Er lijkt weinig aan de hand als het driehonderd meter lange vrachtschip Dali in de nacht van maandag op dinsdag de haven van de Amerikaanse stad Baltimore uitvaart, gevuld met kleurrijke containers. De 22 bemanningsleden staan aan het begin van een reis van bijna een maand naar Sri Lanka. Twee loodsen zijn tijdelijk aan boord om het schip veilig de haven uit te gidsen. Eerst maar eens onder de Francis Scott Key Bridge doorvaren, op weg naar de Atlantische Oceaan.
Maar dan, met de brug op slechts een paar minuten afstand, valt de stroom op het schip uit. Ook de motor geeft geen sjoege. Het 100 duizend ton zware vaartuig koerst stuurloos op de brug af.
Met een dieselgenerator wordt de stroom nog wel hersteld, maar de motor krijgt de bemanning niet meer aan de praat. Op beelden is te zien hoe de lichten op het schip uitvallen en een minuutje later weer aangaan, om vervolgens opnieuw een paar seconden te doven.
De loods die de leiding heeft, ziet het gevaar en stuurt een noodsignaal naar de lokale autoriteiten. De bemanning poogt intussen het schip te vertragen door het roer naar links te gooien en een anker uit te werpen. Het mag niet baten. Nog geen tien minuten nadat het vrachtschip stuurloos is geworden, ramt het met ongeveer 15 kilometer per uur een van de twee pijlers van de brug. Een belangrijke verkeersader voor industriestad Baltimore, waar dagelijks meer dan 30 duizend voertuigen overheen rijden.
Als een kaartenhuis stort de brug ineen, binnen luttele seconden. Eerst het zuidelijke en middelste deel van de overspanning, waar het schip de pijler heeft geraakt, dan kiepert ook de noordkant het ruim vijftien meter diepe water in. Op dat moment zijn er acht Latijns-Amerikaanse wegwerkers bezig met hun nachtdienst om beschadigingen in het asfalt te herstellen.
Dat waren er meer geweest als het schip geen noodsignaal (‘Mayday’) had afgegeven, volgens de gouverneur van Maryland, Wes Moore. Daardoor kon de meldkamer het naderende onheil aan politieagenten ter plaatse doorgeven, die het verkeer op het laatste moment konden tegenhouden. ‘Houd alle verkeer op de Key Bridge tegen’, klinkt het op de radiocommunicatie, vrijgegeven door Broadcastify. Op audio van de overleggende agenten is nog te horen hoe een van hen ‘de wegwerkers gaat halen’. Seconden later zegt een andere agent geschrokken: ‘De hele brug is net naar beneden gestort.’
Twee overlevenden worden al snel gewond uit het water gevist, de rest is vermist. Na een zoekactie met duikers heeft de kustwacht dinsdagnacht de hoop opgegeven dat de overige zes vermisten het overleefd hebben, gezien het ijskoude water van rivier de Patapsco. De kleurrijke Dali ligt stilletjes bij de brug, omhelsd door verwrongen staal.
Naast het verlies van mensenlevens levert de instorting lokaal ook een economisch probleem op. Baltimore is de op acht na belangrijkste havenstad van de Verenigde Staten voor internationale handel, en de belangrijkste voor het verschepen van auto’s en vrachtwagens. Maar de ingestorte brug heeft een blokkade opgeworpen. De Deense containergigant Maersk, wiens containers ook op de Dali lagen, schrapt transport van en naar de haven voor de ‘nabije toekomst’. De Amerikaanse autofabrikant General Motors zegt transportmogelijkheden via andere havens te zoeken. Zeven schepen zitten vast in de haven.
President Joe Biden wil ‘hemel en aarde’ bewegen ‘om de haven te heropenen en de brug zo snel als menselijk mogelijk weer op te bouwen’. Hij verwijst naar de ‘vijftienduizend banen die van die haven afhankelijk zijn’. Amerikaanse autoriteiten weigeren tot dusverre een schatting te geven van hoe lang het kan duren voordat er een nieuwe brug staat. Jaren, denken deskundigen, al kan het vrijmaken van de vaarroute een stuk sneller gaan. Ook de kosten zijn nog niet bekend, Biden heeft aangekondigd dat de federale overheid ervoor zal opdraaien.
Containerschepen wachten dinsdag in de buurt van de ingestorte brug.
Carolyn Van Houten / Getty Images
Er zijn nog veel vragen. Zo is onduidelijk waardoor de stroom op het schip, dat voer onder Singaporese vlag, kon uitvallen. De Amerikaanse autoriteiten spreken van een ongeluk, aanwijzingen voor terrorisme zijn er niet. Het is te vroeg om over schuld te spreken, aldus gouverneur Moore.
Dan is er nog de vraag of de veiligheid van de Francis Scott Key Bridge wel op orde was, zeker omdat Amerikaanse infrastructuur notoir is om gebrekkig onderhoud. Rond de getroffen pijler lijken afweermaatregelen te ontbreken, zoals een kunstmatig eiland waar schepen eerst op vastlopen, of een soort vangrails om de koers van op drift geraakte schepen te veranderen.
Of dergelijke maatregelen de ramp helemaal hadden voorkomen, is niet duidelijk. De Amerikaanse minister van Transport, Pete Buttigieg, betwijfelde dinsdag of enig andere brug zo’n zware botsing had overleefd. Zeker is wel dat de 47-jarige Francis Scott Key Bridge stamt uit een tijd voordat vrachtschepen met het formaat en gewicht van de Dali gangbaar waren.
Dat een schip op een brug klapt, gebeurt overigens vaker. Vorige maand nog voer een containerschip op een brug in China, waardoor meerdere voertuigen het water in vielen en zeker vijf mensen om het leven kwamen. De maand daarvoor botste een vrachtschip op een brug in Argentinië – daarbij was het overigens niet de brug, maar het schip dat zwaar beschadigd raakte.