Een fatale roof in de ‘drugssupermarkt’ van Mallorca

Voor de ingang van Son Banya ligt een veld vol uitgebrande autowrakken. Langzaam rijden bezoekers af en aan naar deze kleine afgelegen barrio gitano, een ‘zigeunerwijk’ bij het vliegveld van Mallorca. Ze komen maar voor één ding: drugs.

De handel in verdovende middelen is vrijwel volledig in handen van enkele zigeunerfamilies. Hun wil is wet in deze buurt, het donkere deel van het populaire Spaanse vakantie-eiland dat jaarlijks veertien miljoen toeristen trekt.

Normaal gesproken onttrekt alles in Son Banya zich aan het zicht van de buitenwereld. Maar nu de Nederlandse filmeditor Wouter van Luijn (34) zijn gang naar de wijk met de dood moest bekopen, staat de no-go-area in de volle aandacht. „Dit kan zelfs weleens het einde van deze wijk betekenen”, stelt advocaat David Salvá Coll, die al jaren strijdt voor de rechten van de bewoners.

Gevaarlijkste buurt

De dood van de Nederlandse cineast, in 2013 genomineerd voor een Gouden Kalf, is sinds vrijdag groot nieuws op Mallorca. Op het eiland zijn iedere zomer wel buitenlandse doden te betreuren – dit weekeinde viel opnieuw een Britse toerist van een balkon te pletter – maar de wijze waarop Van Luijn om het leven kwam is anders. Op Mallorca wordt zelden of nooit een toerist vermoord. Ook niet in de gevaarlijkste buurt van het eiland.

„Het is geen zaak die ik graag voor mijn rekening zou nemen. Dit gaat veel te ver”, zegt advocaat Salvá Coll, die meerdere kopstukken uit Son Banya als cliënten heeft. „Al moeten we afwachten wat er zich nu precies heeft afgespeeld.”

Het lijkt erop dat Van Luijn het slachtoffer is geworden van een roof met noodlottige gevolgen. Hij was met zijn vader op vakantie op Mallorca. Volgens de plaatselijke politie ging hij vrijdagnacht alleen met een paar drugsrunners in een taxi op weg om cocaïne te gaan halen in Son Banya. In Calle Cinco – ‘de vijfde straat’, waar veel junks en rovertjes zich ophouden – werd Van Luijn beroofd toen hij zijn portemonnee met 700 euro liet zien. Hij kreeg meerdere klappen en stortte plotseling in elkaar. Zijn belagers zouden zijn geschrokken. Eén van hen bracht hem in een Volkswagen Tiguan naar het ziekenhuis van Son Espases. Maar het was te laat. Van Luijn overleed in het ziekenhuis.

De belager legde volgens de politie tegenstrijdige en leugenachtige verklaringen af. Zo zou hij Van Luijn buiten de wijk gewond hebben gevonden nadat deze belaagd zou zijn door vijf mannen. Later bekende de man dat alles zich binnen Son Banya heeft afgespeeld. Hij wordt deze maandagmorgen voorgeleid. De politie hield zondag nog een tweede verdachte aan, een 18-jarige man aan die een ondergeschikte rol zou hebben gespeeld. Hij is op voorwaarden vrijgelaten.

De autopsie op het lichaam van Van Luijn gaf de zaak een onverwachte wending, volgens dagblad Ultima Hora. Daarbij zou zijn ontdekt dat de cineast leed aan een aneurysma in zijn hersenen, een plaatselijk verwijde ader. Deze kwetsbare plek en de klappen die hij kreeg, zijn hem waarschijnlijk fataal geworden. De rechter zal moeten uitmaken of sprake is van moord, doodslag of een uit de hand gelopen roof met onvoorziene gevolgen.

Het is de vraag waarom Van Luijn ’s nachts in het beruchte Son Banya belandde. In Palma de Mallorca zijn in vervallen stadswijken als El Hoyo, Corea en La Soledad overal drugs te krijgen voor buitenlandse toeristen.

Son Banya staat op Mallorca bekend als de ‘drugssupermarkt’: het is de spil van de handel in verdovende middelen. Het zijn vooral de lokale inwoners die hier hun spul halen, al dan niet om het elders te verkopen aan bezoekers. Dagelijks melden zich zo’n negenhonderd auto’s bij de 25 verkooppunten waar vooral cocaïne wordt verkocht, volgens Julio Bastida, de misdaadverslaggever van Ultima Hora. Een gram kost 50 euro.

De wijk werd begin jaren zeventig onder de dictatuur van Francisco Franco opgezet als sociale woningbouw voor zwervende zigeunerfamilies. Nu telt het een paar straten, tachtig huizen en driehonderd inwoners – niet meer dan dat.

Vogelvrij

„Als je hier zonder een bekende naar binnen gaat, dan ben je vogelvrij”, zegt de Nederlander Romano van der Dussen. Hij woont op Mallorca, nadat hij 12,5 jaar onschuldig had vastgezeten voor aanranding en verkrachting en in februari 2016 werd vrijgelaten. „Ze kunnen je van alles beroven. Ze weten dat slachtoffers toch geen aangifte kunnen doen. Ook de politie weet natuurlijk waar het in Son Banya om draait.”

Misschien ging Van Luijn naar Son Banya voor de beste drugs , denkt Van der Dussen. „Die worden daar verkocht.”

Van der Dussen, die zelf hasj en wiet gebruikt, spreekt uit ervaring. Hij heeft contacten onder de zigeuners. Hij leerde de clan van Francisca Cortés, alias La Paca, van nabij kennen in de gevangenis van Mallorca. „Deze zigeuners geloofden in mijn onschuld. Van hen kreeg ik bescherming. Ik at altijd samen met ze. Anderen hadden respect voor ze. Ook binnen de gevangenis was de handel in hun handen. Af en toe moest ik sloffen sigaretten of telefoonkaarten voor ze verstoppen. In ruil kreeg ik dan een paar gram hasj.”

Na zijn vrijlating is Van der Dussen een paar keer op bezoek geweest in Son Banya. Familieleden van La Paca hebben nog altijd een deel van de markt in handen. „Ik ging daar altijd met één van hen naartoe”, vertelt Van der Dussen. „Dan was het goed. Ze hebben er helemaal geen baat bij om vaste klanten lastig te vallen. Ze willen juist zo veel mogelijk geld aan hen verdienen. Maar als je daar als onbekende toerist met veel geld komt, is het vragen om problemen. Toch heb ik nooit gehoord dat het zo uit de hand liep.”

De bewoners van Son Banya zullen na de dood van Van Luijn serieus moeten vrezen voor hun wijk. Er liggen al jaren plannen om het probleemgebied met de grond gelijk te maken en de inwoners elders in de stad onder te brengen. Advocaat Salvá Coll slaagde er voorheen met tal van procedures in dat te voorkomen. „Deze gebeurtenis is slecht nieuws voor iedereen op Mallorca. Ik verwacht dat er een daad zal worden gesteld. Ik vrees dat er eind dit jaar talloze huizen in Son Banya platgaan. Niemand zal ontkennen dat er veel drugs worden verhandeld. Maar Mallorca wil absoluut niet vereenzelvigd worden met dit soort geweld.”