overzicht is nog lang niet compleet.’
Nationaal loket
De Rekenkamer pleit daarom voor een nationaal loket waar burgers en bedrijven fouten in de basisregistraties kunnen melden. Dat loket moet ervoor zorgen dat de fout wordt hersteld en, als die fout doorwerkt in andere databanken, ook in die andere registraties. Want nu heeft niemand overzicht en niemand heeft de ‘doorzettingsmacht’ om aanpassingen af te dwingen. Ook de Nationale Ombudsman niet, of de rekenkamer. Die kunnen het probleem alleen signaleren. ‘Dat doen we nu dus weer’, zegt Visser.
Hij heeft nog twee aanbevelingen voor het kabinet. ‘Laat weten waar je heen wilt met de registratie van alle gegevens. En zorg voor meer uniformiteit en eenduidigheid waar dat wenselijk en noodzakelijk is. ‘
De minister van Binnenlandse Zaken kan de leiding nemen bij het uniformeren van de registraties en bij het instellen van een klachtenloket. Binnenlandse Zaken is zelf verantwoordelijk voor zes van de tien basisregistraties.
Zomaar een voorbeeld: oneindige boetes
Een vrouw ontvangt al jaren veel verkeersboetes van het Centraal Justitieel Incassobureau, CJIB, en enkele gemeenten voor auto’s die niet van haar zijn. Ook moet ze motorrijtuigenbelasting betalen voor de auto’s. Ze neemt contact op met de Belastingdienst, de rijksdienst voor het wegverkeer RDW en het CJIB om duidelijk te maken dat sprake is van een vergissing. Uiteindelijk hoeft ze niets te betalen. Er blijven echter steeds weer nieuwe boetes in de brievenbus vallen en dat veroorzaakt veel stress. Want wat als ze op een gegeven moment toch moet gaan betalen? Verzoekster vraagt de instanties om een oplossing, maar zij zeggen dat ze verder niets voor haar kunnen doen. Bemiddeling van de Nationale Ombudsman zorgt uiteindelijk voor een oplossing.