Emoties en veel plannen bij pas de tweede waterconferentie ooit
Concrete doelen leverde de VN-waterconferentie in New York niet op. Toch zijn deelnemers na afloop enthousiast. Nederland kreeg een pluim van VN-baas Guterres.
Ongelooflijk, zegt Friso Klapwijk, dat iets dat zo vitaal is voor de mensheid - water - niet structureel op de agenda van belangrijke conferenties staat. De waterconferentie van de Verenigde Naties afgelopen week in New York, waarvan Nederland met Tadzjikistan gastland was, was pas de tweede in bijna vijftig jaar.
“Dat merkte je soms ook aan de emoties in de zaal, bijvoorbeeld toen burgemeester Aboutaleb van Rotterdam vertelde over zijn jeugd in Marokko in een huis zonder water.” De burgemeester sprak in New York over het klimaatbestendig maken van zijn stad tijdens het hoofdprogramma van de conferentie.
Daarnaast waren de vele nevensessies zeker zo belangrijk voor de waterconferentie, die woensdag door koning Willem-Alexander was geopend. Vooraf was al duidelijk dat de conferentie niet tot concrete doelen zou leiden, maar een uitwisseling van kennis en ideeën moest worden over voldoende schoon drinkwater en hygiëne, droogte, overstromingen, duurzaam watergebruik en het voorkomen van conflicten over water.
Leveranciers van oplossingen
De conferentie is vrijdag afgesloten met een Water Actie Agenda, waarop meer dan 700 afspraken en toezeggingen zijn vastgelegd om waterproblemen aan te pakken. Die komen opnieuw aan de orde op een top over duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) in september in New York en de klimaattop in november in Dubai.
Klapwijk, die werkt bij watertechnologiebedrijf Wavin, keerde zaterdagochtend met een tevreden gevoel terug uit New York. “Het was goed om te zien hoe grote bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties samen de waterproblemen bespraken. Watergezant Henk Ovink heeft daarin heel goed werk geleverd, dat hoorde je van alle kanten.” VN-secretaris-generaal António Guterres bedankte Nederland en Tadzjikistan na afloop ‘voor het leiderschap’.
Namens Wavin organiseerde Klapwijk tijdens de conferentie een forum over innovaties van veelal start-upbedrijven. “Wij zijn leveranciers van oplossingen.” Met zijn eigen startup Metropolder ontwikkelde Klapwijk het blauwgroene polderdak, waarop een stadstuin regenwater vasthoudt om het te kunnen hergebruiken in plaats van te laten weglopen in het riool. Wavin nam Metropolder vorig jaar over.
Niet om te drinken
“Wij pleiten voor een nieuwe manier van ontwerpen, aan de hand van de waterbalans: hoeveel regenwater valt er en wat is het watergebruik?. Nu is elk gebouw aangesloten op het riool. We voeren regen af en voeren drinkwater aan, terwijl 90 procent van het watergebruik proceswater is, dus niet om te drinken. Dat kan anders.”
Nederland kan op dit gebied leren van andere landen, legt Klapwijk uit. “We zijn beroemd als waterland, maar moeten ook goed luisteren naar wat er in de rest van de wereld gebeurt. Er zijn essentiële verschillen tussen landen, maar wereldwijd is het watermolecuul H2O hetzelfde. Wavin werkt veel in Latijns-Amerika en ik ben soms jaloers op wat daar gebeurt. Maar ook onze eigen buren, in België, zijn al veel verder dan wij. Het gebruik van regenwater is daar al tot in alle huishoudens doorgedrongen. Door de overvloedsgedachte was dit tot vijf jaar geleden nog geen thema hier in Nederland. Pas na de recente droge zomers dringt het door. We zien meer circulariteit, maar nog alleen in nieuwbouw. Terwijl het in alle gebouwen nodig is.”
Drinkwater is een mensenrecht, zegt de vakbond
Heeft een vakbond iets te zoeken op een conferentie van de Verenigde Naties? Jazeker, zegt Petra Bolster, internationaal secretaris van de FNV. “Wij brengen het inzicht dat water een van de producten is die je niet moet privatiseren. Schoon drinkwater is een basisrecht, de eerste prioriteit, zonder kunnen we niet leven. Drinkwater en goede sanitaire voorzieningen zijn mensenrechten, ze zouden voor iedereen toegankelijk en betaalbaar moeten zijn.”
Vanuit Nederland is het ondenkbaar dat dit niet zo zou zijn, beaamt Bolster. “Maar in sommige landen worden waterputten gesloten vanwege een soort marktwerking, en komt soms een heel dorp zonder water te zitten. De toegang tot schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen mogen nooit een verdienmodel worden. Die boodschap hebben we helder kunnen overbrengen.”
Vertegenwoordigers van vakbonden uit de hele wereld zetten zich ook in voor de arbeidsomstandigheden van mensen die in de watersector werken, zegt Bolster. “Wij staan voor werkers in álle landen. Je ziet wereldwijd de ongelijkheid toenemen en water is daar een onderdeel van. Als jonge meiden ver moeten lopen naar een put, is dat onveilig en kunnen ze niet naar school. Putten slaan en mensen opleiden om ze zelf te onderhouden, brengt daar verandering in en creëert werkgelegenheid. Samen met Nederlandse drinkwaterbedrijven doen wij daarom mee in opleidingsprojecten in ontwikkelingslanden.”
Lees ook:
Slinkende gletsjers zetten voedselsystemen onder druk
Water moet centraal staan in toekomstige voedselvraagstukken. Op de VN-waterconferentie vragen Wageningse onderzoekers aandacht voor de grote veranderingen in internationale stroomgebieden: door smeltende gletsjers en bergsneeuw raakt benedenstroomse landbouw in het nauw.
Minister Harbers: Over water kan Nederland nog veel leren van andere landen
Woensdag begint in New York de tweede VN-waterconferentie, waarvan Nederland en Tadzjikistan samen gastland zijn. Vanwaar deze combinatie? En waartoe leidt de top? Mark Harbers, minister van infrastructuur en waterstaat, legt uit.
Seksuele afpersing in ruil voor schoon water is onacceptabel
Vrouwen dragen de zwaarste lasten van de toenemende concurrentie om drinkwater, tot afpersing aan toe. Concrete actie is nodig, aldus Dieneke van der Wijk, directeur van ontwikkelingsorganisatie Simavi.