Direct naar artikelinhoud
beeldvormers

Een rode sportauto komt klem te zitten tussen demonstranten: opzet of toeval?

De rubriek Beeldvormers onderzoekt hoe een foto onze kijk op de werkelijkheid beïnvloedt. Deze week: een sportauto te midden van vlammende protesten in Parijs.

Een rode sportauto wordt 16 maart in hartje Parijs tegengehouden door demonstranten die tegen de pensioenhervorming zijn van de regering.Beeld Yoan Valat / EPA

De scène op deze foto doet in eerste instantie denken aan een, verstoorde, opname van een reclamespot voor de Porsche Cayman GTS. Locatie: Place de la République in Parijs, op de eerste lentedag, 21 maart. De wagen (voor de liefhebber: vanaf € 138.091, topsnelheid 293 km per uur) is fraai uitgelicht, het signaalrood glanst ons tegemoet. Een sportauto voor de elite, op een plein dat zijn grandeur ontleent aan dat enorme bronzen standbeeld van Marianne, het symbool van de Franse republiek. Daarin spiegelt een premium automerk graag zijn status.

Maar wacht, waarom zou Porsche reclame maken voor een model dat al in 2014 op de markt kwam? Het zit anders. Gaat het bij de foto- of filmsessie in dit absurdistische decor soms om de bestuurder? Is hij een artiest, de fraai gebeeldhouwde jongeman met zijn lange krullen, het gesoigneerde snorretje en een blik die verraadt dat hij alles, altijd en overal, onder controle heeft, ook nu chaos hem omsingelt? Een ook zakelijk meer dan geslaagde rapper die poseert voor de hoes van zijn nieuwe plaat of clip? Zijn gezicht is zorgvuldig, gelijkmatig uitgelicht, met een accent op de weelderige haardos.

OVER DE AUTEUR

Arno Haijtema is redacteur van de Volkskrant en schrijft onder meer over tv-programma's,  fotografie en de manier waarop nieuwsfoto’s ons wereldbeeld bepalen.

Is de man in het ribpak tussen de agenten links vooraan soms zijn regisseur, die ondanks een door de ongevraagde komst van figuranten plots dramatisch verstoord decor de planning van het script koste wat het kost wil doorzetten? Ook al legt de gendarme, de hand dwingend op de bovenarm, de regisseur uit dat hij maar beter kan maken dat hij wegkomt met zijn crew en artiste, voordat het te laat is.

Even in de spotlights

De man in ribpak is geen regisseur, althans in het fotobijschrift wordt hij niet als zodanig geïdentificeerd, noch is de bestuurder een rapper – althans er is geen reden om dat aan te nemen. Het zal hooguit een paar seconden duren dat de automobilist wordt opgetild uit zijn dagelijkse luxe bestaan door het lichtschijnsel van een wagen die zijn Porsche tegemoetkomt. Even staat hij in de spotlights van dit immense straattheater. In het centrum van de aandacht, maar niet zoals hij had gehoopt.

Uiteraard is de Porsche vastgereden in de mensenmassa die zich op de Place de la République heeft verzameld. Sommige actievoerders hebben het beeld van Marianne beklommen – nieuws dat de bestuurder misschien wél had gehoord als hij het nieuws op de autoradio had beluisterd. Dan had hij een andere route genomen. Nu zit hij vast tussen de boze Fransen die demonstreren tegen de verhoging van de pensioenleeftijd van 62 naar 64 jaar en de politie die ze vergeefs tracht te kalmeren.

Maandag overleefde president Macron moties van wantrouwen die tegen hem waren ingediend vanwege zijn nieuwe pensioenwet. Die heeft hij doorgedrukt om, met gebruikmaking van grondwettige bevoegdheden, het parlement te omzeilen. Nieuwe zuurstof voor de al weken opvlammende pensioenprotesten, op de Place de la République en elders in Frankrijk.

Heftige confrontaties

Het plein verandert in een slagveld. Demonstranten steken vuilnis, dat al weken niet meer wordt opgehaald, in de fik. Er wordt vuurwerk ontstoken. De politie voert charges uit en slaat demonstranten tegen de vlakte. Ze verspreidt traangas, demonstranten retourneren de granaten met de voet schietend richting afzender. En er gaan scooters in brand. Alle foto’s getuigen van de heftige confrontaties, van de ravage die er het gevolg van is. Het oogt apocalyptisch – de kleine achthonderd arrestaties in Parijs sinds Macron de pensioenwet heeft ingevoerd, zijn het bewijs van de intensiteit.

Op geen van de beelden van het pandemonium rond Marianne is de Porsche, of een geblakerd restant daarvan, te zien. (Ander dan bij de gelehesjesdemonstraties van een paar jaar geleden, waar wél Caymans in vlammen opgingen.). Klaarblijkelijk heeft de bestuurder, na zijn kortstondige en toevallige moment van roem, tijdig aan de plek des onheils weten te ontsnappen. Van de oudere, wat breekbare man in het ribpak evenmin een spoor. In het beste geval heeft de gefortuneerde automobilist hem een lift aangeboden, en hebben ze de Cayman samen op de périférique op de staart getrapt. Het zou het begin van een speelfilm kunnen zijn.