Kansloos en ongeïnspireerd Ajax heeft nergens recht op

De voorronde van de Champions League, de play-offs van de Europa League of de derde voorronde van de Conference League? Voor Ajax kon het in de laatste speelronde nog alle kanten op, met een mogelijke verlenging van het abonnement op de poulefase van het miljardenbal tot een dubbele Europese degradatie naar de laagste competitie. Het antwoord kwam na een ongekende blamage in Enschede en liefst 98 minuten voetballen in Alkmaar. en luidde: Europa League.

Die dankte Ajax uiteindelijk nog aan PSV, de rivaal die het in de slotronde nog hoopte te achterhalen. De nummer twee rechtte de rug na een pijnlijke week met het ontslag van trainer Ruud van Nistelrooij, maar de Amsterdammers zelf maakten tegen Twente, de club in vorm, geen moment aanspraak op CL-voetbal.

Slordig begin Ajax

In het eerste half uur noteerde de ploeg van John Heitinga, in de samenstelling waarmee vorige week nog een aardige zege op FC Utrecht werd geboekt, ontelbaar veel slordigheden. Dat begon al na een minuut, toen Edson Álvarez de bal te zacht terugspeelde op Geronimo Rulli. De Argentijnse doelman en de arbitrage, die voor buitenspel vlagde, voorkwamen een horrorstart.

Álvarez kreeg navolging van andere verdedigers, die al klungelend op het stroeve veld Twente tal van mogelijkheden schonken. Dat de thuis nog ongeslagen Tukkers daar niet van profiteerden, mocht vooral Vaclav Cerny zich aanrekenen. De oud-Ajacied verzuimde een paar keer een teamgenoot in stelling te brengen voor de openingstreffer. Ook Ramiz Zerrouki en Michal Sadilek konden hun vrije schietkansen niet verzilveren. Bij de tweede poging van laatstgenoemde ontsnapte Ajax, toen de bal terugkeerde van de lat.

Wat Ajax daar aanvallend tegenover stelde? Bar weinig, tenzij Brian Brobbey werd gevonden. Na een lange rush had hij echter geen kracht meer om te scoren. Toen Kenneth Taylor hem even later met de rug naar het doel aanspeelde, greep Ajax alsnog en tegen de verhouding in de leiding. Brobbey bediende de meegelopen Dusan Tadic, die Ajax met een subtiel wippertje virtueel twee punten dichter bij PSV bracht en de ongeslagen thuisstatus van zijn oude club bovendien liet wankelen (0-1).

Blessure Brobbey

Zonder de geblesseerd geraakte Brobbey begon Ajax de tweede helft in de stijl van het rampseizoen. Alsof hij in de allereerste minuut niet al gewaarschuwd was, deed Álvarez zijn geklungel koud uit de kleedkamer nog eens over. Joshua Brenet profiteerde, ontfutselde hem de bal en schonk Manfred Ugalde bij de tweede paal een niet te missen kopkans: 1-1.

Daar bleef het niet bij. Zoals wel vaker dit seizoen stortte Ajax na de tegengoal in. Ook niet geheel onvoorspelbaar was dat Twente met de volgende kopgoal het absolute doemscenario weer iets dichterbij bracht. Ditmaal was het Julio Pleguezuelo die vrij mocht inkoppen na een voorzet van Cerny. Zo keek Ajax nog geen zes minuten in de tweede helft tegen een 2-1 achterstand aan.

Stormram bracht niet gewenste effect

Tweehonderd kilometer verderop leek Ajax juist van PSV de reddingsboei aangereikt te krijgen. Xavi Simons stelde plek twee veilig voor de Eindhovenaren. Ajax joeg ondertussen op de gelijkmaker. Heitinga bracht stormram Lorenzo Lucca binnen de lijnen, maar ook die wissel had eerder een negatief dan een positief effect. Cerny verprutste een kwartier voor tijd de volgende Twente-kans, maar toen hij de bal terugkreeg en fraai binnenschoot, ontplofte de Grolsch Veste alsnog: 3-1.

Een goal die verstrekkende gevolgen kon hebben, ook omdat PSV wist dat het CL-ticket zelfs bij een nederlaag binnen was. Dat scenario kwam steeds dichterbij. Eerst doordat Jesper Karlsson vijf minuten voor tijd AZ langszij bracht. En vervolgens omdat Anwar El Ghazi in de acht minuten blessuretijd rood kreeg. Maar de genadeklap die AZ hoopte uit te delen, incasseerde het zelf in de achtste minuut van de blessuretijd, in de vorm van de 1-2.

Zo bleef Ajax een dubbele Europese degradatie bespaard. De Europa League is na jaren in de groeps- en zelfs de knock-out-fase van de Champions League komend seizoen het decor. Die dubieuze prestatie werd in de slotronde niet eens op eigen kracht afgedwongen, maar kwam tot stand dankzij de rivaal die de sportieve plicht vervulde.