VVD-strategie ontleed: hierom waarschuwt Rutte voor ‘linkse wolk’

De campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen staat op punt van losbarsten nu de VVD positie heeft gekozen. Werd vier jaar geleden Forum voor Democratie nog uitverkoren als belangrijkste uitdager, nu valt die ‘eer’ te beurt aan PvdA en GroenLinks.

Winst voor dit linkse blok op 15 maart is ‘slecht nieuws voor de hardwerkende Nederlander’, waarschuwt VVD-leider Mark Rutte in De Telegraaf. Die twee partijen zijn er alleen maar op uit om de belastingen te verhogen, beweert hij. Om daar ernstig aan toe te voegen: “Wij moeten in Nederland niet terug naar de dagen van Joop den Uyl.”

Dat Rutte een schrikbeeld oproept van vijftig jaar geleden is best ironisch, zegt Peter Kanne, onderzoeker bij I&O Research. Want voor een recent voorbeeld van een kabinet dat veel geld uitdeelt hoeft Rutte helemaal niet zo ver terug in de tijd. “Het is natuurlijk een behoorlijk links beleid dat nu gevoerd wordt,” stelt Kanne. “Want wat zijn de partijen die almaar blijven uitdelen? Dat zijn de huidige coalitiepartijen, waaronder de VVD.”

‘Strategisch slim’

En daar komt nog bij dat juist onder de kabinetten-Rutte de belastingdruk voor burgers en bedrijven behoorlijk is gestegen. In 2010 bedroegen de overheidsinkomsten uit belastingen en premies nog 35 procent. Inmiddels is dat aandeel opgelopen tot circa 39 procent.

Toch vindt Kanne het ‘strategisch slim’ van de VVD om PvdA en GroenLinks als voornaamste tegenstander te kiezen. Die twee partijen willen nadat de Provinciale Staten een nieuwe Eerste Kamer hebben gekozen gezamenlijk een senaatsfractie vormen. Kanne: “Uit ons onderzoek in december bleek al dat die partijen samen beter scoren dan wanneer ze apart aan de verkiezingen meedoen. Maar ook de VVD gaat er een aantal procenten op vooruit als die twee samen meedoen.”

Cadeautje voor PvdA en GroenLinks

Die bonus voor de VVD werkt volgens Kanne als volgt: “Kiezers van CDA en JA21 kunnen gaan denken: links mag niet de grootste worden, dus dan stem ik toch maar op de VVD. Iets soortgelijks hebben we ook in 2012 gezien, toen de strijd bij de Tweede Kamerverkiezingen tussen VVD en PvdA ging.”

Vier jaar geleden werd Forum voor de Democratie in één klap de grootste bij de Statenverkiezingen, vlak voor de VVD. In de aanloop naar die stembusstrijd ging Rutte op tv apart in debat met FvD-leider Thierry Baudet. Ditmaal ontbreekt echter een grote uitdager op de rechterflank, constateert Kanne. “BBB kan in een aantal provincies groot worden, maar het gat met de VVD is denk ik te groot. Daarom kijken de liberalen ditmaal naar de andere kant van het politieke spectrum.”

Daarmee geeft Rutte indirect ook een cadeautje aan PvdA en GroenLinks. Kanne: “Die partijen vinden het natuurlijk helemaal niet erg dat Rutte hen als tegenstander uitkiest. Maar andere linkse of progressieve partijen, zoals SP, D66 en Volt, kunnen hier wel onder gaan lijden.”

En dat geldt dus ook voor een partij als het CDA. Tenminste, als Ruttes waarschuwing voor de ‘linkse wolk’ aanslaat bij kiezers die zich als wat meer rechts van het midden beschouwen. CDA-minister Hugo de Jonge denkt het zijne van de VVD-campagnestrategie. Hij spreekt op Twitter van een ‘neppe tweestrijd’. Om daar met een gaapgebaar aan toe te voegen: ‘Dat is nou écht precíés wat we nodig hebben…’

Kuiken en Klaver in hun nopjes

De PvdA en GroenLinks omarmen de uithaal van VVD-leider Mark Rutte. “De paniek van de premier is terecht,” reageert GroenLinks-leider Jesse Klaver.

“Ik snap dat het spannend is als linkse wolken zich boven een VVD-premier samenpakken,” zegt ook PvdA-leider Attje Kuiken. “Als wij de grootste worden gaan we het socialer en groener maken. Zodat werken weer loont, maar vervuilers en vermogenden meer gaan betalen.” Rutte voelt ‘zijn machtsbasis verdwijnen’, ziet Klaver. Volgens hem is ‘een politieke aardverschuiving mogelijk’.