Direct naar artikelinhoud
AnalyseEredivisie

De klap van Berghuis is een symbolisch einde van een onrustig eredivisieseizoen

Bij FC Twente-Ajax zondag: een spandoek met de tekst 'Sektion stadionverbod' voor vak P met de fanatieke Twentse aanhang.Beeld Pro Shots / Ron Jonker

De klap van Steven Berghuis in Enschede kenmerkt in veel opzichten het nu voorbije eredivisieseizoen. Incidenten en wangedrag overschaduwden het voetbal.

Er was óók genoeg moois, met de collectieve prestatie van landskampioen Feyenoord als uitschieter, maar wie even uitzoomt vraagt zich af: hoe moet het verder met de eredivisie? Het zondag afgesloten seizoen werd beheerst door een cocktail van emoties, geweld en wangedrag door overspannen partijen.

Wat dat betreft was de klap die Steven Berghuis zondag uitdeelde aan een fan van FC Twente een illustratief slot van deze voetbaljaargang. Je zou er een teken van de diepe frustratie bij Ajax na een mislukt seizoen in kunnen zien. Gelet op de verklaringen later is het een voorval dat tekenend is voor de verziekte sfeer rond het betaalde voetbal.

Berghuis haalde voor het instappen van de bus buiten het stadion uit naar een fan achter een dranghek. De beelden gingen sociale media over waar de 45-voudig-international meteen voor rotte vis werd uitgemaakt. Later verklaarde Berghuis spijt te hebben. Hij bood excuses aan en kreeg een boete van de club. Hij voegde er wel aan toe dat ‘mensen denken maar alles te kunnen roepen’.

Dagblad Tubantia had toen al een getuige gesproken. Die verklaarde dat er ‘kankerzwarte’ was geroepen naar Brian Brobbey. De withete Berghuis kwam op voor zijn teamgenoot. Brobbey postte zondagavond een foto van hem en Berghuis op Instagram met een hartje.

Stanley Menzo

Het deed denken aan Stanley Menzo, die als keeper van Ajax in de jaren tachtig veelvuldig het doelwit van racisme was. Hij gaf ooit twee keer buiten het stadion een klap aan een supporter vanwege een racistische opmerking; na een wedstrijd van Ajax bij Willem II in Tilburg en na een wedstrijd met Lierse SK in Lommel.

Bijna veertig jaar na Menzo is het voetbal nog altijd weinig opgeschoten. In Spanje werd vorige week rond de permanent racistisch bejegende Real-aanvaller Vinícius Jr. een nieuw dieptepunt bereikt. In Nederland begon het seizoen in augustus al met oerwoudgeluiden richting Brobbey, toen hij tegen FC Utrecht had gescoord.

Het zette de toon voor een onrustig seizoen vol incidenten, inclusief een fenomeen dat jaren niet te zien was: fysiek geweld tussen voetballers en supporters, zoals ook zondag in Enschede. De keeper van Sevilla werd in Eindhoven tijdens een Europees duel door een fan van PSV aangevallen. Bij FC Groningen werd Jetro Willems geslagen door een eigen fan. Bij die club kwamen supporters een paar keer het veld op tijdens de wedstrijd. Tijdens het bekerduel Feyenoord-Ajax werd Davy Klaassen verwond met een aansteker.

Joey Veerman

Wangedrag van supporters in zijn algemeenheid overschaduwde het sportieve. Berghuis had dit seizoen na Feyenoord-Ajax al verteld hoe diep de opgefokte stemming op sociale media rond zijn terugkeer in de Kuip hem en zijn familie had geraakt. Zondag na AZ-PSV vertelde Joey Veerman bij de NOS dat hij en zijn hele familie allerlei bedreigingen en agressie via sociale media op zich af hadden gekregen. Reden: Veerman was als kwade genius gezien achter het vertrek van trainer Ruud van Nistelrooij. “De voetbalwereld is echt een schijtwereld”, zei hij.

Ook de voetballers zelf kregen kritiek op hun gedrag. Dat gebeurde vooral toen de bekerfinale Ajax-PSV was ontsierd door aanstellerij, geklaag bij de scheidsrechter en ophitsende opstootjes. Om die reden zijn de spelers ook medeverantwoordelijk gehouden voor ontsporingen van het publiek. Het hele seizoen regende het vooral bierdouches, wat de KNVB pas in april tot extra maatregelen bracht. In totaal werden de laatste maand veertien wedstrijden onderbroken.

Maar het ging verder, tot regelrechte rellen in en rond de stadions. Van het belagen van Engelse gasten in Alkmaar en vernielingen in Leeuwarden, tot een stoeltjesregen op het veld in Deventer. Van knokpartijen in Volendam tot rookbommen in Groningen.

Geen publiek meer in Euroborg

Door alle trammelant staat het maatschappelijk draagvlak voor het voetbal onder druk. Politievakbonden geven aan de bedreigingen en het geweld richting agenten niet meer te accepteren. Burgemeester Sybrand Buma van Leeuwarden vaardigde een ban op uitsupporters uit, wat een paar van zijn collega’s elders uit solidariteit ook deden. De Groningse burgemeester Koen Schuiling besloot helemaal geen publiek meer in stadion Euroborg toe te staan.

De analyse hoe het monster van het supportersprobleem is gegroeid is al vaak gemaakt. Feit is dat politie en clubs geen grip meer hebben op nieuwe harde kernen van jonge hooligans. De vraag is nu hoe dit op te lossen is. De overheid zal eindelijk werk moeten gaan maken van de digitale meldplicht bij een stadionverbod. Zo’n slecht te handhaven stadionverbod lijkt nu eerder averechts – want statusverhogend – te werken.

De KNVB zal nu een zerotolerancebeleid moeten gaan voeren tegenover het gooien van voorwerpen en kwetsende spreekkoren, iets wat nog altijd niet gebeurt. Een verbod op bier en bekers op de tribune is onvermijdelijk. In Engeland gaat dat al jaren goed.

Ook in Nederland zullen de clubs die inkomstenderving moeten slikken. Ze zullen meer prioriteit moeten gaan geven aan veiligheid. Het contact met de jonge hooligans moet verbeterd worden door fors te investeren in het nu verwaarloosde apparaat van stewards. Dat betekent misschien straks wat minder geld naar het kapitaal op het veld, de spelers. Het is afwachten of de clubs echt van de urgentie doordrongen zijn.

Lees ook:

Ajax besluit seizoen in mineur: hoe lang moet John Heitinga nog bungelen

Ajax besloot het rampseizoen in stijl: bij FC Twente werd met 3-1 verloren. Over het lot van coach John Heitinga, die vindt dat hij tijdens zijn interim-klus het maximale eruit gehaald heeft, wordt snel beslist.