Belarus wordt gedoogd, maar maakt geen reclame voor Lukashenko: 0-5
Belarus doet wel mee de EK-kwalificatie maar verloor kansloos van Zwitserland. ‘Je kunt kiezen: je mond houden of je verlaat het land.’
Wat heeft Belarus te zoeken in de kwalificatie voor het EK 2024? Niet alleen uit politiek oogpunt kan die vraag worden gesteld, ook sportief. De ploeg ging zaterdagavond in de eerste kwalificatie-interland voor het EK in Duitsland hard onderuit tegen Zwitserland (0-5).
Het was alsof een jeugdig amateurteam het opnam tegen doorgewinterde profs. De Zwitserse spits Renato Steffen had slechts 29 minuten nodig om drie keer te scoren, de snelste hattrick ooit namens Zwitserland. Maar van euforie was geen sprake in het lege Karadorde-stadion in Novi Sad, Servië, waar Belarus de ‘thuiswedstrijd’ afwerkte.
Naar Servië was Belarus uitgeweken omdat de Uefa het land sinds vorig jaar maart verbiedt om wedstrijden in Europese competities op eigen grondgebied te spelen. Het land is een bondgenoot van Rusland in de oorlog tegen Oekraïne. Ook toeschouwers zijn niet welkom. En dat was zaterdag maar goed ook. Belarus had geen schijn van kans tegen Zwitserland, dat in de achtste finales van het WK in Qatar nog was gestrand tegen Portugal (6-1).
President Luashenko en zijn propagandateam
Eerder deze maand werd door honderd leden van het Europese parlement een brief aan de Uefa ondertekend, waarin voorzitter Aleksander Ceferin wordt opgeroepen om Belarus, net als Rusland, uit te sluiten van Europese competities vanwege het schenden van de mensenrechten. “Dat Wit-Rusland mag meedoen zal door president Alexander Lukashenko en zijn propagandateam gebruikt worden om te bewijzen dat hij met open armen wordt ontvangen door de internationale gemeenschap”, valt te lezen in de brief.
Lukashenko, al sinds 1994 aan de macht in Belarus en bevriend met de Russische president Poetin, heeft sport en het nationale elftal altijd graag gebruikt om zijn eigen positie te verstevigen. De huidige Belarussische internationals praten hem vooral naar de mond. “Het is niet erg veilig om momenteel voetballer in Belarus te zijn”, zei Aliaksandr Ivulin, een Belarussische journalist en oud-profvoetballer, in The Guardian. “Vooral niet als je een uitgesproken politieke mening hebt.”
Spelen in Israël of Kazachstan
Lukashenko en zijn regering hanteren een zwarte lijst, waarop ook voetballers staan met andere politieke opvattingen. Ivulin: “Spelers hebben de keuze: je mond houden en doen alsof je het eens bent met het regime, of je verlaat het land. Sommigen zijn vanuit veiligheidsoverwegingen gaan spelen in Israël of Kazachstan.”
Zij worden niet meer opgeroepen. Met als gevolg dat het niveau van het nationale team alsmaar is gedaald. Er spelen veelal jonge Belarussen, die worden gezien als handlangers van Lukashenko. “Spelers die worden opgeroepen zien het als een kans voor zichzelf”, zei Ivulin in The Guardian. “Ze worden gebruikt als propagandamiddel en dat is een prijs die ze bereid zijn te betalen.”
De Uefa liet in een reactie weten de situatie in de gaten te houden en “indien nodig verdere maatregelen te nemen”. Ceferin haalde in oktober nog zijn schouders op toen hem werd gevraagd naar Belarus. “Het is een beetje populistisch om nu te zeggen dat ze niet mogen meedoen”, zei hij destijds tegen het Duitse Bild. “Politici moeten ons beslissingsrecht respecteren. Wij zeggen politici en overheden ook niet wat ze moeten doen.”
De Uefa komt op 4 april bijeen voor een vergadering om onder andere te praten over Belarus. Het omstreden land speelt dinsdagavond de tweede EK-kwalificatiewedstrijd in en tegen Roemenië.