Hoog tijd voor een werkweek met vier dagen van tien uur

Het zal u niet zijn ontgaan dat de afdeling personeelszaken zich tegenwoordig heel trendy ‘human resources’ noemt. Een tikje een verkeerde benaming, want vaak worden werknemers helemaal niet behandeld zoals je met een kostbare schat zou omgaan. Een inkijkje in de werkelijkheid van veel werknemers met miserabele arbeidsomstandigheden, treurige salarissen en knorrige leidinggevenden doet je niet onmiddellijk denken aan mensen die door bedrijven en organisaties op waarde worden geschat.

Hoe dan ook, in die droomwereld van hr-medewerkers is de laatste tijd een bijzonder debat gaande. Personeelsgoeroe’s proberen elkaar en de rest van de wereld ervan te overtuigen dat minder werken met volledig behoud van salaris een heel goed idee is. Het zou leiden tot minder burn-outs en uitval. Tja, zo ken ik er nog wel eentje: gewoon helemaal niet meer werken met volledig behoud van salaris zal overspanningen en ziekteverzuim volledig doen wegsmelten. En is het werken van minder uren in tijden van personeelskrapte nu echt zo’n geniaal idee?

Ik heb een beter voorstel. Net zoveel uren werken met volledig behoud van salaris, maar in minder dagen. Dus een volledige veertigurige werkweek niet opknippen in vijf dagen van acht uur, maar in vier dagen van tien uur. En iemand die nu vier dagen in de week werkt, kan met een simpele verlenging van de werkdag met ongeveer twee uurtjes het werk in drie dagen doen en heeft dus vier dagen in de week vrij voor familie en sociale activiteiten. Het scheelt ook nog eens veel reistijd en kosten voor kinderopvang. Zo kunnen twee fulltime werkende ouders hun behoefte aan een dure peutercrèche bijna halveren.

Voor werkgevers is het ook fijn, want wellicht zijn er zo meer mensen die hun werk en privéleven beter kunnen combineren en daardoor meer uren kunnen werken. En wellicht heeft het hebben van minder werkdagen in een week inderdaad een positief effect op het risico van overspanning en uitval. Dat niet iedereen meer elke dag aanwezig is (nu ook al zo trouwens), wordt weer goedgemaakt door meer continuïteit gedurende de dag. Daarnaast scheelt het aanzienlijk in drukte op de weg en volle treinen.

Natuurlijk kan een werkdag van tien uur inspannend en veeleisend zijn, maar ik vraag me af of deze last toch niet opweegt tegen die extra vrije dag in de week. In Engelse ziekenhuizen werd zelfs geëxperimenteerd met een werkdag van twaalfenhalf uur, waarmee een drieploegendienst kon worden omgezet in een tweeploegenrooster met navenante reductie van overdrachtsmomenten en verloren informatie. En dus leidend tot een driedaagse werkweek bij een fulltime dienstverband.

Als we alles precies blijven doen zoals in voorgaande jaren, weten we zeker dat onze samenleving piepend en knarsend vastloopt. Het is dus tijd voor nieuwe werkvormen die voordelen opleveren voor zowel werknemers als werkgevers.

Marcel Levi is voorzitter van de raad van bestuur van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Daarvoor was hij ceo van University College London Hospitals en bestuursvoorzitter van het AMC. Lees al zijn columns hier terug.

Reageren? m.levi@parool.nl.