Undercoveractie door politie bij Posbankmoord was mogelijk ‘misleiding van verdachten’
Een rechtszaak tegen een moordverdachte moet over vanwege de inzet van een omstreden undercovertactiek. Dat adviseert de advocaat-generaal aan de Hoge Raad. De hoogste rechter besluit later of dat advies wordt opgevolgd.
Het gaat om de zogeheten Mr. Big-methode. Een verdachte wordt ingelijfd in een fictieve criminele organisatie, in werkelijkheid opgezet door de politie. Daar wordt de schijn gewekt dat er veel geld te verdienen valt, maar eerst moet de verdachte wel al zijn eerdere daden opbiechten aan de hoge baas van de organisatie, oftewel Mr. Big. Oorspronkelijk komt deze methode uit Canada, maar inmiddels is die ook door de Nederlandse politie meermaals ingezet, vooral bij oudere moordzaken.
Volgens de advocaat-generaal motiveerde het hof niet goed waarom de undercoveractie toelaatbaar was
Dat gebeurde ook bij één van de verdachten van de ‘Posbankmoord’. Een 44-jarige man werd in 2003 doodgeschoten in het natuurgebied De Posbank. Zijn lichaam werd later verkoold in zijn uitgebrande auto teruggevonden in het Brabantse Erp.
Pas dertien jaar later kwam de politie twee verdachten op het spoor. Eén bekende zijn betrokkenheid zelf. Bij de ander lukte het via de Mr. Big-methode een bekentenis te krijgen. Beide verdachten werden maart vorig jaar door het hof in Arnhem veroordeeld tot achttien jaar cel.
Kunstgreep
Volgens de advocaat-generaal motiveerde het hof niet goed waarom de undercoveractie toelaatbaar was. Hij uit stevig kritiek op de Mr. Big-methode. Niet alleen is de kans op valse bekentenissen groot omdat de verdachte zich onder druk gezet voelt. Ook de rechten die een verdachte doorgaans heeft tijdens een ‘gewoon’ verhoor ontbreken, zoals het zwijgrecht en de bijstand van een advocaat. “Eigenlijk wordt door de overheid een kunstgreep ingezet om de verdachte te misleiden en een bekentenis te verkrijgen.”
Die conclusie betekent overigens niet dat de politie de Mr. Big-methode nu definitief kan afschrijven. Zo adviseerde een andere advocaat-generaal september vorig jaar in een moordzaak uit Kaatsheuvel nog om de veroordeling van een man in stand te houden. Hij erkende na de Mr. Big-methode de moord op zijn vrouw, maar er was volgens de advocaat-generaal geen sprake van ongeoorloofde druk bij die bekentenis.
Lees ook
Verschuiven de grenzen van wat de politie mag bij undercoveracties?
Door een grote terreurzaak rond zes verdachten die volgens justitie een grote aanslag wilden plegen, staan de undercoveroperaties van de politie in de schijnwerpers. Wat zijn de spelregels?